De achilleshiel van GeenPeil

Ze beweren zelf het tegendeel. Toch zeg ik: een stem op GeenPeil is weinig waard. En dat ligt aan de werkwijze van GeenPeil zelf: geen grondbeginselen, geen beleidsrichting, geen garanties. Geen enkel idee wat er met de zetels gaat gebeuren.

Ik heb de hele lijst van ‘ standpunten ‘ doorgelezen, de eerste regel van GeenPeil-club is: er zijn geen standpunten. En daar gaat het dus al mis.

GeenPeil in het kort De pagina met ‘standpunten’ is een vraag-en-antwoord pagina waaruit we de GeenPeil-club regeltjes kunnen halen.

GeenPeil:

Er komt een online discussie platform voor de leden, waarop informatie over de onderwerpen beschikbaar komt en men overlegt over de voorstellen. Voor elke dag van stemming in de Tweede Kamer is er een leden-peiling, zodat de Kamerleden weten of ze voor of tegen het voorstel moeten stemmen.

GeenPeil gooit dit de markt op met het idee dat ‘jullie bepalen hoe onze Kamerleden stemmen’. Er zijn geen eigen ideeën over onze maatschappij, geen richtinggevend kader, geen achtergrondgedachte om aan te toetsen. GeenPeil: stem op jezelf. Of zoals ze zelf schrijven: ‘met wekelijks wisselende standpunten’.

Tot zover de theorie.

In de praktijk? Dat leden niet over alle onderwerpen willen of kunnen meepraten snappen ze bij GeenPeil ook. Je kunt interessegebieden aangeven zodat je een berichtje krijgt wanneer er voorstellen over bepaalde zaken aan bod komen.

Kamerleden laten de discussie volledig over aan de leden, zelf wachten ze alleen het meerderheidsstandpunt af uit de leden-peiling voor de dag van de stemming.

Zo nu en dan zal het leden-panel onderwerpen aansnijden waarover de Kamerleden vragen stellen aan de ministers.

Wat gaat er mis dan? Het gaat op meerdere vlakken mis.

Op Twitter sprak ik met Ahmed Aarad over GeenPeil in de praktijk. Er stond ‘not politically affiliated’ in zijn profiel en ik nam hem voor een potentieel lid, maar een week of twee later bleek hij de nummer 3 op de Tweede Kamer lijst te zijn geworden. Zijn antwoorden stemden mij niet vrolijk.

Zoals in mijn profiel staat, ben ik Raadslid. In onze gemeente van ruim 90.000 inwoners is dat een ‘hobby’ die je naast je normale werk doet. Als Raadslid kun je al snel een uurtje of 10 per week bezig zijn met overleg, lezen en vergaderen. Het wisselt: soms is het minder, soms is het meer. De nummer 2 op de Tweede Kamer lijst is Beryl Dreijer , zij is ook Raadslid en weet dus net als ik wel een beetje hoe de hazen lopen. Het verbaast me dan ook dat ze zich hier voor leent.

Missers op procedureel vlak Kamerleden gaan niet naar de commissievergaderingen, terwijl dit de plek is waar het debat plaatsvindt. Hier stel je de kritische vragen aan andere partijen of bestuurders, hier breng je je eigen standpunten over het voorstel naar voren. Dit is je kans om het uiteindelijke voorstel te beïnvloeden en andermans afwegingen te volgen. Leden die serieuze en nuttige bijdragen kunnen en willen leveren worden hier met de afwezigheid van GeenPeil tekort gedaan.

Tijdens de commissievergaderingen worden doorgaans amendementen al aangekondigd: partijen die mee willen indienen of aan het amendement willen sleutelen kunnen dan meedoen. Amendementen zijn van invloed op het uiteindelijke voorstel, hier laat GeenPeil alweer een kans tot beïnvloeding van beleid schieten.

Vervolgens is het vreemd dat GeenPeil helemaal niets doet met amendementen tijdens de stemming. Amendementen komen voor de stemming van een voorstel aan bod, omdat een amendement een wijziging is op het voorstel. Leden kunnen tijdens de leden-peiling de uitkomst van de stemmingen over de amendementen niet weten, en daarmee kennen ze ook de volledige inhoud van het uiteindelijke voorstel niet.

Het zoet voor de top, het zuur voor de leden Terwijl de GeenPeil Kamerleden voor actief aanwezig zijn tijdens alleen de stemmingen ruim een ton aan jaarlijkse vergoedingen en pensioenopbouw vangen, mag jij in je avonduren aan de bak voor het echte werk. Hoeveel tijd ben je bereid hieraan te besteden?

Volgens GeenPeil bestaan de meeste voorstellen hooguit uit een paar A4’tjes. Ze verwacht van haar gewone leden dat ze de wetsvoorstellen lezen en op het forum overleggen. Omdat Kamerleden niet aan de commissievergaderingen deelnemen, is het eigenlijk de taak van de leden om deze urenlange overleggen te volgen (of naderhand terug te kijken).

Maar een oordeel vormen behelst meer: je moet de begeleidende ambtelijke stukken lezen, je zal benodigde informatie moeten vergaren uit externe bronnen, belangengroeperingen of juist gedupeerden moeten opzoeken en de lange termijn in het achterhoofd moeten houden. En al deze informatie dien je mee te nemen in je uitleg en verdediging van je standpunten op het forum. Daarbij meen ik dat een schriftelijke discussie altijd trager verloopt dan een face-to-face discussie zoals een fractieoverleg of overleg met politieke concurrenten.

Willen andere leden de overwegingen die op het forum geschreven worden ook meewegen in hun oordeel, dan dienen ze deze ook allemaal te lezen. En een weerwoord te typen. En hun standpunten te verdedigen. Een normale Tweede Kamer fractie heeft niet voor niets verschillende betaalde fractiemedewerkers en talloze contacten met afdelingen en lokale fracties elders in het land.

Een stem op jezelf, is in dit geval ook alle verantwoordelijkheid bij jezelf, verantwoordelijkheid voor 2 tot 3 wetsvoorstellen per week met wisselende doorlooptijd van een paar maanden tot meer dan een jaar. Dat is een proces van lange adem en aandacht voordat je tot een stemming komt. Hoeveel tijd ben je bereid hieraan te besteden? Welke verwachtingen heb je hierover van andere leden?

Een stem op wat? In mijn gesprek met Ahmed vroeg ik hoe het zal gaan met de beleidskoers die GeenPeil zal gaan varen. Het antwoord daarop was dat de leden dat zullen gaan bepalen , een stem op GeenPeil is een stem op jezelf.

Natuurlijk weet je van jezelf dat je goede ideeën hebt, een stem op jou is een goede stem. Maar heb je enig idee wat die andere GeenPeil leden eigenlijk willen? Wat gebeurt er straks nu werkelijk met de zetels die de GeenPeil fractie heeft? Je leest je als lid het apelazarus en overlegt je helemaal gek op het forum, maar de rest volgt jouw standpunt simpelweg niet: vervolgens stemt de hele fractie tegen jouw standpunten.

En wat gebeurt er met voorstellen die buiten jouw kennisgebied vallen of waar je weinig zin in hebt om je te verdiepen? GeenPeil hekelt fractiediscipline (de gehele partij stemt voor of tegen een voorstel, ongeacht de persoonlijke mening van een fractielid), maar tegelijkertijd is dat doorgaans juist iets moois. Fractiespecialisten houden zich samen met fractiemedewerkers en anderen bezig met bepaalde onderwerpen. Zij toetsen hun standpunten aan de grondbeginselen van de partij , overleggen met heel de fractie en komen tot een oordeel. Zo kun je vertrouwen dat een fractiestandpunt past bij het gedachtegoed van de partij, bij gedachtegoed wat jij het beste bij je vindt passen. Bij GeenPeil weet je nooit welke kant het muntje opvalt: er zijn geen grondbeginselen.

Een stem op jezelf? Of een stem op wie-weet-wat?

De werkwijze is de zwakte Het gaat niet om de poppetjes, het gaat niet om de ego’s. Dat klopt, het gaat eigenlijk helemaal nergens over: geen grondbeginselen, geen beleidsrichting, geen garanties. Geen onderhandelingen, geen initiatiefvoorstellen, geen amendementen: belangrijke politieke instrumenten worden door GeenPeil niet gebruikt.

Geen enkel idee wat er gaat gebeuren met de zetels die je laat vullen in de Tweede Kamer. Er is niemand om af te rekenen en je moet ook nog al het werk zelf doen. Ik vind het nogal wat.

Mijn conclusie: het grootste probleem van GeenPeil is de werkwijze van GeenPeil.