De Ayn Rand groupies en hun wereld

Er zijn heel wat redenen waarom ik nooit staflid van Paul Ryan zou kunnen worden maar één ervan moet zeker zijn dat ik zijn bijbel, Atlas Shrugged, het boek van Ayn Rand, niet door kon komen.

Deze baksteen van meer dan duizend pagina’s heeft jaren in mijn kast gelegen. Ooit aangeschaft toen ik wel eens wilde weten hoe Alan Greenspan, de ex-president van de Federal Reserve, een Rand-groupie werd, geloofde in markten die cynisch voordeel opleveren voor de rijken, de kleine Bush economisch zijn gang liet gaan, en het land in de afgrond stortte.

Dit jaar kon ik er niet omheen. Ron Paul, de libertarische presidentskandidaat was populair bij dezelfde absolutistische studenten die veertig jaar eerder Marx zouden hebben aangehangen en zich zouden hebben aangemeld als voetsoldaten van de Socialistiese Partij (ML), deze Paul, was een Ayn Rand fan en had zelfs, als ware gelovige, zijn zoon Rand genaamd.

En nu dan Paul Ryan die Atlas Shrugged aan zijn staf gaf als kerstcadeau (misschien een paar van de 40.000 exemplaren die gelovigen gratis verspreiden). Verplicht leesvoer. Nou moet ik toegeven dat het in het Congres helpt als je duizend pagina’s geouwehoer kunt lezen maar ik geloof niet dat Ryan dat in gedachten had.

Enfin, om een lang verhaal korter te maken: ik nam Atlas Shrugged ter hand (nou ja, twee handen) en kwam na een pagina of 200 stevig vast te zitten. Niet door te komen, zo saai en plat. Maar goed, mijn journalistieke taak riep, en ik heb doorgeworsteld, het hele ding gelezen. Ik had me de moeite kunnen besparen. Of ik had de Bijbel, de Koran of het boek van Mormon kunnen lezen en was even wijs geworden. 

Ayn Rand wordt vaak neergezet als filosofe. Ik ben niet bevoegd om daarover te oordelen maar zoek vooral de wikipedia op en kijk of u er wat aan heeft, aan dat ‘objectivisme’. Ik lees daar dat ze liever ‘existentialisme’ als vlag voor haar schuit had gebruikt maar die was al in beslag genomen door die andere valse profeet, goeie ouwe Sartre. Dat Sartre en Rand een reputatie delen van seksuele exploitatie onder de vlag van absolute vrijheid is misschien geen toeval. 

Maar als literator – volgens de gelovigen is Atlas Shrugged het beste boek ooit geschreven, daar moet Ryan het eens met Romney over hebben – is Ayn Rand een mislukking, als u het mij vraagt. Ik had de Fountainhead al gelezen en plat, saai en voorspelbaar gevonden (en de vrouwspersoon daarin met alle geneuzel over individualisme een beschamend willoos slachtoffer van sterke mannen), Atlas was dat allemaal in het kwadraat.

Bordkartonnen karakters, herhaald gezeur over hoe de vrije markt wordt gefrustreerd door kwade krachten van het collectivisme, verwoord in slappe ‘do-gooders’ retoriek waar zelfs de PvdA niet op te betrappen is, met een tientallen pagina’s durend onleesbaar manifest van de vrijheid dienende dictator: het was gedwongen werk – zoals ook die arme Ryan-assistenten hun kerstvakantie moesten opofferen om zich door Rand intellectueel te laten aanranden. 

De kwaaie pieren zijn cynische bloedzuigers, ik denk dan aan de Koch brothers (al vermoed ik dat Paul Ryan het zo niet bedoelde toen hij bij hen om geld kwam bedelen), maar de superheld zorgt voor veel meer lijden om zijn punt te maken.

De hoofdpersoon, Dagny Tagget, toffe hard nosed manager, is weer zo’n seksueel onzelfstandig persoon, hiphoppend van goede seks naar uitstekende seks (want u begrijpt, de goede mensen hebben goede seks, de slechte hebben saaie seks – de markt werkt overal door, zelfs in de seksuele exploitatietheorieën van Rand, die, meen ik me te herinneren, haar discipelen regelmatig gebruikte voor research op dit terrein). 

Ik gun de gelovigen hun toewijding aan de heilige Ayn. Mitt Romney vond ik al moeilijk serieus te nemen omdat hij al die nonsens verhalen die de Mormonen bedacht hebben om hun geloof te bouwen (toegegeven, alle geloofsverhalen zijn nogal, laten we zeggen, fantasievol) als waar accepteert, Paul Ryan, een gedreven zelfpromotor met een gemankeerd begrotingsvoorstel, kan ik moeilijk los zien van de onzin in Atlas Shrugged.

Een wereld waarin individuen gaan voor eigen gewin, zich niets aantrekken van de samenleving om hen heen en cynisch de kiezers manipuleren om er zelf beter van te worden, die wereld hebben we al. Het is de Republikeinse Partij anno 2012. Wie heeft Ayn Rand nodig?

Volg Frans Verhagen ook op Twitter