Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De bittere glimlach van Iran

  •  
21-06-2021
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
137 keer bekeken
  •  
raisi

© Foto: Mahmoud Hosseini

Nog nooit werd een man uit de donkerste martelkamers van de Islamitische Republiek naar voren geschoven om de hoogst gekozene en internationale vertegenwoordiger van Iran te worden
Het eerste bericht uit Iran dat mij na de bekendwording van de uitslag van de presidentsverkiezingen bereikte was van een bevriende intellectueel. Het was een commentaar op het feit dat Ebrahim Raisi, de beruchte opperrechter van Iran, de vertrouweling van de opperste leider en een geestelijke met nauwelijks meer opleiding dan de Sjiitische seminarie, zoals verwacht de nieuwe president was geworden. En dat na – zelfs voor de Islamitische Republiek – beroerde verkiezingen. Geen enkele serieuze concurrent mocht meedoen. Zelfs volgens de officiële cijfers van de staat lag de opkomst onder de 50%. In het kloppend hart van het land, Teheran, heeft naar het schijnt maar 1 op de 4 mensen gestemd. De verkiezingen waren een farce.
Mijn vriend uit Iran is een meester in eloquente overdenkingen bij het becommentariëren van zulk bitter nieuws. Maar het eerste bericht dat hij mij stuurde was een mop: “Een tv-journalist vraagt een voorbijganger: ‘mevrouw, wat verwacht u van de nieuwe president?’ ‘Dat hij eindelijk eens gaat studeren. Een diploma halen, is handig als je een land wil runnen!’”
Onderaan zijn bericht had hij een lachende smiley met tranen geplaatst. Ik moet er ook erom lachen, maar het huilen staat mij nader.
Wat een nederlaag voor iedereen wiens hart voor Iran klopt. Wie in de Lage Landen een Iraniër kent, kan dat beamen. Ondanks de grote onderlinge verschillen op cultureel en politiek vlak zijn wij Iraniërs een volk met veel trots en pathos, verankerd in het zelfbewustzijn van een eeuwenoude beschaving. Des te groter is deze nederlaag voor ons collectieve bewustzijn. Nee, de presidenten die in de afgelopen 41 jaar Raisi zijn voorgegaan, waren geen verheffende iconen uit onze geschiedenis. En ja, de Islamitische Republiek is gegrondvest op onderdrukking. Maar nog nooit werd een man uit de donkerste martelkamers van de Islamitische Republiek naar voren geschoven om de hoogst gekozene en de internationale vertegenwoordiger van Iran te worden.
Het moppenberichtje van mijn goede vriend uit Iran behoeft een korte maar bittere voetnoot. Nog niet zo lang geleden heeft hij alleen vanwege het vertalen van wat boeken over politieke denkers uit de 19 e en 20 e eeuw drie maanden gevangenisstraf moeten uitzitten. Dankzij een uitspraak van een van die rechters die onder de opperechter Raisi functioneren.
Deze vriend uit Teheran is een van meest pragmatische politiek commentatoren uit Iran die ik in de afgelopen twee decennia heb leren kennen. In zijn jonge jaren was hij een vurig communist. Net als vele andere linkse “heethoofden” (zoals hij het zelf formuleert) is hij tijdens de Iraanse revolutie (1978-1979) achter Ayatollah Khomeini gaan staan. “Niet uit liefde voor de sluwe moellahs, maar uit haat tegen de Sjah, de tiran.” Alles is beter dan de status quo , was de gedachte.
Ayatollah Khomeini kwam mede aan de macht dankzij de seculieren en dat heeft de Iraanse seculiere middenklasse geweten. De Sjah werd gevreesd in eigen land en in de regio en gerespecteerd als een verlicht despoot (want verlicht én despoot, dat was hij, hoe paradoxaal dat ook is) in het Westen. Onder de Sjah werd de seculiere middenklasse paternalistisch bejegend (“wie het hier niet bevalt, mag vertrekken”, zei hij openlijk) en leidde oppositie voeren tot gevangenisstraffen. Na het wegjagen van de Sjah begon het hardhandig afrekenen met alle seculiere politieke activisten. Ook concurrerende islamisten die Khomeini niet als hun leider aanvaardden, werden uit de weggeruimd. De islamitische revolutie at zijn kinderen een voor een op.
En hier komt dan een langere, gruwelijke voetnoot over de kersverse president. Het eerste decennium van de revolutie (1979-1989) is zonder twijfel de bloedigste en donkerste periode uit de politieke geschiedenis van Iran in eeuwen. Niet alleen omdat duizenden omkwamen in de oorlog met het Irak van Saddam Hoessein, die vanwege de instabiliteit na de revolutie een kans zag om het olierijke deel van Iran binnen te vallen. Maar vooral omdat de politieke afrekening met andersdenkenden door de net gevestigde Islamitische Republiek huiveringwekkende vormen aannam. Marteling en verkrachting als bewuste verhoortactiek en massa-executies om de hele samenleving angst in te boezemen. Hierin had Raisi een smerig en belangrijk aandeel.
Het executeren van honderden gewetensgevangenen in 1988 vormt een van meest zwarte bladzijden. Het was zo ongehoord dat er binnen de hoogste regionen van de macht een grote rel ontstond. De toen beoogde opvolger van Ayatollah Khomeini, Ayatollah Montazeri, was er faliekant tegen, de toenmalige parlementsleider en de toenmalige president waren voor.
De toenmalige president was Khamenei, de huidige opperste leider. En een van de rechters die wel bereid waren om deze misdadige klus te klaren, en de gevangenisstraf van duizenden politieke gevangenen omzette naar de doodstraf was de huidige, kersverse president van Iran, Raisi. De hanging judge van 1988 is de nieuwe president van Iran.
Mijn vriend uit Teheran vocht als dienstplichtige tegen Saddam Hoessein toen de grote afrekening met de oppositie en andersdenkenden in de hoofdstad en andere grote steden gaande was. Ironisch genoeg werd het front zijn redding. Maar bij terugkeer ontdekte hij een groot gat in zijn vriendenkring: vrienden die gevlucht waren, vrienden die lange gevangenisstraffen uitzaten, vrienden die er niet meer waren. Dankzij Khomeini, Khamenei, Raisi & co.
Mijn vriend gelooft niet meer in politieke shortcuts en revoluties, hij draagt bij aan “een culturele evolutie”, zoals hij het zo eloquent weet te brengen. Hij doet aan “cultuur-maken”: nu zaaien, om een volgende generatie te helpen een rationeler en evenwichtiger land uit de grond te stampen.
Hij blijft moppen delen via de app en hij blijft lachen. Altijd een glimlach, bij het kruisen van zijn blik op scherm met de mijne, ook vandaag. Dat is de bittere glimlach van Iran.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (19)

Abdu
Abdu23 jun. 2021 - 14:59

Ik ben niet zo verbitterd als Shervin zich verbeeldt. Er zijn niet alleen tegenstanders die de dood gevonden hebben in Iran maar ook duizenden functionarissen en aangang van regime zijn door de oppositie gedood (en ja door de vooral seculiere politiek). Dit is politiek en de politiel blijft niet altijd zonder gevolgen. Raisi behoort tot de conservatieve sjiete theocratie van Iran en is zoals Khamaneyi een verenigende politicus. Ze vormen de meerderheid. Daarnaast zijn er natuurlijk de hardliners (verenigd rondom RG en Basij) en de zogenaamde gematigde (neoliberale) politiek. Tot nu toe wisten de conservatieven en neoliberalen de RG en hardlijners buiten politieke macht houden en hen aansturen op ideologische trainen zoals in Irak, Syrie enz. (de Qods brigade). Maar door het falen van neoliberale gematigden (gesteund door seculiere middebklasse) om de problemen aan te pakken is juist de stedelijke middenklasse zich uit veld getrokken. Conservatieve Raisi, gesteund door hardliners en delen van neoliberalen, is de logische keuze na 8 jaar Rouhani. Ik ken niet bekende hervormers of gematigde politici die tegengehouden zijn om als kandidat deel te nemen in verkiezingen. Daarom stond al van te voren vast dat Raisi gaat het worden. En ik vind het feit dat de helft van Iraniers op hem gestemd hebben en de andere helft geen politiek te vertrouwen (gematigde) aansprekers gevonden hebben, een”bittere glimlach” voor in het buitenland genestelde oppositie.

Lopez
Lopez22 jun. 2021 - 19:08

Mooi artikel, en ja, die bittere glimlach heb ik in Iran veel gezien.

JaapBo
JaapBo21 jun. 2021 - 20:04

Triest! Hopelijk komt er snel een democratie in Iran. De atoomdeal opblazen, zoals Trump gedaan heeft, draagt daar juist niet aan bij, maar maakt het de haviken alleen maar gemakkelijker.

1 Reactie
Buitenstaander
Buitenstaander22 jun. 2021 - 15:23

@Jaapbo Maar een deal afspreken waarbij Iran heimelijk toch doorgaat lijkt me ook naief. En gebleken is dat het Atoomagentschap niet overal 'bij' mocht. Wat / wie kan je dan nog vertrouwen?

Hakkepuf
Hakkepuf21 jun. 2021 - 17:36

Degenen die nu nog steeds Trump verwijten dat hij de atoomdeal opblies moeten toch eens achter de oren gaan krabben. Of gaan ze nu framen dat de 'verkiezing' van deze beul ook nog de schuld van Trump is? Lees de column van Ashwin Elian van deze week en huiver. De nieuwe president van Iran deugt echt niet. Vergeleken met hem is Kim Yung Un een labrador en Idi Amin, Obote en Bokassa Chihuahuas. De diplomatieke betrekkingen tussen Israël en Saudi Arabië zullen heel snel genormaliseerd worden.

8 Reacties
EenMening
EenMening21 jun. 2021 - 23:16

Een mogelijk oplossing is een "korte klap", een allesvernieigende aanval. waarbij de volledige Iraanse regering, de raad van hoeders, alle hoge ambtenaren en alle hoge officieren van de Republikeinse Garde worden uitgeschakeld. In de hoop dat daarna een volksopstand uitbreekt en een pro-Westerse regering wordt gevormd.

EenMening
EenMening21 jun. 2021 - 23:18

allesvernietigende aanval

Paul250371
Paul25037122 jun. 2021 - 10:27

EenMening pleit voor moorden. Die zag ik niet aankomen maar achteraf verbaast het me niet. Dick Cheney in de dop. Hopelijk blijft jouw invloed beperkt. SA is zeker een voorbeeld voor jou gezien ze fijn met het Westen samenwerken

Hannes van Achterhout
Hannes van Achterhout22 jun. 2021 - 13:12

Mening: `en mogelijk oplossing is een “korte klap”, een allesvernieigende aanval. (let op je spelling) waarbij de volledige Iraanse regering, de raad van hoeders, alle hoge ambtenaren en alle hoge officieren van de Republikeinse Garde worden uitgeschakeld.' Mening waant zich God die wederom een genadeloze genocide proclameert ten gunste van de blanke suprematie. Blind van gewaande superioriteit brallend dat een volksopstand een pro-Westerse regering in het zadel zou helpen. Typisch domrechtse gedachtengang. Alsof het Westen zaligmakend zou zijn. Dat hebben we gezien bij de US ingrepen in Korea en Vietnam. Gelukkig hebben de Yanks verloren. Ik ben geen fan van het Ayatollabewind, maar ze hebben nooit aan externe agressie gedaan. En wellicht zit er een hoop propganda bij het verhaal. Mocht het arrogante zg. `Westen' een preventieve klap willen uitdelen aan Iran, hoop ik dat de Republikeinse Garde op effectieve en adequate wijze korte metten maakt met de agressor, wie dat dan ook is.

EenMening
EenMening22 jun. 2021 - 17:43

@Paul @Hannes Iran wordt nu geleid door een de slager van Teheran. Hij staat aan het hoofd van een misdadig regiem dat ook nog eens een bedreiging is voor Israël. Het moet daarom coûte que coûte voorkomen worden dat dit regiem de beschikking krijgt over atoomwapens.

EenMening
EenMening22 jun. 2021 - 18:08

@Hannes Het uitschakelen van een misdadig regiem is geen genocide. Genocide is volkerenmoord, bekende voorbeelden zijn de Armeense genocide, de Holocaust, de Rwandese genocide, de genocide op Yezidi's en die op de Rohinja's.

Lopez
Lopez22 jun. 2021 - 19:53

@Hakkepuf [Degenen die nu nog steeds Trump verwijten dat hij de atoomdeal opblies moeten toch eens achter de oren gaan krabben.] Natuurlijk joh, want zonder deal gaat het veel beter, nietwaar? [Lees de column van Ashwin Elian van deze week en huiver.] De man heet Afshin Ellian. En hij is aan de Elsevier-borreltafel al zo’n twintig jaar een van de grootste raaskallers en ophitsers tegen alles wat hem niet bevalt, aanvankelijk met zijn makker Leon de Winter, na de scheiding (transfer van De Winter naar de Telegraaf) solo. Hij is de laatste aardbewoner die blijft beweren dat de inval in Irak in 2003 een puik project was. [De diplomatieke betrekkingen tussen Israël en Saudi Arabië zullen heel snel genormaliseerd worden.] Dat denk ik niet, maar so what? Saudi en de VAE zoeken al sinds een tijdje toenadering tot Iran, in tegenstelling tot Israël, dat de dreiging tegen Iran alleen maar opvoert.

Lopez
Lopez22 jun. 2021 - 19:54

@EenMening [Een mogelijk oplossing is een “korte klap”, een allesvernieigende aanval.] Toe maar, en wie zou die moeten uitdelen? Dat was in Irak ook zo’n succes hè, die regime change die geen regime change mocht heten.

Bouwman2
Bouwman221 jun. 2021 - 14:04

De mensen uit Iran kwamen dan ook massaal niet op. Die bleven thuis. In Nederland kwamen ze ze massaal wél lop , en achteraf wordt gedaan of ze allemaal thuis zijn gebleven. Dus wat is het verschil?

Bernie2
Bernie221 jun. 2021 - 13:54

Er waren helemaal geen verkiezingen. Het moordenaarsregime plaatste een nieuwe leider naar voren en noemde dat voor de bühne 'verkiezingen'. Precies zoals Putin dat doet, Xi Jinping, Kim Jong-un, of leiders van andere Arabische staten. Dat de dictators juist Ebrahim Raisi posteren is een diepe belediging. Qua mensenrechten, voor de wereld en vooral voor nabestaanden van de 10.000 Iraniërs die de schurk heeft vermoord. Of deze keuze al dan niet goed uitpakt voor de relatie van Iran met de rest van de wereld, of voor Iraniërs die graag vooruit willen ipv. nog verder terug getrapt te worden naar het stenen tijdperk is maar de vraag. Voor het Iraanse gezin dat ik ken en dat spreekt namens veel achterblijvers is dit het zwartste scenario, een nachtmerrie.

4 Reacties
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland21 jun. 2021 - 14:31

verkiezingen waar je niet kunt kiezen omdat alle kandidaten voor hetzelfde staan dat hebben we hier ook

EenMening
EenMening21 jun. 2021 - 23:12

@Griezel Je weet echt niet wat je zegt.Vergeleken met Iran en veel andere landen is Nederland een paradijs met een aantal first world problems. Iraniërs doen het buiten Iran meestal erg goed. Maar in Iran zelf krijgen ze niets van de grond.

michellekepen
michellekepen22 jun. 2021 - 12:37

EenMening, Het zijn vaak dezelfden die bij een artikel over iran, meer specfiek deze terreur-president, bewust het onderwerp mijden. En over iets anders beginnen. Let er maar eens op: veelzeggend en leer zaam!

Buitenstaander
Buitenstaander22 jun. 2021 - 15:21

@Griezel Je bent echt van het padje: Iran vergelijken met NL. Ga je heel gauw schamen, wat een droevig statement. Een belediging voor de Iraniers hier.