Bob Dylan als Nobelprijswinnaar doet de literatuur meer kwaad dan goed

Bob Dylan is de eerste liedjesschrijver die de Nobelprijs voor de Literatuur wint. Gek eigenlijk. Niet dat hij de eerste is, maar dat hij de meest prestigieuze prijs van het literaire wonderland überhaupt heeft gewonnen. De literatuur heeft het al moeilijk zat en het Nobelprijscomité maakt op deze manier kapot wat het zo liefheeft.

Het was een onvermijdelijkheid, Bob Dylan moest en zou de Nobelprijs voor de Literatuur winnen. De wereld schreeuwde erom. Nou ja, een elitair deel dan. Een ander, nog elitairder deel, moest er juist niet aan denken. Elk jaar vroeg men zich af of Dylan ging winnen. En won hij niet, zoals gewoonlijk, zoals hoorde, dan vroeg men zich af waarom eigenlijk niet. Een vervelende discussie, ook voor de ware winnaars. Altijd al een lastig mannetje geweest, die Dylan. Zou hij bijtijds sterven, dan was de zaak opgelost en hoorde Dylan samen met enkele andere gedoodverfde winnaars tot de niet-Nobelprijswinnaars. Maar omdat hij niet doodging, kreeg hij de Nobelprijs voor de Literatuur.

De grote vraag is: wat is literatuur? Er bestaat geen vastomlijnd antwoord. Proza en poëzie, zijn de algemeen geaccepteerde dragers. Wat geen literatuur is, valt makkelijker vast te stellen. Toonkunst is in ieder geval een kunst op zichzelf. Hoe poëtisch ook. Simpel zat. Muziek is muziek, de letteren zijn de letteren. Daar valt niet aan te toornen. Niet dat een boek beter en intellectueel meer verantwoord is dan een lied, integendeel zelfs, maar liederen behoren nu eenmaal tot een heel andere kunstvorm. Door de prijs aan Dylan toe te kennen maak je het wereldje onnodig ingewikkeld. Waren de gewone, ouderwetse schrijvers op? En waarom Dylan wel en Leonard Cohen niet? Of, zoals op twitter gekscherend rond zong, wat te denken van Vader Abraham? Nogmaals: een van de grootste vragen in de literatuur is wat die literatuur nu precies inhoudt. Het Nobelprijscomité verzwakt deze uitstervende kunstvorm door een prijs toe te kennen aan iemand die heel veel is, maar geen literator.

Onze eigen gedoodverfde niet-winnaar Harry Mulisch zei eens: ‘Als je de Nobelprijs wilt devalueren moet je ‘m aan Dylan geven. Dan is het gebeurd met die prijs.’ En Mulisch had gelijk. Dit is het einde of in ieder geval het begin van het einde. De Nobelprijs voor de Literatuur is af en moet terug naar start. Misschien moet de prijs veranderen in een algemenere Nobelprijs voor de Kunsten. Daar valt iets voor te zeggen. Slik. Hoe belangrijk is literatuur nog? Hoe lang zal literatuur nog belangrijk zijn? Bob Dylan – een grandioos artiest met een belangrijke stem – als eerste winnaar van de Nobelprijs voor de Kunsten, daar valt prima mee te leven.

Er is geen weg terug meer. Een Nobelprijswinnaar heeft iets betekend voor zijn categorie. Ook in dit geval. Dylan staat nu voor de verloedering van de literatuur. Dat is heel jammer, heel pijnlijk. Zoiets verdient de songwriter absoluut niet. We hebben het hier nog altijd over Bob Dylan, een van de grootste artiesten aller tijden.

Maar schrijvers zijn geen artiesten. En dat is precies het probleem.