© cc-foto: Roel Wijnants
Het lijkt maar niet in de hoofden van mensen te landen dat het neoliberalisme in feite een op egoïsme gebaseerd gedrocht is, terwijl de bewijzen daarvoor weggemoffeld moesten worden, maar onvermijdelijk steeds meer aan de oppervlakte komen. Een ondeugdelijke mentaliteit is als een kwaadaardig virus, dat de gezondheid en het welzijn van de samenleving bedreigen. Kijk om je heen. En zie. Het recht van de sterkste is wederom zwaarder gaan wegen het algemeen belang. De vrijheid van het individu centraal stellen heeft overduidelijk voor het steeds verder afbrokkelen van onze samenleving gezorgd. In mijn beleving moet de werkvloer worden gezien als de fundering waarop onze maatschappij rust. Die fundering verzwakken om zoveel mogelijk winst te kunnen genereren leidt uiteindelijk tot ineenstorting van alles wat daarop is gebouwd. 'De slang bijt in zijn eigen staart'.
Nog even over Toon. Een bouwvakker op leeftijd en de buurman van Raf. Nadat Toon jaren in loondienst had gewerkt werd hij ontslagen en kon weer aan de slag als ZZP-er bij diezelfde aannemer. Na vele jaren blijkt nu dat hij het slachtoffer was van de liberale denkers. Achteraf gezien blijkt dat Toon enorm is uitgebuit. Wat nu te doen? De oplossing komt van de commissie Borstlap. De zelfstandigenaftrek wordt afgebouwd waardoor Toon meer belasting moet gaan betalen. Om hem te helpen natuurlijk. De gedachte is dat Toon zijn uurtarief gaat verhogen waardoor het voor de aannemer aantrekkelijker is hem weer in dienst te nemen, in plaats van dat hij doorgaat Toon uit te buiten als ZZP-er. In loondienst heeft Toon weer een arbeidsongeschiktheidsverzekering, kan pensioen opbouwen en krijgt netjes doorbetaald als hij ziek is. Probleem is dat Toon er inmiddels niet jonger op is geworden. De aannemer heeft zijn ogen niet in zijn zak zitten en heeft gezien dat Toon erg voorzichtig is als hij op zijn hurken moet gaan zitten om een vloertje te leggen en nogal vaak naar zijn rug grijpt na het leegkiepen van de cementmolen. Toon zou wel eens een kostenpost kunnen worden als hij hem in dienst gaat nemen. Dan neemt hij liever Vladec in dienst. Die jonge, gezonde Poolse timmerman. Vladec houdt het nog wel een paar jaartjes vol, terwijl Toon ieder moment kan instorten, dat is duidelijk. Toon heeft de keus: door blijven werken als ZZP-er en zich blauw betalen aan belasting, of hij kan de bijstand in. En misschien kan hij nog wel eens een paar centjes zwart bijverdienen. Als Raf een nieuwe dakkapel wil laten bouwen, wil Toon dat vast wel voor een vriendenprijsje voor hem doen. Met dank aan de commissie Borstlap.
Ik vrees dat jouw voorbeeld een veel hoger realiteitsgehalte heeft dan menig beleidsontwikkelaar zich realiseert.
@ Molly Veenstra Jij schrijft: Toon zou wel eens een kostenpost kunnen worden als hij hem in dienst gaat nemen. Dan neemt hij liever Vladec in dienst. Dat kan. Maar dat is niet het probleem. Het probleem is dat Toon werk heeft dat je niet je hele werkende leven kan doen. En de kwalen die Toon heeft krijgt Vladec ook. De kwalen zijn ook niet het gevolg van de ZZP-constructie maar van zijn dagelijkse taken. In loondienst bij zijn opdrachtgever had Toon dezelfde kwalen gekregen en niet iedere bouwvakker kan na 25 jaar nog 15 jaar op kantoor zitten. Mij valt het advies van Borstlap ook tegen. Het is erg denken binnen de bestaande kaders en geen echte innovatie van de arbeidsmarkt. Het is een eerste stap misschien, maar wel een teleurstellende. Maar dat is de roep om een levenslang dienstverband ook. Wat mij zeker ook in de bouw verbaasd is het gebrek aan innovatie. Huizen worden al 60 jaar op dezelfde manier gebouwd. De laatste jaren zie ik beweging. Fabrieksmatige modulaire productie, tijdelijke en verplaatsbare bouw. Wat er vooral is gedaan is het flexibiliseren van arbeid. Van de oude koppelbazen naar de huidige ZZP en arbeidsmigranten. Een goed ondernemer innoveert en doet dat met het arbeidspotentieel dat hij in huis heeft. Het is dus vooral slecht ondernemerschap met as keerzijde van die medaille slecht werknemer schap. Toon had zijn loopbaan zou moeten inrichten dat hij na zijn 35-ste of 40-ste een andere baan zou kunnen vinden. Er is dus van alles mis in deze situatie. De loopbaan van Toon schat je prima in. Maar de oorzaak is niet ZZP.
@Daan - 'De kwalen zijn ook niet het gevolg van de ZZP-constructie maar van zijn dagelijkse taken.' Voor de duidelijkheid: Van de ZZP-constructie kun je zeggen wat je wilt, maar ik ben er absoluut niet op tegen! Toon heeft inderdaad een zwaar beroep waarbij je gauw bent versleten, maar ook in een kantoorstoel kun je (zul je) kwalen krijgen op hogere leeftijd. Misschien nog wel sneller dan bij lichamelijk werk. 'Zitten is het nieuwe roken!' Aldus mijn fysiotherapeut. Jij zoekt de oplossing in technische innovatie als ik je goed begrijp. Daar ben ik helemaal voor! Het is volgens mij alleen een andere discussie. De ZZP-constructie geeft werkgevers de mogelijkheid om de arbeidsrelatie met hun oudere werknemers nog een poosje voort te zetten op een legale manier door het risico van ziekte bij de werknemer te leggen. Nogmaals, daar kun je best aanmerkingen op hebben, maar Toon was blij dat hij nog even door kon met zijn oude baas. Borstlap draait deze mogelijkheid de nek om, zonder met een alternatief te komen.
@ Molly Veenstra Jij schrijft: Jij zoekt de oplossing in technische innovatie als ik je goed begrijp. Daar ben ik helemaal voor! Het is volgens mij alleen een andere discussie. Dat klopt wel enigszins. Er is wel veel samenhang tussen deze onderwerpen. Ik ben jarenlang bezig geweest met leeftijdsbewust personeelsbeleid. Uiteindelijk kan je mensen op hogere leeftijd alleen comfortabel aan het werk houden als alle beschikbare techniek wordt ingezet. Ik heb meegewerkt aan dit soort ontwikkelingen in zorg (domotica/til liften) en de logistiek en het valt mij al heel lang op dat de bouw weinig innovatief is. In andere sectoren gebeurd meer terwijl het werken in de bouw lichamelijk heel zwaar is. Jouw opmerking zetten mijn denken daarover weer even aan vandaar mijn reactie. Maar ik heb sowieso de neiging arbeid en arbeidsverhoudingen in brede context te zien. Een beroepsmatige tic denk ik. Een goede vriend van heeft een aantal instrumenten ontwikkelt waarmee Conexxion gepensioneerde chauffeurs op basis van hun eigen wensen weer een beperkt aantal diensten laat werken bovenop het pensioen. Ik hoop eigenlijk dat vanaf 50 mensen kunnen gaan kiezen voor een nieuwe balans werk/privé Naar mijn idee moet een mix van allerlei arbeidsrelaties kunnen ontstaan waar ook de werknemer de keuze moet hebben en niet alleen de werkgever. Maar ik denk dat veel van dit soort zaken door de toekomstige generaties opgelost moeten worden. Ik zie te veel mensen teruggrijpen op het verleden. En die oplossingen gaan niet werken denk ik. Maar het is een discussie onderwerp dat mij erg aan het hart ligt. Wij praten er vast nog wel eens verder over.
''De arbeidsmarkt voor zzp’ers moet ingrijpend gereorganiseerd worden'' Klopt. Heel snel een minimumtarief van €75 per uur invoeren. En geen schijnzelfstandige ZZP subsidie meer want dat zorgt voor valse concurrentie met arbeiders die in loondienst hetzelfde werk doen. En dat terwijl arbeiders bovendien verplicht zijn zich te verzekeren tegen malheur als arbeidsongeschiktheid, ziekte, werkloosheid en deelname pensioenfonds waar iedereen in zit te graaien. https://www.ikwordzzper.nl/blogs/geen-belasting-tot-een-winst-van-30439-in-2021-als-zzp-er/
Concurrentie en vrije markt werken best maar dan moet de werknemer binnen een organisatie juridisch evenveel rechten hebben en een burger als klant ook. De liberalen zijn zo arrogant dat ze denken dat alles al klaar is. Je laat je hondje los en hij vind zijn weg wel naar huis. Ondertussen neemt het hondje de hele buurt over. Net zoals de liberaal zelf. Net een hondje wat langzaam alles onder plast en daar wilt die ook het land in veranderen.
Dus je wilt de werking van concurrentie en de vrije markt onder controle brengen met "de wetgeving binnen een organisatie"? Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
@the-apple Niet zo lastig burgers dezelfde rechten geven als organisaties. Het wijst zich vaak vanzelf. Maar door afhankelijkeid en angstzaaien op belangen houd men zich daar niet aan of bagitaliseerd het.
Groot beginnen met de arbeidsmarkt voor zzp-ers moet hervormd worden en dan komen met een verhaal dat over 10% van de zzp-ers gaat die voor de overheid werken. Kan de schrijver een getal oplepelen voor hoeveel % van de zzp-er een tussenpersoon wordt gebruikt?
@A liitle bit of sunshine, best wel veel, in mijn vak (ICT) hebben grote bedrijven een uitbesteding waar je als enkelpitter niet tussen komt, dus moet je zo een bedrijf waaraan de uitbesteding gegunt is wel als tussenpersoon gebruiken. Voor mij is het ook wel makkelijker. Tussenpersonen kosten vaak minder dan wanneer je zelf aquisitie moet gaan doen, dus voor mij ontzorgt een tussenpersoon ook.
“In het geval van productiearbeid verrichtende zzp’ers drukt de tussenlaag van bemiddelaars nog eens extra op de vaak toch al schamele opbrengst” Tja, een inmiddels veel te ruime overmaat van m.n. verwende ’hoogopgeleiden’ in gekunsteld gefabriekte en vooral, nogal vaag omschreven ‘vaardigheden’, moet ook de kost en vooral, (beduidend) meer verdienen dan waarlijk productieven… Inmiddels al meer dan 30 jaar geleden begon, onder rechts beleid (uiteraard!) de uitstroom van heel veel deskundige ambtenaren die daarna vaak ‘voor zichzelf begonnen’. Een daardoor ontstaan toenemend en steeds ernstiger wordend gebrek aan dringend benodigde deskundigheid op allerlei terrein, moest vanaf dan - en steevast vele malen(!) duurder - ‘ingekocht‘ worden van allerlei ‘adviesbureaus’… die vaak door die voormalige ambtenaren begonnen waren: N.B. Bovendien waren die, zeker de hogere, ook nog ‘uitgekocht’, vanwege hun relatief (zeer) goede arbeidsvoorwaarden. Alles bij elkaar zeer grote bedragen, ten koste van de samenleving, terwijl de bevolking steeds wijs gemaakt werd en wordt dat aldus bezuinigingen werden/worden bewerkstelligd. Bovendien en dat hoor je nooit, de toen vaak toch wel aanwezige en nu ‘ouderwetse’ gebondenheid met en loyaliteit aan het regeringsbeleid van veel van die ambtenaren, zeker als dat duidelijk in het algemeen belang was, is geen vanzelfsprekendheid meer: immers, met een nu voortdurend hooggeprezen ‘ondernemingsgeest’ die, onkritisch en oppervlakkig, nog steeds door velen als prioriteit en zowat het hoogste goed geprezen wordt. En het voorbeeld dat achtereenvolgende rechtse regeringen zo gaven, maakt(e) het ook gewoon en zelfs aanvaardbaar dat vooral mensen met een (veel) zwakkere arbeidspositie ontslagen werden omdat bedrijven, opportunistisch en ‘gerechtvaardigd’ door kil zakelijk en eigenlijk en feitelijk onmenselijk 'Angelsaksisch management’, hun door zulke managers/slopers gedefinieerde “corebusiness” uitbuit(t)en: wat vooral een ‘rechtvaardiging’ bleek en blijkt om allerlei voor de - en zeker, een op de menselijke maat toegesneden - bedrijfsvoering min of meer noodzakelijke processen af te stoten, of minstens, drastisch te verminderen, wat dus sowieso werkloosheid veroorzaakt. Maar ook, leidde/leidt zulks tot een almaar grotere druk op aldus geslachtofferde - m.n. laag en laagst betaalde - mensen om ‘ondernemer’ te worden, ook als ze daarvoor niet geschikt waren/zijn of daarin geen zin hadden/hebben. En vervolgens kon/kan dat dan argumentatie verschaffen om een werkloosheidsuitkering of zelfs wettelijke bijstand te weigeren of sterk te bemoeilijken, omdat het slachtoffer ‘niet willig genoeg’ was/is, volgens de gerapporteerde mening van beoordelende lieden die ook vergiftigd waren/zijn met deze kil zakelijke en welhaast duivelse manier om mensen te beoordelen en rangschikken en zelfs hele samenlevingen in dezelfde geest te be(ver)oordelen. Inmiddels ook al 10-talen jaren propaganda en ophitsen door onbarmhartig rechts, heeft zo vooral de toch al niet benijdenswaardige positie van veel mensen nog verder verzwakt en het zelfs voor elkaar gekregen dat velen dat niet eens meer zien als een onaanvaardbare aantasting van ethisch hoogst noodzakelijke standaarden. Maar DAT niet (meer) zien, is vooral ook een erfenis van opportunistisch liberalisme en bijbehorend humanistisch waarheidsrelativisme, want hun aanhangers hebben er alle belang bij om telkens weer een min of meer bedenkelijke, maar noodzakelijk geachte ‘waan van de dag’ te scheppen, zelfs als die waan, zoals nu overduidelijk zichtbaar is, ontaardt in volslagen en vooral, kwaadaardige, krankzinnigheid.
/De arbeidsmarkt voor zzp’ers moet ingrijpend gereorganiseerd worden/ Zekers, onze progressieve lieden van D66 en de VVD zijn al jaren bezig om vaste contracten die bescherming te geven van de zekerheid van een dagloner. Dat schijnt veel beter te zijn voor de economie en omdat iedere dagloner dan een entrepreneur wordt is dat ook nog in het voordeel van de dagloner schijnt het. Allemaal gelijke kansen allemaal ZZPer.
De vraag is idd wat het beste opleveren voor de samenleving betekent: Competitie levert vaak wel de meest ceatieve ideeen tov een samenleving waar enige vorm van iets kunnen bereiken niet gestiuleerd wordt: Daar zijn veel socialistische samenlevingen maar al te vaak een voorbeeld van. Echter, puur competatieve systemen zonder overheidssturingen worden vaak met veel nadelen, vervuiling en ook vaak ongelijkheid geconfronteerd. De uitdaging zit 'm in balans tussen vrijheid en sturing. En vwb zzp: Iemand die uit een (semi) overheidswerkomgeving komt, en daar om moverende reden voor gekozen heeft, zal niet begrijpen dat er ook veel mensen zijn die het fijn vinden om zzper te zijn. Die gestaalde vakbondsdino's snapten het ook niet en lieten meer dan 1 mio mensen aan hun lot over.
Verplichte concurrentie is ook overheidssturing en niets vrijer dan een samenleving gebaseerd op samenwerking. Maar concurrentie zorgt altijd voor oneerlijke verdeling, uitsluiting en polarisatie.
" Competitie levert vaak wel de meest creatieve ideeën tov een samenleving waar enige vorm van iets kunnen bereiken niet gestimuleerd wordt." We willen nu juist een samenleving waarin het bereiken van iets WEL wordt gestimuleerd, maar niet in de vorm van competitie. Je kunt ook een gemeenschappelijk doel formuleren. Dat competitie de beste resultaten oplevert blijkt niet uit de feiten. -
"Dat competitie de beste resultaten oplevert blijkt niet uit de feiten." Nee hoor, kijk naar het Oostblok in de tijd van het communisme. Geen enkele innovatie, een samenleving die stil stond en uiteindelijk zelfs achteruit ging. Behalve op gebieden waar competitie was met de VS: ruimtevaart en wapentuig. Daar was men wel innovatief. Zonder competitie doe je gewoon wat je altijd al deed, de mens is van nature lui. Competitie is prima, je moet alleen duidelijke grenzen stellen waar die competitie wenselijk is en waar niet.
Een planeconomie is iets heel anders dan het bereiken van een gezamenlijk doel door samenwerking. Alle vormen van economische innovatie gelijk weg zetten als iets dat al geprobeerd is in de USSR lijkt me een overschatting van de ideeënrijkdom onder Stalin. -
@Abel, het staatssocialisme zoals achter het IJzeren Gordijn was ook maar een vorm. Het is fantasieloos, zo niet oerdom, om de manier waarop de mens de wereld kan organiseren in twee te delen. De mens is tot meer in staat. Het competitieve systeem zoals we dat nu kennen heeft behalve veel creativiteit, ook heel veel uiterst creatieve rotzooi tot gevolg. Het creatief uit de grond halen van allerlei materialen, en de rotzooi overlaten voor anderen. Uiterst creatieven manieren van utibuiting. Ook de slavernij was een gevolg van concurrentie, en ook de meeste genocides zijn het gevolg van concurrentie om land en hulpbronnen. Ik weet niet of we alle concurrentie moeten uitsluiten, als we dat al kunnen.Ook economische concurrentie niet. Sterker nog, die kan best iets brengen, dat snapten zelfs de Sovjets die in de jaren twintig de Nieuwe Economische Politiek invoerden. Maar misschien moeten we die toch heel sterk reguleren. En de normen (deels) veranderen. Dat heel veel geld beuren en beter zijn dan anderen, uitgedrukt in geld en bezittingen, het beste is wat je kan bereiken en hetgeen je het meest op wordt afgerekend, zoals in deze tijd en samenleving, is ook maar een idee. Dat kan anders.