China klaar om Oceanië in te lijven

China staat op het punt zijn macht in de Stille Oceaan flink uit te breiden. Dat blijkt uit een gelekte brief aan de leiders van de eilandstaten in Oceanië, waaronder Fiji en Micronesië, waarin een zeer omvangrijk samenwerkingsverband wordt voorgesteld. Die deal zou inhouden dat China effectief zeggenschap krijgt in een groot deel van het gebied. 

Het voorstel houdt in dat China de eilandstaten gaat helpen op het gebied van politietraining, cybersecurity, onderwijs en zorg. Zo zal kennis op het gebied van Covid-bestrijding gedeeld en medisch personeel geleverd worden. China zal laboratoria opzetten voor medisch en forensisch onderzoek. Ook wil China studiebeurzen beschikbaar stellen voor eilandbewoners en worden defensietaken overgenomen. In ruil daarvoor krijgt China toegang tot de natuurlijke hulpbronnen, visgebieden en krijgt het vrije vaarroutes in het gebied. Een soortgelijke overeenkomst werd vorige maand al gesloten met de Solomoneilanden.

Nu al eigent China zich een groot deel van het gebied toe. Uit onderzoek van The Guardian in 2016 bleek dat China 290 vrachtschepen in Oceanië had varen, meer dan een kwart van het totaal. En ter vergelijking: alle landen in de Stille Zuidzee samen hadden er maar 240. Vissers uit landen als Indonesië, de Filipijnen en ook Australië worden met regelmaat op zee geïntimideerd door Chinese schepen. 

Hoewel een aantal eilandstaten openstaat voor de samenwerking, is er ook kritiek. Niet in de laatste plaats van Australië dat fel gekant is tegen een uitbreiding van de Chinese invloed in Oceanië. In een verklaring heeft de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Penny Wong laten weten dat voor haar land de bedoelingen van China loepzuiver zijn. Om die tegen te gaan, wil Wong zo snel mogelijk zelf de banden met de eilandstaten in het gebied aanhalen om China zo geen voet aan de grond te laten krijgen. 

Ook de Micronesische president David Panuelo is tegen Chinese inmenging. In een brief aan de 21 leiders van de Oceanische landen schrijft hij dat de overige staten het Micronesische voorbeeld moeten volgen en verdere Chinese invloed van de hand moeten wijzen. Hij zegt daarbij te vrezen dat de eilandstaten worden meegezogen in een nieuwe Koude Oorlog tussen China en het Westen. Ook schrijft hij dat in het geval van een Chinese invasie in Taiwan, ‘wat gelijkstaat aan een oorlog tussen China en de Verenigde Staten’, Oceanië klem komt te zitten tussen de grote landen. Tenslotte waarschuwt hij voor de zogenaamde goede bedoelingen van China, die in werkelijkheid betekenen dat de eilanden hun natuurlijke hulpbronnen, infrastructuur en hun communicatiemiddelen overdragen aan de regering in Beijing. 

China heeft ondertussen haast bij het sluiten van de overeenkomst. Nu er een nieuwe regering in Australië is aangetreden die meer oog heeft voor de landen in de regio, vreest Beijing de invloed op de eilandstaten kwijt te raken. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi bezoekt daarom acht landen in tien dagen en hoopt volgende maand de overeenkomst te kunnen bezegelen. Een Oceanische diplomaat laat ondertussen aan The Guardian weten dat de eilandstaten niet per se staan te springen om Chinese inmenging, maar dat de traditionele partners – Australië en de Verenigde Staten – het de laatste jaren lieten afweten. ‘Als zij het vertrouwen van het Oceanische volk willen terugwinnen, zullen ze daar heel hard voor moeten werken.’