CDA: niets geleerd van Q-koortsschandaal

De boerenpartij bij uitstek heeft een nieuw verkiezingsprogramma. Het CDA. Zij het niet voor de kleinschalige boer, evenmin als de ondernemerspartij VVD bestaat voor de kleine middenstander. De steden, ach, daar zijn de christendemocraten marginaal – maar op het platteland zijn ze de baas. Geen last van stadsmensen daar, die denken dat bospeen en bosuien in het bos groeien. En die dat bos niet alleen willen beschermen, maar uitbreiden bovendien!

Een CDA-politicus kan nog echt genieten van elke nieuwe innovatieve en duurzame megastal die in het lege landschap verrijst. Van elke monsterlijke, internationaal concurrerende veevoederfabriek en aardappelhangar. Symbool van de grootschalige groei die heel de wereld van betaalbare Nederlandse landbouwproducten moet voorzien.

Dit zuig ik niet uit mijn duim, het staat allemaal in het nieuwe CDA-verkiezingsprogramma. De partij wil dan ook weer ‘een aparte minister voor landbouw, natuur en voedsel’. Die moet een einde maken aan ‘de onteigening van goede landbouwgrond als middel voor de uitvoering van Europees, nationaal of provinciaal natuurbeleid voor de aanleg van nieuwe natuur.’ Natuurbeheer moet aan de boeren worden overgelaten. En voor de rest: niet ‘nog meer regulering’, maar ‘producenten en sector zelf te laten zorgen voor veilig, schoon en betrouwbaar voedsel.’

Het verkiezingsprogramma rept uiteraard niet van de grote problemen in de landbouw, zoals de industrialisering of het immense mestoverschot door de recente exorbitante uitbreiding van de veestapel. We moeten er niet aan denken dat deze bedrijfstak zichzelf gaat reguleren. Want waar de agrarische macht van het CDA (vaak hand in hand met VVD, ChristenUnie en SGP) toe kan leiden, zien we aan het Q-koortsschandaal. Tienduizenden mensen zijn ziek geworden en 75 stierven daarbij. De cruciale ministers waren christendemocraten: Gerda Verburg van Landbouw en Ab Klink van Volksgezondheid, in een kabinet waarvan verder PvdA en ChristenUnie deel uitmaakten.

De twee ministeries hielden heel lang onder de pet welke geitenboerderijen besmet waren. Vanwege ‘de privacy van de boeren’. Tegen wie moesten deze boeren worden beschermd? Tegen Brabantse riooljournalisten? Nee, tegen ambtenaren van de GGD, een overheidsdienst die over onze gezondheid waakt. Door dit beroep op privacy is het onderzoek naar de vermoedelijke infectiebron van de Q-koorts lange tijd gehinderd, waardoor het exact lokaliseren van de besmette bedrijven werd belemmerd. Deze conclusie is niet van de Partij voor de Dieren, GroenLinks of de SP, maar van de Nationale Ombudsman, die daaraan toevoegde dat beide ministeries veel te terughoudend zijn geweest in hun optreden. Ook later waren ze terughoudend, want de zieken kregen geen cent, waarom deze dagen 300 van hen via de rechter een schadevergoeding eisen. Minder terughoudend was het kabinet Balkenende IV tegen over de boeren wier besmette geiten werden geruimd. Die kregen 55 miljoen.

Desondanks vinden Verburg & Klink ook nu nog dat zij tijdens de epidemie ‘naar eer en geweten hebben gehandeld’ in het informatie onthouden aan de GGD uit privacy-motieven. Gerda Verburg werd vervolgens permanent vertegenwoordiger van ons land bij de FAO, waar ze de belangen van de Nederlandse boeren op wereldniveau kan behartigen. Ze werd opgevolgd door een staatssecretaris. Henk Bleker, een superboer in cowboylaarzen. Maar eigenlijk een gepromoveerde bestuurskundige die tevoren overenthousiast het onderwaterlopen van Groninger boerenland had bevorderd en parallel daarmee zijn eigen aardappelhectaren – met subsidie – tot natuurgebied had omgevormd.

De geschiedenis van de boerenpartij CDA herhaalde zich eerst als de Q-koortstragedie van Verburg & Klink en vervolgens als de farce van de gelaarsde Bleker. Precies volgens de aloude observatie van Karl Marx. Ab Klink was heel even een ‘heilige van links’ omdat hij zijn partij niet met Geert Wilders wilde laten samenwerken. Daarna werd Klink consultant bij Booz & Co, zoals wel meer bewindslieden van Balkenende IV spoedig een lucratieve carrière in het bedrijfsleven vonden. Helaas werd de voormalige minister van Verkeer en Waterstaat (CDA) daarvoor uiteindelijk te licht bevonden.

Het ziet ernaar uit dat na 15 maart 2017 een kabinet aantreedt dat bestaat uit VVD, CDA en D66. De laatste partij omdat Alexander Pechtold dolgraag wil regeren en zijn partij zich dichter bij VVD en CDA bevindt dan PvdA of SP. Hoogstwaarschijnlijk krijgt Buma dan zijn minister voor landbouw, natuur en voedsel. Ook zonder Bleker aan het hoofd van dit departement een horrorscenario. Het CDA heeft namelijk niets geleerd van het Q-koortsschandaal, zolang ze grootschaligheid blijft combineren met zelfregulatie en – een gotspe – boeren als de best mogelijke natuurbeheerders kwalificeert.

Overigens, de enige Nederlandse landbouwministers die de boeren ooit echt weerwerk boden, waren Haijo Apotheker en Laurens Jan Brinkhorst. Beiden D66-ers.