De angst voor boze mannen

Oefen je boze gezicht en voel wat je doet. Je mond spant samen waardoor je lippen dunner worden. Je trekt je neus wat op waardoor je neusgaten wat groter lijken. En je brengt je wenkbrauwen omlaag, waardoor je gezicht kleiner, meer gefocust lijkt.

Waarom is dat nu net het boze gezicht van alle mensen? Zelfs kinderen die een aangeboren afwijking hebben waardoor ze blind zijn trekken zo’n gezicht als ze boos zijn terwijl ze het nooit hebben gezien. Er moeten voordelen zitten aan juist zo’n gelaatsuitdrukking omdat in de loop van de evolutie bij alle mensen en overal deze gelaatstrekken verschijnen bij boze mensen.

Australische onderzoekers hebben zich erin verdiept.  Ze deden dat met computermanipulatie. Alle losse elementen van het boze gezicht werden daarbij uitgetest. Wenkbrauwen hoger of lager. Op zich maakten ze niet een bozere indruk, maar als ze met elkaar vergeleken werden dan vonden mensen de mannen met de lage wenkbrauwen sterker. Dat gold ook voor de andere gezichtsuitdrukkingen. En dat woord ‘sterker’ is het sleutelbegrip.

Want waarom zou je boos reageren bij bedreiging? Het is een natuurlijke reactie om een signaal af te geven naar de ander dat hij of zij niet verder moet gaan want dat je het niet meer accepteert. Het is als het ware een vorm van onderhandeling (zoals het meeste gedrag onderhandelen is). Met die boze uitdrukking wil je je positie verbeteren voor wat er volgt en daarbij toon je je kracht. De boze gezichtsuitdrukking moet overbrengen dat je sterker bent. Boos kijken geeft je een voordeel, want veel mensen zullen erdoor schrikken en je je zin geven.

Maar waarom zou je bang zijn voor die boze gelaatsuitdrukking? Gewoon negeren? In eerder onderzoek hadden de zelfde onderzoekers al laten zien dat sterkere mannen, sneller boos worden, sneller vechten, het logisch vinden dat ze meer voordelen in het even hebben. In onze ervaring zijn die boze gezichten dus ook wel vaker verbonden met echte agressie. Het is dus niet alleen maar een signaal dat je kunt negeren.

Het is interessant om er over na te denken. Wat moet je beginnen in een samenleving waar woede en boosheid als iets ongewenst worden gezien en waar uitingen daarvan zo veel mogelijk moeten worden beperkt? En wat voor invloed hebben andere symbolen van boosheid en macht, zoals donkere maskers en zwarte vlaggen? Dreigende taal? En wat moet je met politici die hartelijk met je premier, koning en koningin lachend biertjes dringen, maar die ondanks dergelijke vredelievende signalen keihard hun gang gaan?

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht