Boeren in de val: hoe populisme de landbouw misleidt
In 2016 stemden Amerikaanse boeren massaal op Donald Trump, aangetrokken door zijn beloften om hun industrie te beschermen. Zeven jaar later, in Nederland, deden boeren hetzelfde door in groten getale BBB te steunen. Beide groepen hoopten dat deze leiders hen zouden bevrijden van jarenlange onzekerheid en druk van bovenaf. Maar de geschiedenis herhaalt zich: de beloftes waren groot, de resultaten bedroevend.
De valkuil in de Verenigde Staten
Trump’s retoriek over het beschermen van de “echte Amerikanen” resoneerde diep in agrarische gemeenschappen. In staten als Iowa en Nebraska, waar landbouw de ruggengraat van de economie vormt, stemden boeren hem in 2016 en 2024 massaal naar het Witte Huis. Maar de gevolgen van zijn beleid waren desastreus. Zijn handelsconflict met China kostte de Amerikaanse landbouwsector naar schatting $27 miljard in 2018 en 2019. Ironisch genoeg moest Trump vervolgens $32 miljard aan subsidies uitdelen om de schade te beperken.
Daar bleef het niet bij. Zijn strenge immigratiebeleid leidde tot een tekort aan arbeidskrachten, terwijl ongeveer 45% van de Amerikaanse agrarische werknemers – zo’n 1 miljoen mensen – geen legale status heeft. Dit verstoorde de voedselproductie en verhoogde de kosten voor boeren. Daarnaast stapten grote markten, zoals China, over naar alternatieve leveranciers voor soja en maïs, wat de afhankelijkheid van Amerikaanse boeren ondermijnde.
Het resultaat? Tussen 2017 en 2022 verdwenen maar liefst 141.000 Amerikaanse boerderijen, aldus cijfers van het Amerikaanse ministerie van Landbouw. Desondanks bleven veel boeren Trump steunen. Hij verwoordde hun frustraties en gaf hen het gevoel dat ze gehoord werden, zelfs als zijn beleid hun problemen verergerde.
De Nederlandse variant
In Nederland zagen we een vergelijkbaar patroon in 2023. Boeren die jarenlang knel zaten door het stikstof- en mestbeleid, stemden massaal op BBB. De partij, die zich profileerde als de stem van het platteland, haalde bij de Provinciale Statenverkiezingen maar liefst 17 zetels in de Eerste Kamer. Het was een duidelijk signaal: de boer voelde zich genegeerd door Den Haag en zocht een uitweg.
Maar wat heeft BBB tot nu toe bereikt? De stikstofproblemen, die de kern vormen van de onzekerheid in de agrarische sector, blijven onopgelost. Minister Femke Wiersma van BBB heeft uitstel gevraagd voor het handhaven van emissieregels voor zogeheten PAS-melders. Dit is echter slechts een tijdelijke oplossing. Over 13 dagen, in 2025, zullen duizenden boeren opnieuw geconfronteerd worden met juridische onzekerheid en mogelijke bedrijfsbeëindigingen.
Het “mestprobleem” verergert eveneens. De Europese Unie trok Nederland’s uitzonderingspositie in, waardoor melkveehouders nu hogere kosten hebben voor het afvoeren van overtollige mest. Veel boeren dreigen hierdoor failliet te gaan, terwijl BBB blijft vasthouden aan schijnoplossingen en juridische knutselwerk.
Populistische beloften, structurele problemen
Wat zowel Trump als BBB gemeen hebben, is dat ze grote beloftes doen zonder structurele oplossingen te bieden. Trump gaf boeren subsidies om de pijn van zijn beleid te verzachten, terwijl BBB juridische achterdeurtjes opent om regels te omzeilen. Maar de kernproblemen – zoals lage marges, schaalvergroting en milieudruk – blijven bestaan.
De focus op korte termijn werkt slechts tijdelijk. In de VS zien we dat veel boeren nu, jaren na Trump’s beleid, financieel aan de rand van de afgrond staan. In Nederland zien we hetzelfde patroon: BBB schuift deadlines en handhaving voor zich uit, terwijl de kosten voor boeren blijven stijgen. Ondertussen blijft het aantal faillissementen in de landbouwsector stijgen.
Identiteit als valkuil
Waarom blijven boeren op deze leiders stemmen? Identiteit speelt een cruciale rol. In de VS is de boer een symbool van de “American Dream”, terwijl in Nederland de boer wordt gezien als hoeder van het platteland. Populisten weten hoe ze dat sentiment moeten bespelen. Ze bieden boeren geen structurele oplossingen, maar wel een podium voor hun frustraties. En dat podium voelt op korte termijn als erkenning.
Wat boeren écht nodig hebben
Wat boeren nodig hebben, is leiderschap dat verder kijkt dan de volgende verkiezingen. Het huidige landbouwsysteem is niet houdbaar: de focus op maximale productie tegen minimale marges leidt tot uitputting van boeren, natuur en het landschap.
In plaats daarvan moeten we investeren in duurzame landbouw. Boeren zouden beloond moeten worden voor hun rol als beheerders van het landschap, bijvoorbeeld door financiële prikkels voor biodiversiteitsherstel en koolstofopslag. Dit vereist een langetermijnvisie, waarin boeren en natuur elkaar versterken.
Praat mee
Reacties (10)
lange termijn visie is inmiddels een droom die je nog nauwelijks terugvind in de politiek. Mijn vertrouwen in de politiek is naar een absoluut nul punt gedaald
wat boeren echt nodig hebben is goed onderwijs en onvervalste waarheidsgetrouwe informatie
i.p.v. [voor] of [op]lichting door AGRO en banken.....
zij verdienen het om onafhankelijk een mening te kunnen vormen
Tja, visboer, toevallig kan ik lezen en wat pag schrijft is onzin. Dat jij dat niet kunt zien is niet mijn schuld.
Nou er is in ieder geval n schapenhouder uit Doornspijk die zonodig n statement wil maken door publiekelijk zn schapen die dood zijn gebeten aan n hek te hangen waar iedereen dus ook kinderen dit mag aanschouwen.
Deze schapenhouder wist al te melden dat het door n wolf kwam en waarschijnlijk maar niet zeker heeft ie zn schapen niet afdoende beschermd ook om n statement te maken en om geld te innen.
Dat je zo respectloos je dode dieren moet tentoonstellen zegt genoeg over je hersen inhoud , ongeschikt om dieren te houden!!
jOop, dat is gewoon hoe de natuur is. Als die terekinderzieltjes daar niet meer tegen kunnen, zijn ze ver afgedwaald. De werkelijkheid onder ogen zien is soms confronterend en hard.
Aan jouw vooringenomen conclusies hebben we geen boodschap.
In plaats daarvan moeten we investeren in duurzame landbouw. Boeren zouden beloond moeten worden voor hun rol als beheerders van het landschap, bijvoorbeeld door financiële prikkels voor biodiversiteitsherstel en koolstofopslag. Dit vereist een langetermijnvisie, waarin boeren en natuur elkaar versterken.
Sina heeft een 'vooruitziende blik' ,al dit zit al 2 jaar in het GLB en daar maken boeren zelfs meer gebruik van dan was voorzien. Het gereserveerde geldbedrag was lang niet genoeg en dus werden de boeren niet geheel gecompenseerd.
"In plaats daarvan moeten we investeren in duurzame landbouw. Boeren zouden beloond moeten worden voor hun rol als beheerders van het landschap, bijvoorbeeld door financiële prikkels voor biodiversiteitsherstel en koolstofopslag. Dit vereist een langetermijnvisie, waarin boeren en natuur elkaar versterken. "
Je weet dat je hier roept waar links voor pleit??? En wat de huidige coalitie tegenwerkt??
dAt stuk heb ik gekopieerd van Sina , daar geef ik reactie op. Boeren moeten volgens hem TBO's worden en puur van subsidies afhankelijk worden. Dat lijkt me een zeer ongezonde situatie. Je bent dan helemaal overgeleverd aan de grillen van de overheid.
@Paghadder.
Het inkomen van Zwitserse boeren bestaat voor bijna een kwart uit subsidies en toeslagen.
Van subsidies afhankelijk worden, vind jij een zeer ongezonde situatie. ": Je bent dan helemaal overgeleverd aan de grillen van de overheid." Je bedoelt in wat je wel en niet mag doen op en met je land? Dat de overheid regels stelt omwille van de natuur en klimaat, en dat je dan niet alles maar mag doen, dat vind jij dan vervelend. Qua inkomen ben je juist veel zekerder.,
In Zwitserland bestaat het inkomen van de boeren voor bijna een kwart uit subsidies en toeslagen. Die kunnen daar goed mee rond. En het is een stuk rustiger.
Of ze nu Donald, Geert of Caroline heten, populisten strooien, ongehinderd door kennis van zaken, nu eenmaal met beloften. In de eerste instantie geloven ze daar waarschijnlijk zelf in tot ze het zelf moeten doen. Dan komen ze erachter dat het niet kan waarna ze zelf problemen creëren waar ze anderen de schuld van geven. Hele volksstammen die daar telkens weer in trappen.
Elke 25 jaar daalt het aantal boeren en tuinders met ongeveer de helft. Met populisme heeft dit alles weinig te maken. Dat proces is al meer dan anderhalve eeuw aan de gang en is kenmerkend voor alle landen waar de moderne landbouw dominant is geworden. Kenmerkend voor deze landbouw is de enorme productiviteitsstijging, mogelijk gemaakt door kunstmest, veredeling, mechanisatie, chemische bestrijding van ziekten, plagen en onkruid, landhervormingen, voorlichting en onderwijs. De wetenschap is de motor van deze ontwikkeling. En faillissementen in de land-en tuinbouw komen nauwelijks voor. Electoraal stelt de land-en tuinbouw voor. Dat boeren en tuinders op populistische protestpartijen stemmen in ook geen nieuw verschijnsel en dat deze partijen hun problemen niet oplossen is ook wel bekend.
"Kenmerkend voor deze landbouw is de enorme productiviteitsstijging, mogelijk gemaakt door kunstmest, veredeling, mechanisatie, chemische bestrijding van ziekten, plagen en onkruid, landhervormingen, voorlichting en onderwijs. "
Ik mis die andere helft van het verhaal die ook kenmerkend is: ernstige vervuiling van lucht, grond en water, sterk verlies aan biodiversiteit in de natuur. En wat te denken van de gewasbestrijdingsmiddelen (kortweg: gif) die op de gewassen die we kopen, zitten?
met andere woorden: u ziet graag dat boeren hun hand op (moeten) houden voor subsidies en fooien voor natuurbeheer. En dan het liefst op zo'n manier dat ze hier niet meer zonder kunnen, en als een mak schaap uit de hand van politiek en natuurbobo's eten?
Het is wat Johannes zegt. Als we van dat 'hand ophouden' nou eens 'verdienen' maken. Wat is er dan op tegen om te verdienen aan het instandhouden van natuur in plaats van het vernietigen van natuur?
''Boeren in de val: hoe populisme de landbouw misleidt''
En niet alleen de landbouw.
'
Decennia lang hebben politici met hun beleid de boeren/ons gedwongen naar de ellende waar ze/wij nu in zitten.
De ondeugdelijke door kamers, Raad van State, instituten etc. geadviseerde/ingevoerde rechtse wetgeving, verdragen etc. etc. zijn niet te tellen en helaas ook niet een twee drie om te buigen.
'
En hun instituten en rechters zijn geen haar beter.
Maar dat wisten we lang van bijvoorbeeld de toeslagenaffaire waar ze wel degelijk de mogelijkheid hadden om te corrigeren of op zijn minst te protesteren. Maar helaas ziende blind en immer bereid om de rechtse strop nog verder aan te trekken.
https://www.parool.nl/nederland/rechters-oordelen-hard-over-zichzelf-in-toeslagenaffaire-we-hebben-burgers-niet-beschermd~b28c4c3d/
'
En mogen dan nu dus anderen proberen het tij te keren. Met de nodige populistische tegenwerking helaas.
Zo de wind waait waait kees zijn jasje. De ene keer zus, de andere keer precies het tegenstelde. Maar altijd in steun voor extreem domrechts.
Het zijn niet enkel de boeren die leiderschap en een lange termijn visie nodig hebben. Het probleem met dat laatste is dat de kiezer te veel zwalkt, waardoor er nooit een langduriger consistent beleid zal zijn. Men blijft maar achter dagkoersen aanhobbelen en wil maar niet begrijpen dat al die nieuwe partijen weinig of niets toevoegen aan ons politieke landschap, maar eerder een rem zijn op vooruitgang. De actualiteit maakt dat fijntjes duidelijk. Het begon al met de altijd ruziemakende Fortuin (waar Pim komt is ruzie was een in zijn omgeving gevleugelde uitspraak) en de LPF en sindsdien is het alleen maar onrustiger geworden in ons land, met de PVV, die onfatsoen aan het populisme van Fortuyn toevoegde, als rode draad.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Wie geïnteresseerd is wat er onder boeren en tuinders leeft en zelf contacten mist zijn dit interessante uitkomsten.
(https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2024/12/21/aan-onvrede-van-boer-ligt-erg-veel-ten-grondslag?utm_source=nieuwsbrief&utm_medium=email&utm_campaign=nieuwsbrief-21-12-2024&utm_term=ED10691A-EF95-44C3-8E20-76E157A7B2BF)
Een artikel over de grondslagen van de onvrede bij de (gangbare) boeren. Zij voelen zich niet altijd gesteund door zowel de politiek als de algemene maatschappij. Daar kan ik me wel iets bij voorstellen.
Maar heb jij zelf dit ook gelezen""onderzoek blijkt dat 9 procent van de boeren er een kritischere kijk op nahoudt, biologische boeren (38 procent) veel vaker dan gangbare (7 procent). Zij zijn ontevreden over hoe in de sector wordt gewerkt. Deze groep boeren heeft ook veel minder vaak aan protesten deelgenomen dan de rest van de ondervraagde agrariërs."
Nog eens: "Zij zijn ontevreden over hoe in de sector wordt gewerkt". Eerlijke boeren erkennen dat de sector niet (meer) goed werkt. Maar dáár gaat het in dat artikel van jou verder niet over. En HIER wél. DAT is het probleem van de uit de band geschoten agrosector: de stikstofuitstoot en het mestoverschot. Daar moeten andere (echte) oplossingen voor komen dan tot nu toe (zogenaamd) zijn aangereikt.