Joop

Burgerplein in Hongkong wordt een historische plek

Opinie

•

02-10-2014

•

leestijd 3 minuten

•

Knelpunt: Terwijl de wereld razendsnel globaliseert, privatiseert en verstedelijkt, is ons mensenrechtenraamwerk primair gericht op nationale overheden

De Occupy beweging op Westerse beurspleinen, de Gezi-park protesten in Istanbul, de revoluties in de Arabische miljoenensteden, en nu de studentendemonstraties in Hongkong: Stadspleinen vormen het epicentrum van protest en democratische verandering. Maar de publieke ruimte als plek waar je je rechten en vrijheden kunt genieten en uitoefenen staat op de tocht. Een korte schets van een aantal sluipende bedreigingen uit een nieuwe essaybundel over mensenrechten in een verstedelijkte wereld.

Het Taksim in Istanbul, Tahrir in Caïro, Maidan in Kiev en het Burgerplein in Hongkong: Stadspleinen vormen het (symbolisch) middelpunt van massale protesten en volksopstanden. Ze werken als vehikel voor het recht op vrijheid van meningsuiting, vergadering en betoging. Burgers zetten er tentenkampen op, blokkeren doorgangen met sit-ins, organiseren flash-mobs en bezetten soms wekenlang pleinen en straten om hun ongenoegen te uiten en veranderingen te eisen. Totdat de autoriteiten ingaan op de eisen of er genoeg van hebben. Dikwijls volgt daarop een ontruiming met excessief politiegeweld, willekeurige arrestaties en detenties. Ook proberen de autoriteiten daarna dissidente stemmen te laten zwijgen door intimidatie en repressie zoals blijkt uit de showprocessen tegen de Geziprotesters en Moslimbroeders.

Maar er is meer aan de hand in steden dan dit opzichtig inperken van mensenrechten. In een nieuwe essaybundel van Amnesty International over mensenrechten in een verstedelijkte wereld, The Future of Human Rights in an Urban World, staan alarmerende trends en ontwikkelingen beschreven. Bijvoorbeeld de privatisering van publieke ruimte. Dit geeft bedrijven in de praktijk al veel mogelijkheden om ‘ongewenste’ bezoekers te weren van semipublieke pleinen en parken, waaronder kwetsbare groepen (zwervers, migranten, minderheden) en activisten. De langzame vervaging van wat geldt als ‘openbare’ of ‘privé ruimte draagt bij aan discriminatie, willekeurige restricties van bewegingsvrijheden en steeds minder mogelijkheden van burgers om hun leefomgeving actief vorm te geven en te gebruiken.

Nog zo’n zorgwekkende trend die zich manifesteert in steden, is de vermarkting van veiligheid. Niet alleen welgestelde burgers laten hun ommuurde villa complexen beveiligen door bewakingsfirma’s, maar ook stedelijke overheden huren steeds vaker particuliere veiligheidsbedrijven in. Bijvoorbeeld om de openbare orde te waarborgen rondom grote evenementen als de Olympische Spelen. Sommige van deze contractanten zijn particuliere militaire bedrijven die hun oorlogstechnieken nu kunnen toepassen in het neerslaan van stedelijke protesten, zoals die zich onlangs voordeden in Sao Paolo of Ferguson.

Dergelijke publiek-private samenwerkingen ontstaan ook in surveillancepraktijken. Steden als Londen hangen vol met veiligheidscamera’s die dikwijls door particuliere bedrijven worden beheerd. Drones met camera’s , oorspronkelijk ontwikkeld voor stedelijke oorlogsvoering, gaan als zoete broodjes over de toonbank. Met zo veel politieke en commerciële belangen die elkaar kruisen, moeten we ons geen illusies maken over de naleving van mensenrechtenstandaarden door stedelijke autoriteiten en hun toezicht op de veiligheidsindustrie.

Hier zit een groot knelpunt: terwijl de wereld razendsnel globaliseert, privatiseert en verstedelijkt, is ons mensenrechtenraamwerk en -denken nog steeds primair gericht op nationale overheden. Terwijl burgemeesters van megasteden steeds autonomer en machtiger worden, vindt de mensenrechtenlobby voornamelijk plaats in (inter)statelijke fora als de Europese Unie, de Raad van Europa en de Verenigde Naties.

Mensenrechtenverdragen gelden echter ook voor lokale autoriteiten. Gelukkig lijken sommige lokale bestuurders zich bewust dat zij een belangrijke verantwoordelijkheid dragen voor het waarborgen van mensenrechten. Zo lijken burgemeesters, meer dan nationale overheden, bereid rechten te verlenen aan migranten. Ook profileren steeds meer steden zich als Stad van Mensenrechten , Recht of Vrede. Hoewel dit soort initiatieven nog vrij willekeurig zijn en nauwelijks het niveau van citymarketing ontstijgen, zijn dit positieve ontwikkelingen voor een toekomst waarin (mega)steden een steeds grotere rol op het wereldtoneel spelen.

De studenten in Hongkong kennen niet anders dan dat ze in een autonome stadstaat wonen. Ze zijn vastbesloten hun rechten en vrijheden te verdedigen. De moed die zij tentoonstellen tegenover de stedelijke autoriteiten en Beijing maakt het Burgerplein nu al tot een historische plek. Nu maar hopen dat het niet als een tweede Tiananmen de geschiedenis in gaat.

De essaybundel The Future of Human Rights in an Urban World: Exploring Opportunities, Threats and Challenges (red. Thijs van Lindert en Doutje Lettinga) is gratis te downloaden.

Meer over:

opinie, wereld

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (8)

Sorteren op:

panterarosso652 okt. 2014 - 12:52

het wordt de zoveelste plek waar de chinese overheid democraten vermoord, dat wel

farmacie2 okt. 2014 - 12:52

Merkwaardig verhaal. Onder Brits bestuur was er geen democratie. Toen het verdrag afliep werd Hong Kong Chinees. Over welke rechten gaat het ? Het idee dat het westen hier de Ukraine truc herhaalt lijkt nog niet opgekomen te zijn. Dat democratie zo mooi is wordt gelogenstraft door hoe in 2005 de EU referenda werden genegeerd, en door hoe de VS alleen in schijn een democratie is.

robheus22 okt. 2014 - 12:52

Dit is dezelfde amerikaanse agenda die ook Irak en Libië en Oekraïne "democratie" brachten.... trap er niet in. niet mee bemoeien. ga in eigen land demonstreren tegen de afbraak van sociale rechten!

Rootman2 okt. 2014 - 12:52

Zoals bij alle ´pleinen´ en maidans, alle ´lentes´ en gekleurde revoluties zit ook hier het VS state dept. via NED en meer lokale NGOs hierachter. http://www.ned.org/where-we-work/asia/china De demonstranten hebben ongetwijfeld een aantal terechte eisen, maar hun ´revolutie´ was al gekaapt voor hij begonnen was. Onder meer te zien aan de zeer scheve man/ vrouw verhouding en de militaire precisie waarmee gloednieuwe spullen uit identieke trucks werden uitgeladen. En aan de snelheid en gretigheid waarmee de VS regering en media reageerden.

JoopSchouten20142 okt. 2014 - 12:52

Vers van de pers.: De greep van CPC (de communistische partij van China, nvdr), is bijzonder sterk. Ik denk niet dat we zullen winnen. De vijand is gewoon te machtig. Dat zie je in China zelf ook. Om je een idee te geven, het is deze week vakantie in China omwille van de nationale feestdag. Normaal gezien komen dan veel Chinezen naar Hong Kong om vakantie te nemen. Maar momenteel heeft China de grenzen gesloten. Chinese vakantiegangers geraken Hong Kong niet binnen.” “De manier waarop Chinese media over de protesten in Hong Kong berichten is helemaal om van te huilen. De Chinese televisie is erin geslaagd om de protesten zo te framen dat ze overkomen als vieringen van de Chinese nationale feestdag. Je ziet dus wel de beelden van de protesterende menigte op de Chinese televisie, maar dat wordt voorgesteld als mensen die spontaan de Chinese nationale feestdag vieren. De beelden zijn ook bewerkt. Onze zwarte kleren worden rood ingekleurd bijvoorbeeld. Daarnaast is de toegang tot sociale media volledig gecontroleerd in China.” “Het zijn dat soort van praktijken waar we in Hong Kong steeds banger voor zijn. Wij willen onze vrijheden behouden. We willen geen staatscensuur maar een vrije democratie.” Bron.: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/03/we-willen-vrijheid-en-democratie-maar-de-vijand-is-te-machtig

JoopSchouten20142 okt. 2014 - 12:52

Dit is een goed voorbeeld van beïnvloeding van omstandigheden. Mensen die opgegroeid zijn invloeden en wetten van de Britse zogenaamde democratie versus die uit een dictatuur. Hulde aan deze demonstranten, ondanks dat ik de privaat-wetten die dit Brits Kapitalistisch Klasse-systeem in stand houden verafschuw. Lang leve Mohammed Bouazizi en de Heroïsche Tasjesman die een tank tegenhield.

2 Reacties

JoopSchouten20142 okt. 2014 - 12:52

Wat een blunders wederom. '... van beïnvloeding door omstandigheden.' '... Mensen die opgegroeid zijn onder invloeden van ...' Sorry Doutje. Het zogenaamde 'westen' zwijgt.

0 Rapporteren

panterarosso652 okt. 2014 - 12:52

wat deze 2 gemeen hebben is dat ze dood zijn en dat dezelfde macht er nog zit zinloos dus deze demonstranten zullen waarschijnlijk snel een les krijgen in chinese democratie dwz er zullen er genoeg dood gemaakt wordne om angst te zaaien en de rest gaat naar kampen voor bijscholing

0 Rapporteren