De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
'Mijn collega-agent jaagt echt op Marokkanen'
•
524 keer bekeken
• 
Etnisch profileren door politieagenten is nóg structureler dan gedacht en de korpsen hebben grote moeite het probleem aan te pakken. Dat blijkt uit interne politierapporten in handen van Brandpunt. De rapporten worden dinsdag gepubliceerd.
Zo blijkt bijvoorbeeld uit de rapporten van de Eenheid Oost-Brabant dat 20 procent van de agenten regelmatig, vaak of zelfs altijd bepaalde etnische groepen staande houdt, simpelweg omdat zij denken dat deze groepen nu eenmaal vaak bepaalde vormen van criminaliteit plegen. Nog eens 41 procent zegt ‘soms’ op deze manier te profileren en slechts 14 procent zegt niet etnisch te profileren.
De agenten zelf zien er overwegend ook geen enkel probleem in om op basis van etniciteit iemand staande te houden. Maar liefst 64 procent vindt afkomst een goede reden om iemand aan te houden op straat. ‘De algehele conclusie is dat het merendeel van de dienders binnen Oost-Brabant etniciteit een te grote rol laat spelen en daarbij overtuigd is dat die werkwijze gerechtvaardigd is,’ zo luidt het oordeel. Dat bleek ook al in juni van dit jaar. Nadat rapper Typhoon werd aangehouden wegens een zwarte man zijn in een grote auto, zei de politieleiding publiekelijk sorry, maar bleek uit de eigen intranetpagina’s dat de agenten zelf er niets verkeerd in zagen.
Onderzoek onder politiestudenten laat een zelfde beeld zien. In interviews vertellen zij wat ze van ervaren collega’s leren op straat:
‘Ik heb met een politiecoach gewerkt die echt aan het jagen was op Marokkanen. Hij had langer in die wijk gewerkt. Natuurlijk beïnvloedt dat je in het begin.’ En: ‘Uiterlijke kenmerken beïnvloeden mij wel degelijk om iemand te controleren. Kijk maar naar de briefing en de uitspraken van de collega’s. Het gaat vaak om Marokkanen en andere buitenlanders.’
Hoewel de onderzoeken – dat van Brandpunt, maar ook de vele eerdere onderzoeken – laten zien dat etnisch profileren een structureel probleem is, wil plaatsvervangend korpschef Ruud Bik het niet zo noemen. Het komt wat hem betreft slechts ‘vaak’ voor. Volgens Blik is de korpsleiding wel degelijk bezig om etnisch profileren door agenten aan te pakken, maar veel fiducie heeft hij er niet in: ‘Dat is een lange termijn proces en dat hebben we echt niet volgend jaar voor elkaar. Mijn stelling is dat je er misschien wel nooit vanaf komt.’
Wel maakt Blik zich zorgen om de gevolgen van etnisch profileren:
‘Dat deugt niet, dat is niet professioneel, het werkt ook niet en het ondermijnt het vertrouwen van burgers in de politie. Dan verniel je wel een relatie. Ik zie ook gebeuren dat er bepaalde bevolkingsgroepen zijn, dat die groepen in die wijken zich van de politie afkeren en dat moeten we niet hebben.’
Niet nieuw Onderzoeker Sinan Çankaya houdt zich al langer bezig met etnisch profileren door politieagenten. Op Twitter schrijft hij: ‘Brandpunt onderstreept mijn conclusie uit 2012: etnisch profileren is een hardnekkig, alledaags en structureel verschijnsel.’ In zijn boek De controle van marsmannetjes en ander schorriemorrie schreef Çankaya destijds al:
‘In de praktijk hanteren agenten beelden van potentiële verdachten en werken zij met een selectieprofiel. Personen die naar het selectieprofiel tenderen worden eerder gecontroleerd.
Opmerkelijk is dat er redelijk veel capaciteit in de proactieve controles zit (een derde tot tweede derde van het totale aantal contacten tussen de politie en burgers), zonder dat dit tot een noemenswaardig aantal arrestaties leidt. Dit staat in contrast met hoe straatagenten een selectieve aandacht voor bepaalde groepen rechtvaardigen.
Dit resulteert in een collectieve bijziendheid van politieagenten, een structureel beperkte blik op het sociale leven. Oftewel, een tunnelvisie als gevolg van hokjesdenken.’
In 2013 publiceerde Amnesty International al een filmpje waarin Nederlandse burgers vertellen over hun ervaringen bij politiecontroles. De video maakt duidelijk dat etnisch profileren negatieve gevolgen heeft, voor hen die het overkomt en voor de samenleving als geheel.
cc-beeld: Shirley de Jong
Praat mee
