Joop

Corrupte politici

•

Opinie

•

16-03-2014

•

leestijd 4 minuten

•

De mazen in de 'anti-PVV-wet'

Afgelopen week publiceerde Vrij Nederland een lijst met politieke corruptiezaken. Helaas is dit maar een deel van een veel groter probleem. Het probleem is niet alleen dat er politici zijn die doen wat niet mag. Het probleem is ook dat er heel veel mag. Het goede nieuws is: wat er mag dat beslist u uiteindelijk, de kiezer. Een nieuw wetsvoorstel over partijfinanciering staat momenteel online, ter inzage voor iedereen.

Wat mag er dan allemaal? Neem nu de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Bij die campagne mag elke organisatie en elk bedrijf anoniem ongelimiteerd geld geven aan een lokale partij. Reken maar dat donateurs daar gunsten voor terugkrijgen. Van een lokale partij, maar misschien ook landelijk. Via een lokale afdeling kun je immers de kas van een landelijke partij onbegrensd spekken. In Nederland mag dat allemaal. Niemand die het te weten komt.

Vriendenprijsje “Stem Limburgs! Frans Weekers.” Aldus een 35 meter hoge reclamezuil langs de A73 bij Roermond in de weken voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Toenmalig staatssecretaris Weekers (VVD) zei niet te weten wie dit betaalde. Het bleek partijgenoot Jos van Rey te zijn, momenteel verdacht van corruptie en verkiezingsfraude. De directeur van de eigenaar van de zuil is een voor corruptie veroordeelde ex-ambtenaar. Van Rey betaalde een vriendenprijsje. Gewoon, omdat het kan.

Ook dit is namelijk toegestaan. Wel moet van elke donatie aan een landelijke partij vanaf €4.500 de naam en vestigingsplaats worden gepubliceerd van de persoon, de organisatie of het bedrijf waarvan de gift afkomstig is. Maar er is geen maximum aantal giften per donateur. Zorgwekkend is dat er ook geen onafhankelijk toezicht op is. Verder is de maximale sanctie op overtreding slechts €25.000. Op te leggen door de minister van Binnenlandse Zaken. Die zelf ook weer lid is van een partij.

Bovendien kunnen landelijke partijen deze wettelijke plicht omzeilen door aan hun lokale afdelingen te laten betalen. Nieuwe wetgeving is bijna klaar, maar momenteel gelden nauwelijks regels over lokale giften. Riskant, want burgers en ondernemers zijn afhankelijk van lokale politici voor vergunningen. De Raad van Europa en Transparency International bekritiseren regelmatig onze gebrekkige wetgeving over lobbypraktijken en partijfinanciën.

Schandalen Giften aan partijen komen bovenop rijkssubsidie. Zo ontvangt de VVD jaarlijks ongeveer 3,5 miljoen euro belastinggeld. Daarnaast haalde de VVD zo’n 1,2 miljoen aan donaties op voor de campagne van 2010 en 2,5 miljoen in 2012. Bij PvdA en CDA liggen deze bedragen bijna even hoog. De herkomst van die giften is onbekend: namen van donerende organisaties en bedrijven zijn nauwelijks te achterhalen, want destijds gold de huidige regelgeving nog niet.

Schandalen rondom partijfinanciering zijn in Nederland dan ook nauwelijks voorgekomen. Immers, waar geen regels zijn kunnen ze ook niet worden overtreden. In Duitsland daarentegen sneuvelde 15 jaar geleden al de carrière van Helmut Kohl vanwege overtreding van partijfinancieringsregels. Kohl was destijds net afgetreden na 16 jaar premierschap. Als een partij dezelfde praktijken hier in Nederland had gebezigd, had er geen haan naar gekraaid.

Andere landen kennen zulke schandalen ook. Voorbeelden zijn Frankrijk en Italië. In Frankrijk kwamen zelfs presidenten als Chirac en Sarkozy in de problemen vanwege illegale campagnegelden. In Italië waren de onthullingen begin jaren ’90 zo gênant dat niemand zich meer wilde associëren met de twee grootste partijen in het land, de Christendemocraten en de Socialisten. Beide verdwenen van het politieke toneel; veel partijleden belandden in de cel.

“Anti-PVV-wet” In Nederland is het vooral de PVV die toezicht onnodig vindt. De huidige wet is door die partij weggezet als “anti-PVV-wet”. De PVV is de enige grote partij die geen subsidie toucheert. Tot 1 mei hoefde de partij om die reden vrijwel niets te melden over waar zij haar geld vandaan haalde. De schimmigheid rond de gulle gaven aan de PVV was de andere partijen een doorn in het oog. Dat lijkt ook de reden dat die partijen de partijfinanciering opeens op de schop namen.

De vorige keer dat de discussie over partijfinanciering fel oplaaide was in een vergelijkbare situatie, in 2002. Ook toen was er een outsider, de Lijst Pim Fortuyn (LPF), die forse anonieme donaties ontving. Snel verdubbelden andere partijen de subsidies aan zichzelf. Toch had de LPF in de campagne van 2003 méér te besteden dan alle andere partijen – dankzij anonieme giften. Prompt kondigde vicepremier Johan Remkes (VVD) een nieuw wetsvoorstel aan.

Van dat voorstel werd jarenlang weinig meer vernomen. De LPF verdween, en daarmee ook de drang bij andere partijen om inzage te geven in hun financiën. Maar zodra de Groep-Wilders –later omgedoopt tot PVV– op het toneel verscheen was die drang helemaal terug. De andere partijen verhoogden opnieuw hun eigen subsidies en vroegen weer om scherpere regels voor private financiering. Want waar haalde de PVV haar geld vandaan? Nog steeds is dat geheim.

Het dwarsliggen gaat de PVV namelijk goed af. Rutte-I kwam zijn gedoogpartner te hulp: als hun “veiligheid” in het geding is mogen donateurs anoniem blijven. Toenmalig PVV-Kamerlid Hero Brinkman had eerder doodleuk aangekondigd dat hij zulke gaten in de wet zou gaan misbruiken: “Via mazen in de wet zullen we de gekozen anonimiteit van Henk en Ingrid beschermen.” Dat hoeft nu niet eens, omdat er al een gat in de wet zit: gewoon lokaal laten betalen, niemand die het ziet.

Dus wie betaalt de campagne in uw gemeente? In ruil waarvoor? Het wordt tijd voor meer openheid.

Mijn dank gaat uit naar Dr. Laurens Dragstra, Prof. Petr Kopecký, Dr. Paul Lucardie, Prof. Remco Nehmelman en Dr. Philip van Praag voor hun nuttige opmerkingen bij het schrijven van dit stuk.

Meer over:

hero brinkman, politiek, opinie

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (5)

Sorteren op:

msj_meijerink16 mrt. 2014 - 12:19

Maar corruptie komt toch alleen voor in Mediterrane landen in Afrika en niet in Nederland? Dat beweert immers de alwetende Grote Goeroe Geert!

lembeck16 mrt. 2014 - 12:19

Je bent wederom uiterst onvriendelijk, zoals altijd en je hebt het echt mis: http://www.politiekactief.net/artikelen/131231crisisheffing.shtml

Libra7416 mrt. 2014 - 12:19

Verdenking van corruptie of belangenverstrengeling bij CDA Korendijk. Ondanks dat de gemeenteraad een vergunning voor de commerciele exploitatie van hun kerkelijk bijgebouw afwijst, wordt deze stilletjes opnieuw aangevraagd en op miraculeuze wijze dan toch goedgekeurd. Ik vraag me af of dit zou komen doordat de politieke CDA kopstukken in de gemeenteraad (nr. 7 & 15) een neven betrekking hebben binnen het kerkelijke bolwerk op Zuid-Beijerland. En geholpen zijn door de toenmalige CDA wethouder die over deze portefeuille ging. Om maar te zwijgen over de toenmalige CDA burgemeester die "per ongeluk" de raad niet heeft geinformeerd over klachtenbrieven hieromtrent. Het CDA mag wel eens de hand in eigen boezem steken: waarom zondagsrust prediken, om op zondag zelf het bijgebouw commercieel uit te baten? Heb uw naasten lief gelijk uzelf. Helaas geldt dit niet voor de naaste buren van de kerk.

lembeck16 mrt. 2014 - 12:19

Hier haalt het waarschijnlijk geen fluit uit en stemt toute Lansingerland weer vrolijk op de VVD, D66 en Leefbaar 3B en ohja, CDA en ik ben benieuwd, waar de PvdA hier zal eindigen, nadat ze bijna twee jaar een vrij fanatiek rechts beleid gevoerd hebben hier en dat nog even een jaar of vier willen voortzetten. De belastingen zijn absurd hoog. OZB voor de rijksten hier (best veel mensen) gaat niet echt omhoog, maar voor de nieuwe starterswoningen juist wel en fors ook. Alleenstaanden betalen de hoofdprijs met de riool- en afvalstoffenbelasting (gemeente dus) en gaan 550 euro betalen. Meerpersoonshuishoudens 30 euro mee. Het uitmelken van modale en lage inkomens en alleenstaanden gebeurt vooral vanwege de faliekant verkeerd gelopen grondpolitiek van deze gemeente. Zeg maar gerust: grond speculatie, waardoor elke inwoner naast de staatsschuld ook een gemeenteschuld van 5400 euro per persoon heeft opgelopen in de afgelopen 4 jaar. Met dank (brr) aan de VVD vooral, Leefbaar 3B en de PvdA en de ja-knikkers in de Raad. En toch gaan die makke schapen hier weer op deze partijen stemmen, hoewel D66 wat meer stemmen zou kunnen binnenhalen, maar dat lost de problemen niet op, want die zijn de afgelopen vier jaar beslist de braafste stemmertjes in de Raad geweest.... Mislukte zaken die goud geld gekost hebben: Het Bleizo Project, de Floriade en het Factory Outlet Centre en binnenkort een industrieterreintje in een minidorpje Kruisweg dat de mensen niet willen en dat plan staat dan ook op omvallen. Wederom hoge kosten voor planners e.d. Er zijn vrij veel braakliggende stukken grond waar de gemeente heel fors verlies op lijdt. Dankzij de keuzes van College en Raad onder de bezielende leiding van een megalomane en tamelijk dictatoriale VVD burgemeester (raadsleden waren bang van hem) die nu aan zijn stutten getrokken heeft en in het onderwijs is gaan werken. En toch stemt men weer op de VVD, Leefbaar 3B, D66, CDA, PvdA........ Ach ja. Zucht

1 Reactie

pietdeg216 mrt. 2014 - 12:19

"OZB voor de rijksten hier (best veel mensen) gaat niet echt omhoog, maar voor de nieuwe starterswoningen juist wel en fors ook." Je kletst weer naar je verstand hebt. Gemeenten hanteren een uniform OZB-tarief voor iedereen.

0 Rapporteren