De witte tranen van Rosanne Hertzberger
CPB-directeur: Instorten financiële sector was niet te voorspellen
"CPB waarschuwde het kabinet niet laat", zegt Coen Teulings voor de Commissie de Wit
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (22)
Zwak antwoord. Buitenstaanders met enige kennis van zaken en logica zoals Willem Middelkoop zag de ellende wél aankomen. Het CPB bevindt zich in een glazen stolp waar ze niet naar buiten kunnen kijken lijkt het wel. Teulings is een neoliberaal. Dat zegt ook veel.
Dat belooft wat voor de toekomst dan, mensen die geleerd hebben om ons en andere te informeren, zijn eigenlijk een stel no-no's.
Wat een onzin wordt er weer verkondigd, als men werkelijk van mening is dat het risicodragend vermogen volledig gecompenseerd moet worden door het EV, dan is er geen handel meer mogelijk. liever vertrouw ik op het zelfregulerend vermogen van de markt, daar hoef je echt geen hogere wiskunde voor gestudeerd te hebben. Opvallend is alleen dat nu het banken betreft iedereen opeens hoog van de toren blaast, terwijl hetzelfde fenomeen zich ook voordeed eind jaren 90 toen de internet zeepbel barstte. Alleen was er toen geen overheidssteun, etc., want ja, het ging om mensen die aandelen bezaten...
Ik mag hopen dat dit eerste gesprek niet leidend gaat worden voor het verdere verloop van het onderzoek. Kort samengevat, wir haben es nicht gewust en het is zeker niet onze schuld. Op deze manier kan het een kort onderzoek worden, gewoon zeggen, ik had geen idee en het is niet mijn schuld. Wie volgt? Kan zo'n commissie niet gewoon uitzoeken wat er is gebeurd of wordt er een Barbertje gezocht?
In feite is het tamelijk simpel. Alle grote werkelijke problemen waarmee we ons in deze tijd mee geconfronteerd zien, vallen terug te voeren op het heilige geloof in het neoliberalisme. Misschien moest je nog een scherp analyticus zijn om in de hoogtijdagen van mensen als Friedman, von Hayek, Raegan en Thatcher de tekortkomingen van deze economische theorie te onderkennen maar anno 2010 kan toch wel gesteld worden dat het een ieder helder voor ogen zou moeten staan. Een theorie die de politieke dimensie van onze sociaal-economische werkelijkheid heeft veronachtzaamd en het primaat voor de inrichting van onze samenleving bij de economie heeft gelegd. Bovenal tot uitdrukking komend in de gedachte dat publieke belangen gereduceerd kunnen worden tot private belangen. Dat mensen als Bolkestein, flink wat bankiers en nog wat VVD-ers voet bij stuk houden en vol overgave zich wijden aan de 'nobele' zaak van het neoliberalisme betekent voor mij niets meer dan dat zij in een fase van ontkenning verkeren. Maar wel een heel gevaarlijke vorm van ontkenning! Ik hoef alleen maar te verwijzen naar het nieuws van afgelopen week: 'Wall Street keert voor 145 miljard dollar uit aan bonussen'. De crisis is dan ook méér dan louter een financiële. Het knaagt aan de fundamenten van al onze westerse vanzelfsprekendheden, namelijk die van economische groei, de (Amerikaanse) 'frontier-mentaliteit', de onbeperkte exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen, de tweede auto, reisjes naar exotische oorden... Ik denk werkelijk dat we over een jaar of twintig in een fundamenteel andere wereld leven. De vraag is nu over we daar bang voor moeten zijn of niet. Ik durf daar geen antwoord op te geven. Wel weet ik dat Teulings en zijn CPB gelijk hebben voor zover zij stellen dat het moment van de grote kladderadatsch van het financieel-economische systeem niet te voorspellen is. Immers, het zijn maar economen en geen echte wetenschappers. En in die zin verschillen zij weinig van politici: ook zij moeten het maar doen met de kennis van nu om wat over gisteren te kunnen zeggen.
Laten we eerst concluderen dat banken niet onder normale bedrijven vallen, zij kunnen immers geld uit het niets creëren. Bij deze verantwoordelijkheid horen andere doelen dan zoveel mogelijk winst maken.
Nee, en dat geeft ook niet maar we hadden ook kunnen voorspelen dat de banken gewoon weer in het oude patroon vervallen. Schande! Nationaliseren die banken!
Er is een vrij simpel ezelsbruggetje om te voorspellen wat de Nederlandse economie gaat doen. Kijk wat er in Amerika gebeurd en tel er vervolgens 1,5 a 2 jaar bij op. Werkt in 9 van de 10 gevallen. Bij de VVD past men dit ezelsbruggetje schijnbaar ook toe, want Rutte heeft tijdens de behandeling van de miljoenennota in 2008 luid en duidelijk geroepen dat de wereld financieel in brand stond, daarbij verwijzend naar de situatie in Amerika. JP en WB kwamen nog met de optimistische geluiden dat Nederland er financieel goed voorstond en dat de huizencrisis zou overwaaien in Europa omdat "de situatie hier anders is". Zij zullen zich hierbij ongetwijfeld hebben gebaseerd op de prognoses van de autoriteit op dit gebied in Nederland, te weten Het Centraal Plan Bureau. Binnen een paar maanden brak de crisis ook in volle hevigheid uit in Nederland en binnen 1 jaar liet Bos weten dat er straks 35 miljard per jaar moet worden omgebogen. Waarom zat het CPB mis? Hun modellen werken door de bank genomen prima, maar als er een trendbreuk plaats vindt gaat het mis. Dat is een fundamentele fout aan de kant van het CPB, en het kan geen kwaad daar eens grondig onderzoek naar te doen. Doe eens onderzoek naar de correlatie van de Amerikaanse en Nederlandse economie, met name bij trendbreuken en vertaal de inzichten die dit oplevert naar een model. Want bij de volgende trendbreuk zal het CPB, bij ongewijzigd beleid, wederom de plank volledig mis slaan. Met alle vervelende gevolgen van dien. Kortom, slap verhaal van de directeur van het CPB.
@John Galt: je hebt helemaal gelijk over Schiff. Hij en massa's anderen hebben deze crash al lang geleden voorspeld. Maar wie nog eerder was (bij mijn weten), was een man van wie ik een groot bewonderaar ben, namelijk Ron Paul. Ik heb gesmuld van zijn toespraak in het Amerikaanse House of Representatives, het was in 2006 geloof ik. Ron Paul is iemand die precies de economie voorstaat zoals jij 'm graag ziet, John, en ik moet toegeven, wat de man zegt snijdt hout. Hier de link naar zijn speech, "The End of Dollar Hegemony": http://video.google.com/videoplay?docid=-8327695139643041382&hl=en# Echt, eerlijk en verhelderend; het kijken meer dan waard.
De crisis is bezworen maar het crediet is denk ik alleen maar groter geworden en meer verspreid naar Europa. Het CPB is gewaarschuwd straks wel de naderende crisis te voorspellen.
Je kunt natuurlijk een bubble wel zien aankomen, bekijken in welke assets deze zich vormt is ook wel te doen, maar de exacte datum bepalen is giswerk, het blijft immers altijd ''human action''. Maar om nou, na het klappen van de bubble het nog steeds niet door te hebben, en vorig jaar februari te zeggen dat de crisis weinig gevolgen voor NL zal hebben, is een beetje dom.
Beetje dom John? De positie die deze man inneemt is van zeer grote invloed. Hier nog een stuk van Marcel van Dam over het CPB: De topmannen van het Centraal Planbureau, Coen Teulings en Casper van Ewijk, hebben eergisteren een boek gepresenteerd dat ze schreven over de kredietcrisis. Ik heb het nog niet kunnen lezen, maar er zullen ongetwijfeld een hoop interessante en leerzame dingen instaan. Dat kun je de twee heren wel toevertrouwen. Het zou mij verbazen als de redden om dat boek te schrijven niet mede is ingegeven door de gedachte dat het vertrouwen in het CPB wel eens een deuk kon hebben opgelopen door de enorme miskleunen die zijn gemaakt bij het voorspellen van de gevolgen van de kredietcrisis voor de Nederlandse economie en de financiën van de overheid. In september 2008 werd nog voor 2009 een economische groei voorspeld van 1,25 procent. Drie maanden later werd het een krimp van 0,75 procent. Weer drie maanden later voorzag het CPB een terugval van 3,5 procent en nu moeten we rekenen op ongeveer -5 procent. Als verontschuldiging zeggen ze dat niemand dat had voorzien (Economie, 2 september). Toch schreef ik in het najaar van 2008 enkele keren dat het CPB veel te optimistisch was en dat de crisis veel ernstiger zou worden dan ze bij die organisatie dachten. Niet omdat ik zo slim was en zij zo dom, maar waarschijnlijk omdat ik meer naar de Amerikaanse tv keek. Weliswaar kunnen computers veel sneller rekenen dan mensen, maar het is gelukkig nog steeds zo dat gezond verstand computers met gemak kan verslaan. Vergissen is menselijk en het CPB heeft er ongetwijfeld weer veel van geleerd. Maar de politiek zou er ook van moeten leren. Met name dat niet kan worden blindgevaren op voorspellingen van het CPB. Het computermodel waarmee de voorspellingen worden berekend, is ook het model dat gebruikt werd om voor de komende honderd jaar na te gaan hoe de overheidsfinanciën zich zouden ontwikkelen als we het huidige beleid welvaartsvast zouden maken. Let wel: de organisatie die in een half jaar tijd de prognoses voor economische groeimetmeer dan 6 procent moest bijstellen, maakte berekeningen voor de komende honderd jaar met een model waaraan verkiezingsprogramma's en regeerakkoordenworden getoetst. En praktisch alle politieke partijen leveren braaf hun programma in. Er is meer. De mensen aan de top van het CPB zijn knappe economen. Maar hoe knap iemand ook is, net als ieder ander is hij behept met vooroordelen en opvattingen over hoe de samenleving er uit zou moeten zien en hoe mensen zich behoren te gedragen om dat doel naderbij te brengen. Zo heeft Coen Teulings de opvatting dat de Nederlandse en Europese economie zich moet aanpassen aan de tot dusver door de Amerikanen gedomineerde wereldeconomie. Hij schreef samen met Lans Bovenberg, ook zo'n knappe kop, vorig jaar nog een artikel onder de titel 'Rhineland exit?', waarvan de boodschap was dat het prioriteit geven aan aandeelhouderswaarde voor iedereen het beste was, in plaats van de beperkingen die er in het Rijnlandse model aan werden verbonden. In dat artikel werd als voorbeeld gegeven dat onze pensioenen 'veilig'waren, omdat de banken en andere financiële instellingen hun risico's over de hele wereld hadden kunnen verspreiden. Teulings zei in de Volkskran 02-03-09: 'Er was de laatste decennia minder aandacht voor de financiële sector bij ons. Dat blijkt op zo'n moment dan een verkeerde afweging te zijn geweest.' Dat mag je wel zeggen. Teulings en Van Ewijk vinden ook dat de crisis het noodzakelijk maakt de arbeidsmarkt te flexibiliseren, een stokpaard van vóór de crisis. Ongetwijfeld zullen zij met hun model kunnen voorrekenen dat hoe flexibeler de arbeidsmarkt, des te korter de gemiddelde duur van de werkloosheid. Gemiddeld. Dat door een flexibilisering een aantal mensen op straat komt te staan van wie vaststaat dat ze nooit meer werk kunnen vinden, zit verstopt in het gemiddelde. Dat is de grootste tekortkoming van die modellen en van het CPB. Hun rekensommen leveren meestal gemiddelden. Maar boven en onder het gemiddelde hebben hun sommen vaak volkomen tegengestelde gevolgen. De modellen van Teulings en Van Ewijk kunnen alles wat in geld kan worden uitgedrukt met de meest ingewikkelde formules optellen en delen. Die formules en die berekeningen gaan voorbij aan fundamentele behoeften en emoties van mensen. Aan behoeften als zekerheid en zingeving. Aan emoties als angst, verdriet, verontwaardiging, vernedering en wanhoop. Laten dat nu uitgerekend de behoeften en emoties zijn waar de politieke partijen op worden afgerekend. Is het niet zinniger de verkiezingsprogramma's daar op door te rekenen?
Ach, ik ken mijn geschiedenis, en riep al tien jaar terug dat dit systeem zichzelf zou uithollen. Elk systeem dat meer oog heeft voor eigen prestige dan voor wat er moet gebeuren, zal imploderen vroeg of laat: kijk maar simpelweg naar de ridderschap in de late middeleeuwen. 'Nuff said.
Elk weldenkend mens weet dat het kapitalistisch systeem een cyclisch systeem is.
Ik ben een nitwit op het gebied van economie..ik heb dat niet gestudeerd. Toch wist ik al een paar jaar geleden dat wat er gebeurde echt fout ging. Ik wist al sinds de jaren 80 dat er iets heel erg fout begon te gaan. Toch weet ik dat wanneer ik schulden maak en krediet gebruik dat ik dat een keer moet terugbetalen. Ik heb geen geldboom in mijn achtertuin.. Banken schijnen te denken, ja tegenwoordige tijd want ze gaan gewoon door, dat ze wel een geldboom hebben..de geldmaakmachine die op volle toeren draait. Dat is een sprookje. Toch? De kredietcrisis is helemaal niet voorbij want de mentaliteit is dezelfde..neoliberaal en vrije marktdenken zonder moraal of compassie.
Ik had precies hetzelfde. Ben ook sinds die tijd anti-neoliberaal en stemde toen nog PvdA. Ik heb ook geen geldboom. Wel beren.
Dat is ook een sprookje, want wat je zegt klopt niet. Geld kan niet zomaar gecreeerd worden, zou niet werken ook want dan zou de inflatie uit de hand lopen. Ons systeem dateert uit de tijd dat geld geaccepteerd is als ruilmiddel. En deze vertegenwoordigt nu eenmaal een nominale en een intrinsieke waarde. Hetzelfde geldt voor aandelen (want uiteindelijk is dat waar het omdraait). Een aandeel wordt gewaardeerd vanuit de markt. Dus als een bedrijf goed presteert worden de aandeelhouders gelukkig (soms in de vorm van dividend) en stijgt de waarde van het aandeel. Daarom is onze economie gebaseerd op economische groei, niets meer, niets minder. Stilstand betekent achteruitgang en dat is iets waar een aandeelhouder niet gelukkig van wordt, helemaal niet als een bedrijf dan ook nog break even draait of zelfs verlies maakt. Nu lijkt het alsof het dan maar de schuld van de aandeelhouders zou zijn. Niet sis minder waar, ieder bedrijf, hoe liefdadig of not for profit of non profit ook heeft maar een doel: geld verdienen. Geld is het enige bestaansrecht van eender welk bedrijf. Er bestaan geen organisaties in de Westerse wereld zonder het doel om geld te verdienen (let wel, dus ook winst maken, anders zou er verlies geleden worden en komt het voortbestaan van de organisatie in gevaar). Geld verdienen betekent dus continuiteit waarborgen. Daarom ook eerder mijn opmerking naar jou toe Sjen, wil je dan weer terug naar ouderwetse ruilhandel? Sinds we daar afscheid van hebben genomen kan er dus maar een systeem bestaan en dat is die van de vrije handel. Overheidsingrijpen zou zich moeten richten op het beschermen van de leefomgeving dmv regelgeving, wetgeving, etc.
Aert Willem d'Holbach: "Elk weldenkend mens weet dat het kapitalistisch systeem een cyclisch systeem is." William P: "Tja, Aert, Leg dat de gemiddelde Joop lezer die geen econoom is maar eens uit, dan zijn we nog wel even bezig." Wilt u beweren dat we niet weten wat een "varkenscyclus" is? Of dat we niet weten wat er wordt bedoeld met een "loon-prijs spiraal?" Dat we niet weten wie Kondratiev is en hoe lang *zijn* cyclus duurt? Ik ben geen econoom... Mijn vraag is: *wat* is er "cyclisch" aan onze economie, heren? En *waardoor* wordt die cyclus veroorzaakt? En *waarom*? Zodra u een sluitend en correct antwoord hebt op deze vragen, zult u inzien hoe volkomen belachelijk uw verwijt aan het adres van "de gemiddelde Joop lezer" is... Of niet natuurlijk, maar da's dan *uw* probleem.
Oh heren, laat maar: John Galt heeft alles al uitgelegd. Scroll even naar beneden en lees de discussie tussen John en Julian Kremer over Keynes, rente en centrale banken...
Waarom is deze toespraak van Paul zo verhelderend? Ik zie alleen maar een Amerikaan die constateert dat de dollar niet het enige en unieke betaalmiddel is in deze wereld. En inderdaad dat is zo. Maar als je even tijd hebt graag je toelichting. De varkenscyclus is een term voor een heel verklaarbare trend op de markt. Als de prijs voor varkens hoog is, gaan meer boeren meer varkens fokken. Hierdoor zakt de prijs. Vervolgens gaan meer boeren minder varkens fokken en dus stijgt de prijs. Niet bepaald ingewikkelde economie. Ook toepasbaar op andere producten en diensten die een relatief beperkte lever- of productietijd vereisen. Er zijn meer cyclische processen denk ook aan de arbeidskosten. Lage arbeidskosten leveren meer productie op. Totdat die arbeidskosten gaan stijgen, ook een cyclus, maar over een veel langere termijn. Maar ik heb de ervaring dat de meeste lezers en schrijvers op deze discussiesite dit soort zaken wel weten. Joop is inderdaad niet NU.JIJ of geenstijl.
"Instorten financiële sector was niet te voorspellen." Haha het is weer tekenend voor het niveau van de politici in NL dat men niet in staat is de vervlogvraag te stellen; "Als het instorten van de financiële sector niet te voorspellen was, kunt u dan alstublieft uitleggen hoe het komt dat er toch mensen geweest zijn die dat wel gedaan hebben, en dat er een beperkt aantal zakenbanke is dat op basis van dergelijke voorspellingen gruwelijk veel geld heeft verdiend?
Een aantal zakenbanken heeft op basis van hun analyse van de trends en prognoses gruwelijk veel geld verloren.