Coalitie maar 32 zetels in Eerste Kamer? Foutje.

Vrijdagavond is bij Uitgesproken Vara op Nederland 2 de uitslag van een onderzoek bekend gemaakt waaruit zou blijken dat VVD-CDA en PVV samen maar 32 zetels zouden halen voor de Eerste Kamer bij de aanstaande Provinciale Statenverkiezingen.

Hier is de uitzending terug te kijken. 

Op de site wordt verwezen naar het onderzoeksverslag  (Excel-bestand). Daar zijn de relevante tabellen te zien.

Uit die tabellen blijkt dat bij dit onderzoek de meest basale fout gemaakt, die bij verkiezingsonderzoek gemaakt kan worden. 

De samenstelling van de steekproef blijkt namelijk fors af te wijken voor wat betreft  de werkelijke verkiezingsuitslag van 9 juni 2010, zoals uit de onderstaande tabel blijkt.

Als daarbij de scores worden opgeteld van VVD, CDA en PVV dan hebben deze 3 partijen bij elkaar ongeveer 44% van de uitgebrachte stemmen op partijen, terwijl ze in werkelijkheid op 9 juni 2009 bijna 50% van de stemmen hebben gekregen.  (In Tweede Kamerzetels is dat een verschil van 8 zetels. Op basis van deze percentages zouden deze 3 partijen samen 68 zetels hebben gehaald en niet de 76, die ze werkelijk gehaald hebben).

>D66 en Groen Links laten samen een percentage zien dat 5,7% hoger is dan de werkelijke uitslag op 9 juni 2010 was. 

Dit verschil komt niet omdat een fors deel van de kiezers die op 9 juni 2009 werkelijk CDA hebben gestemd bij dit onderzoek zich foutief herinneren dat de D66 of Groen Links hebben gestemd . Het verschil komt (vooral) doordat bij de steekproeftrekking geen rekening is gehouden met het kenmerk “stemgedrag bij Tweede Kamerverkiezingen 2010”.   

(Zo moet je ook zorgen dat het aandeel mannen en vrouwen in een onderzoek vrijwel fifty-fifty is en niet bij voorbeeld 70-30. Want ieder onderzoek dat dan gaat over iets waar mannen en vrouwen verschillend op reageren laat dan verkeerde totaalcijfers zien).

Deze onderschatting van  ruim 5% aan kiezers van regeringspartijen in de steekproef heeft directe gevolgen voor het voorgenomen stemgedrag van 2 maart a.s. Je kunt aannemen dat er een onderschatting is voor de regeringspartijen in ongeveer dezelfde mate als de afwijking in de steekproef. 

Dit is de uitslag van het voorgenomen stemgedrag uit het onderzoek. 

De conclusie dat VVD, CDA + PVV samen maar 32 zetels zouden halen kan op basis van dit onderzoek dus absoluut niet getrokken worden.

Uitgesproken VARA had op basis van dit onderzoek dan net zo goed kunnen melden dat VVD, CDA en PVV op 9 juni 2010 gezamenlijk maar 68 zetels hadden gehaald en de huidige Nederlandse regering dus illegaal is.

Bij verkiezingsonderzoek is het een absolute noodzaak je ervan te vergewissen dat de steekproef minstens representatief is op het onderdeel “stemgedrag laatste verkiezingen”.  En als dat zo afwijkt als bij het onderhavige onderzoek  dan stellen de cijfers van een verkiezingsonderzoek weinig tot niets voor.

N.B.  In de uitzending werd nog een grote fout gemaakt. Men presenteerde ook de cijfers van het stemgedrag uit het onderzoek van de verkiezingen uit 2010. Maar die werden gepresenteerd als ware het een onderzoek naar wat men nu zou stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Dat was echter niet de gestelde vraag bij het onderzoek.