De coup tegen Corbyn is een coup tegen linkse idealen

Wie de afgelopen week het nieuws uit het Verenigd Koninkrijk volgde zal het niet ontgaan zijn: de partijvoorzitter van de Labour Party, Jeremy Corbyn, staat onder zware politieke druk. Hilary Benn gaf vorige week het startschot en eiste het onmiddellijke aftreden van zijn partijvoorzitter. Inmiddels zijn elf leden van het Labour-schaduwkabinet afgetreden uit protest tegen Corbyn en vragen veertig Labour-parlementariërs eveneens om zijn aftreden.

Zwak Als Brexit iets getoond heeft, zo luidt het officiële verhaal, dan is het wel dat Corbyn niet in staat is om de partij te leiden. De meest gehoorde kritiek: zijn leiderschapskwaliteiten zijn matig tot zwak, hij heeft zich onvoldoende ingezet om een Brexit te vermijden, hij heeft niet de kunde noch de ervaring die nodig is om vanuit Labour invloed uit te oefenen op de Brexit-onderhandelingen die weldra zullen beginnen, en hij is niet de partijleider met wie de Labour Party een goede kans maakt om landelijke verkiezingen te kunnen winnen.

Zo bekeken lijkt het niet meer dan logisch dat Corbyn moet aftreden. En toch is niets minder waar.

In werkelijkheid is de Labour Party een interne oorlog aan het uitvechten tussen de liberaal georiënteerde fractie die tussen 1997 en 2010 de macht had en de linkerzijde van de partij waarvan Jeremy Corbyn momenteel het boegbeeld is.

Blair Het was Hilary Benn die de coup op Jeremy Corbyn inzette. Maar Benn, net als de meeste andere leden van het schaduwkabinet die de afgelopen dagen zijn afgetreden, staat erg dicht bij het boegbeeld dat Labour aan het eind van de jaren negentig van de vorige eeuw weer groot maakte: Tony Blair. Deze liberale kant van Labour won in 1997 de landelijke verkiezingen met hun zogenaamde ‘ New Labour ‘, een links van de derde weg , dat wil zeggen een politieke en economische koers die niet langer uitgesproken links was maar een middenweg zocht tussen een sociaal beleid en een meer uitgesproken liberaal economisch beleid.

Hoe dat verhaal van de derde weg afliep weten we inmiddels: ondanks grote tegenstand onder de bevolking loodste Blair het Verenigd Koninkrijk twee hopeloos neokoloniale oorlogen in – eerst in Afghanistan (2001) en daarna in Irak (2003) -, onder zijn leiding werd de financiële wetgeving zodanig versoepeld dat de City, het financiële hart van Londen, opnieuw het epicentrum van het financiële kapitalisme werd en niet veel later het epicentrum van de wereldwijde financiële crisis van 2008, en de zorgverzekering (de National Health Service) werd in snel tempo aan marktwerking onderworpen. En dat alles door Labour.

De derde weg ontpopte zich dus al gauw tot onverbloemd neoliberalisme. Tot grote teleurstelling van de Labour achterban. Het verwonderde dan ook weinigen dat Labour in 2010 massaal de verkiezingen verloor. Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig, redeneerde de linkse achterban van Labour.

Linkse koers De parlementariërs die momenteel om Corbyns aftreden roepen, komen vooral uit deze traditie van de derde weg. Ze kwamen tot politieke wasdom onder het politieke leiderschap van Tony Blair en voelden van meet af aan behoorlijk weinig voor de uitgesproken linkse koers die Labour onder het leiderschap van Jeremy Corbyn zou varen.

De ideologische strijd bereikte vorig jaar een hoogtepunt.  Jeremy Corbyn verklaarde dat het zijn intentie was om Tony Blair voor te brengen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag wegens het voeren van een illegale oorlog in Irak en won vervolgens in September 2015 de voorzittersverkiezingen met een enorme meerderheid van 59.5 procent stemmen. (Saillant detail: in 2003 werd Hillary Benn door Blair benoemd tot staatssecretaris voor internationale ontwikkelingen, in welke hoedanigheid hij verantwoordelijk was voor de ‘reconstructie’ van Irak.)

De kritiek die momenteel op Corbyn wordt gegeven vanuit de liberale kant van de Labour Party is bovendien moeilijk hard te maken.

Neoliberaal project Dat Corbyn niet ten volle zijn kiezerspubliek en achterban heeft willen overtuigen van het belang om in de Europese Unie te blijven klopt maar zeer ten dele. Corbyn is altijd erg duidelijk geweest: hij ziet de Europese Unie als een neoliberaal project dat hij in haar huidige hoedanigheid niet kan of wil steunen. Zijn openlijke kritiek op TTIP , het vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, is hem door meer liberaal gezinde partijleden niet in dank afgenomen.

Tegelijkertijd heeft Corbyn een formidabele inspanning geleverd om de Labour-achterban te overtuigen dat een Brexit de slechtst mogelijke optie was en in ieder geval geen oplossing kon zijn voor het neoliberale beleid dat in het Verenigd Koninkrijk wordt aangehouden. Met succes. De peilingen tonen aan dat een meerderheid van de Labour achterban tegen een Brexit stemde. Een formidabele prestatie voor een links euroscepticus.

Het ontbreekt Corbyn dus helemaal niet aan leiderskwaliteiten en er lijkt bovendien geen enkel teken te zijn dat de achterban Corbyn niet langer steunt. Corbyn heeft al aangegeven dat indien er nieuwe voorzittersverkiezingen komen, hij zich gewoon opnieuw verkiesbaar zal stellen. En ook nu is de kans bijzonder groot dat hij met een grote meerderheid zal winnen.

Een democratische voorzittersverkiezing is dan ook niet de meest opportune weg voor de parlementariërs van Labour die zich van Corbyn en de linkerzijde van de Labour Party willen ontdoen.

Er zit voor hen maar één ding op: zodanig veel druk uitoefenen op Corbyn dat hij aftreedt om vervolgens de eigen kandidaten naar voor te kunnen schuiven tijdens een nieuwe voorzittersverkiezing (zonder Corbyn).

Het gaat hier om niet meer of minder dan een ordinaire, technocratische coup van de liberaal georiënteerde Labour elite.

Corbyn weet dit maar al te goed. Dat is waarom hij niet aftreedt.

Cc-foto: Matthew Kirby