De afkeer van Tristan van der V.

Hoe gezond is het hebben of koesteren van een ‘afkeer’? En hoe gezond is het hebben van een afkeer tegen bepaalde groepen mensen? Dagblad NRC meldt dat Tristan van der V. – de massamoordenaar uit Alphen aan den Rijn – “een afkeer had van buitenlanders”. Dat liet een buurman aan een reporter van de krant weten. Tristan had de buurman van zijn afkeer verteld in de lift van het flatgebouw.

Dat bij de afkeer van buitenlanders een specifieke politieke voorkeur hoort, vind ik minder interessant. Want die voorkeur ligt wel erg voor de hand. Voordat je het weet ben je 1,5 miljoen – voornamelijk autochtone en brave – Nederlanders aan het stigmatiseren. Terwijl juist dat stigmatiseren  – ook van moslims en allochtonen – het grote probleem is. Bovendien was de afkeer die de dader koesterde onmiskenbaar groter dan alleen een afkeer van buitenlanders.

Hoe kunnen we leven zonder afkeer? Hoe kunnen we maatschappelijke problemen op waarde schatten, zonodig benoemen en vervolgens samen iets opbouwen? Hoe kunnen we door een winkelcentrum lopen, samenleven en politiek bedrijven vanuit het positieve in plaats vanuit het negatieve? Hoe kan geluk en hoop het winnen van angst en dood?

Tristan was hoogst persoonlijk verantwoordelijk voor zijn monsterlijke daad. ‘Een rotte appel’, zegt de schuttersbond. We zijn geneigd ons radicaal van hem af te keren, maar hij maakte wel deel uit van onze maatschappij. Net zoals de slachtoffers die hij maakte, was hij één van ons. Hoe kunnen we (verder) leven zonder haat en afkeer? Hoe kan de kwaliteit van onze maatschappij, waarin mensen van vlees en bloed met elkaar samenleven en samenwerken, beter worden? Hoe kunnen we elkaar echt zien staan en elkaar het licht in de ogen gunnen?

Praktische vragen zijn er natuurlijk ook. Want hoe kon Tristan in zijn psychologische hoedanigheid over zo’n volautomatisch moordwapen beschikken? Wie kende deze jongeman nu echt? En hoe ‘clean’ is de wereld van en rond de schutterssport in met name de grote steden? Waarom mogen sportschutters thuis wapens bezitten, terwijl je ook prima kunt afspreken dat je deze wapens gezamenlijk beheert in het clubhuis van de schietvereniging, waarbij de politie ook veel makkelijker en sneller controles kan uitvoeren. Moeten de regels niet strenger?

Ik wens de nabestaanden van de slachtoffers veel sterkte toe. En de mensen die gewond zijn geraakt. En ook de nabestaanden van Tristan. Zij moeten allemaal verder. Ik hoop dat alle direct betrokken mensen het leven – ondanks alles – kunnen blijven omarmen. Hoe zwaar dat ook moge zijn.