Daan Roosegaarde opnieuw onder vuur
Meer over:
nieuwsPraat mee
Reacties (20)
Het probleem met Nederland is dat je als kunstenmaker of van onder tot boven gelikt wordt, bij de koning mag opdraven en 80 x bij DWDD of je wordt met de grond gelijk gemaakt en bent nergens persona grata. Dit geldt overigens niet voor bestuurders en politici, die duiken na een paar jaar gewoon weer op.
Het hele idee kenmerkt zich door een dermate groot gebrek aan originaliteit dat het niet verwonderlijk is dat meerdere mensen hier op komen.
Iets van boven het maaiveld uitsteken.
PS Voor alle duidelijkheid: écht talent heeft het zwaar in Nederland. Kwestie van een aangeboren, welhaast calvinistische, afgunst. De middelmaat wordt daarentegen de hemel in geprezen. Middelmaat is namelijk voor bijna iedereen weggelegd en daardoor minder confronterend. Het feit dat Daan Roosegaarde het uitgerekend hier gemaakt heeft zegt daarom ook alles over zijn niveau. Een prijs in Denemarken doet daar niets aan af: er zijn helaas meerdere kringen en cliques waar de middelmaat wordt gevierd.
De klopjacht is geopend op Roosegaarde. Hij zal en moet hangen is het nu dan maar morgen en die hebben de mond vol over een Henk en Ingrid.
Roosegaarde is te groot voor Nederland.
Er is niets groots aan iets nadoen. Het wordt mogelijk pas groots als je het ook groots nadoet. In dit geval hangt dat ervan af of de in navolging geselecteerde en samengevoegde kunstwerken tezamen groots zijn als nieuw conceptueel kunstwerk. Anders is het niets anders dan nadoen wat eenieder kan.
@ SjoerdV 25 maart 2016 at 21:33 >[ U bewijst mijn gelijk.]< Nee Sjoerd, u bewijst juist het gelijk van Nailles.
Misschien is Roosegaarde te groot voor Nederland, maar is in elk geval wel heel kleinhartig. Waarom niet voluit erkennen dat anderen al eerder op hetzelfde idee waren gekomen. Als ik door een museum loop, mompel ik ook wel eens in mezelf: "kijk, een schilderij recht aan de spijker ophangen; dat deden wij vroeger thuis al". Maar ik ga dat verder niet van de daken roepen. . . .
Roosegaarde heeft een punt als hij stelt dat van Elk niet de enige (en eerste?) was. Zie een aantal aanklikbare foto's van hierboven ook al genoemde FitzMaurice. http://www.northernartprize.org.uk/2011-prize/shortlist/leo-fitzmaurice-1 Maar als je als beweerde innovator of kunstenaar een installatie van tot een horizon geschakelde schilderijen van andere kunstenaars creëerd is dat concept zelf geen als innovatief of kunst te noemen werk meer maar hooguit een navolging van een conceptueel kunstwerk. Alleen de selectie als zodanig is dan nog origineel en benadert meer de prestatie die een inrichter van een tentoonstelling levert, zoals mensen werkzaam in musea als beroep uitoefenen, maar m.i. is het vanwege de amateur die Roosegaarde op dit gebied van het tentoonstellen is meer het herhalen van een grap die anderen al eens maakten.
Het is een standaard-instinker voor iedereen die zich verdiept in auteursrecht en andere vormen van zogenaamde "intellectuele eigendom": het overnemen van ideeën is als regel VRIJ. Goede kunstenaars maken school, dus worden nagevolgd, maar dat is geen "diefstal". In het bedrijfsleven is navolging ook niet fout: anders zou er geen concurrentie zijn. In het recht wordt in het algemeen aangenomen dat ideeën vrij zijn tenzij ze onder een erkende vorm van "intellectuele eigendom" vallen, waarvan de voornaamste zijn: auteursrecht, octrooirecht, merkenrecht en modellenrecht. Er is ook veel misverstand over plagiaat. Dat is niet hetzelfde als auteursrechtinbreuk. Plagiaat is oneerlijk tegenover het publiek (of tegenover de examinator als een student een scriptie overschrijft). Als je een werk waarvan de auteur al 70 jaar dood is presenteert als je eigen werk pleeg je plagiaat, maar geen auteursrechtinbreuk. Als je andermans werk zonder toestemming publiceert maar wel onder de naam van de oorspronkelijke auteur is het geen plagiaat maar wel auteursrechtinbreuk. Er is een aparte auteurswet. Inbreuk op de auteurswet kan verplichten tot schadevergoeding en is soms ook strafbaar. Plagiaat is niet apart wettelijk geregeld. Het kan een onrechtmatige daad zijn, of wanprestatie in een overeenkomst. De subtiele vraag is nu *niet* of Roosegaarde iemand anders heeft na-geaapt, maar of hij daar te ver mee is gegaan. Is er sprake van "slaafse nabootsing", of heeft hij toch iets wezenlijks toegevoegd? Bedenk dat in bepaalde kunstvormen in bepaalde perioden van de geschiedenis het overnemen van ideeën zelfs als eerbetoon werd opgevat aan de oorspronkelijke kunstenaar. Om de onvermijdelijk vage rechtsnormen op dit gebied toch iets duidelijker te maken is een groep kunstenaars en juristen in de VS begonnen aan een "best practices" document, dat beoogt vast te stellen welke vormen van na-apen niet door de beugel kunnen. Nee, dat kun je zeker niet aan juristen en al helemaal niet aan advocaten overlaten. Die bekijken de zaak met dollartekens in de ogen en dat geeft geen heldere blik.
Het hoeft ook zeker geen juridische kwestie te worden. Maar als originele kunstenaar heeft hij wat mij betreft afgedaan.
@Flipje Tiel: dan heeft u mijn discussiebijdrage niet begrepen. Kunstenaars bouwen altijd voort op het werk van anderen. Het wordt pas verwerpelijk als ze te weinig toevoegen en echt met de veren van anderen gaan pronken. Het is wel degelijk een juridische kwestie trouwens. Alleen is het een goede ontwikkeling dat de kunstenaarswereld zelf vaststelt waar de grenzen liggen. Roosegaarde mag mischien een grens hebben overschreden, het komt ook al te vaak voor dat advocaten met dollartekens in de ogen kunstenaars adviseren om ruzie te gaan maken over auteursrecht om daar een slaatje uit te slaan. Niet zelden zal de advocaat van de vermeende boosdoener aanraden om maar te schikken, omdat dat goedkoper is dan een langdurig en pijnlijk proces. In gewoon Nederlands heet dat afpersing.
Laten we vooral de kunst even met rust laten. Er zijn zoveel kunstenaars en we zijn zo verbonden met elkaar dat kruisbestuiving onvermijdelijk is. Dat is geen jatwerk. Zo evolueren ideeën. Alweer een gevalletje kop boven het maaiveld.
Dat klopt maar laat onverlet dat een in navolging gemaakt werk niet automatisch een zelfstandig kunstwerk of als kunstwerk bewondering verdient. Een geselecteerde aaneenschakeling van andermans kunstwerken tot èèn horizon is niets anders dan kopiëren van dit eerder bedachte idee. Kunst wordt het pas als die geselecteerde aaneenschakeling onderscheidend is d.i. wanneer het een bijzondere geest verraadt in wat gekozen is en hoe verbonden. Een variant op wat een samensteller en inrichter van een expositie bijzonder maakt. M.i. probeerde Roosegaarde met niets anders dan een niet origineel idee zich te onderscheiden. Dat is geen kunst.
Wanneer is een idee niet origineel? Het kan ook gewoon een gereïncarneerd zijn in het brein van Roosgaarde. Het onderbewustzijn bewaart veel meer dan het bewustzijn kan bevatten.
@Aldus Origineel werk naar die ruime definiëring die jij hanteert, of dat dus nu in eigen belevenis uit onbewuste herinneringen is ontstaan, of werkelijk origineel werk, is in beide gevallen nog geen kunst. Volgens mij is het, of het werk nu werkelijk origineel is, of bewust of onbewust in navolging gecreëerd, en dus niet origineel, in al die gevallen zeer wel mogelijk een nieuw kunstwerk maar hangt dat af van kwaliteit die bij alle kunst een rol speelt. http://beautifuldecay.com/2014/01/07/remake-of-the-pieta-by-michelangelo/
De Amsterdamse hoogleraar kunstgeschiedenis Claudine Chavannes-Mazel (inmiddels emeritus) gaf jarenlang een college onder de titel "jatwerk door de eeuwen heen". De moraal is natuurlijk dat het helemaal geen echte diefstal is, maar dat kunstenaars ideeën van elkaar overnemen.
@Frits Dat is wat ik zeg. Kunst hoeft niet origineel als een uitvinding te zijn maar uniek in kwaliteit waarbij niet kwaliteit op gebied van ontwerp (design) geldt maar die als zelfstandig kunstwerk.