De boeren demonstreren voor het behoud van hun eigen ketenen

Terwijl ik deze regels schrijf, kent Nederland de grootste verkeersopstopping uit zijn historie. Duizend kilometer file. Deze wordt veroorzaakt door boeren op trekkers die met een slakkengangetje over de snelweg rijden op Den Haag. af. Zij worden daarbij gefaciliteerd door de politie. Die houdt het gewone verkeer en de tractoren van elkaar gescheiden. Op dit moment is er één boer aangehouden. Dat komt omdat hij door de middenberm reed.

De burgemeester van Den Haag kondigde aan dat maximaal vijfenzeventig trekkers worden toegelaten op het Malieveld. De rest moet bij het stadion van ADO parkeren. Daarna worden de boeren met bussen naar hun demonstratie gereden. De klimaatdemonstranten van vrijdag moesten op het daarnaast gelegen Koekamp blijven omdat Cirque du Soleil op het Malieveld een fundament aan het leggen was of zo. Dat is nu ineens geen probleem meer. Als U dit leest, zult U waarschijnlijk weten of de boeren zich inderdaad naar het ADO-stadion lieten dirigeren.

Die boeren brengen op grote schaal het verkeer in gevaar. Wat zien wij niet? Wij zien geen ME die hen tegenhoudt, van hun tractoren af slaat en naar huizen van bewaring afvoert. Wij zien geen inbeslagnames van hun voertuigen. Er wordt geen snelrecht afgekondigd. Pas in Den Haag kwam de eerste waarschuwing van de politie: pas op hoor. Houd je aan de regels anders moeten we misschien mensen oppakken.

Dat zou met ándere boze burgers wel het geval zijn. Probeer maar eens voor een beter loon de snelweg te blokkeren, zoals de boeren dat nu doen. Op de een of andere manier hebben agrariërs zich het privilege bevochten om de boel lam te leggen als iets ze niet bevalt. Dat bevechten is letterlijk bedoeld. Protesterende boeren hebben een gewelddadige reputatie. Zij zijn snel bereid om de boel kort en klein te slaan als hun een strobreed in de weg wordt gelegd bij het stellen van hun eisen.

Dat is toch interessant en leerzaam.

Het is ook ironisch. De helft van de woedende boeren die vandaag met ronkende motor Den Haag binnenrijden, is die tractor over een jaar of tien definitief kwijt. Dan hebben zij om hun schulden te delgen huis en haard moeten verkopen zoals dat de afgelopen halve eeuw al met honderdduizenden agrariërs gebeurde. Dat is de onvermijdelijke consequentie als je de landbouw industrialiseert. Een boer overleeft alleen door meer te produceren. Daarvoor moet hij zich bij de Rabobank in de schulden steken om vervolgens de rest van zijn leven te sappelen om weer af te lossen en nog een beetje over te houden om met zijn gezin van te leven. Op een gegeven moment loopt dat spaak en moet hij verkopen aan een buurman die zich daarvoor nog zwaarder met kredieten belast. Zo ontstaan de varkensfabrieken en de enorme stallen waar koeien hun leven lang niet uitkomen. Dat is de wereld van de stalbranden en de honderdduizenden kippen die de dood vinden als de vlammen om zich heen grijpen. Het systeem loopt tegen zijn grenzen aan.

De boeren demonstreren voor het behoud van hun eigen ketenen.

De huidige stikstofcrisis is niet alleen een bedreiging maar ook een kans. Nu worden miljarden euro´s besteed aan een model, dat voor de meeste boeren op den duur faliekant afloopt. Hoe mooi zou het zijn om dat geld te besteden aan een houdbare landbouw die niet steeds op zijn eigen grenzen stuit. Om maar te zwijgen over de arbeid, de innovatiekracht en het zweet die nu worden verspild. En de tranen die het uiteindelijk allemaal oplevert.

Dan moet je op zoek durven gaan naar andere verdienmodellen en andere doelstellingen voor een boerderij. Die gaan dan meer in de richting van verantwoord landschapsbeheer. Wie zal dat betalen? Dat zullen wij – u en ik – met zijn allen moeten betalen maar dat doen we nu ook al want de hoge milieukosten van de landbouw worden op de samenleving afgewenteld. En geen boerderij houdt het vol zonder subsidies.

Dat is nog eens een perspectief om de langste file uit de vaderlandse geschiedenis voor te veroorzaken.

Update: Zou het geen goed idee zijn om de boeren door de politie vast te laten houden tot na de avondspits, laten we zeggen een uur of half acht?