Bloeden door de zorg

Drie senatoren van de PvdA, Guusje ter Horst, Adri Duivesteijn en Marijke Linthorst, hebben het kabinet de voet dwars gezet bij het ‘hervormen’ van de zorg. Ze vinden het onacceptabel dat de zorgverzekeraars meer macht krijgen en de rechten van de patiënt worden uitgekleed. Is dat een crisis waard?

Het is amusant te lezen hoe De Telegraaf de actie van het trio neerzet: “De PvdA moet bloeden voor de rebellie van drie van haar senatoren tegen een belangrijke wet van minister Schippers (Volksgezondheid).” De wraaklust spettert van het scherm. Maar gaat de PvdA ook echt bloeden? En wie gaat daarvoor zorgen dan? De VVD? De ‘meest geliefde’ oppositiepartijen D66, CU en SGP? De kiezer? Of toch gewoon de PvdA zelf, de partij die als geen ander behept is met de neiging tot zelfverminking?

Je kunt het ook anders zien: het trio stopt het bloeden juist. Door de manier waarop de PvdA in deze coalitie is gestapt en de maatregelen die dit kabinet doorvoert zijn de stemmers ontgoocheld geraakt. Samsom won met een duidelijk linkse campagne en voert sindsdien een rechts beleid uit. Dat noemt hij het ‘eerlijke verhaal’ en het klonk aanvankelijk moedig maar inmiddels heeft het de eerlijkheid van tegen iemand zeggen dat hij of zij lelijk is. Al is het nog zo eerlijk, niemand wil dat horen en belangrijker: niemand heeft er wat aan.

Effectief De reactie van de PvdA op het verloochenen van de linkse principes luidt altijd dat de partij door deelname ‘erger’ voorkomt en in het kabinetsbeleid wel degelijk sociaaldemocratische idealen vorm geeft. Hoe kan het dan dat de kiezer dat niet toch maar niet door heeft?

In dat verband is het interessant om te kijken naar het lijstje ‘effectiefste Kamerleden’ dat de parlementaire redactie van de regionale kranten, de Persdienst, dit jaar samenstelde. Het gaat om de Kamerleden die er het vaakst in slagen wetsvoorstellen aan te passen en moties aangenomen te krijgen. In de top 10 staan 3 Kamerleden van D66, 2 van de CU, 2 van de SGP en 3 van de PvdA. De eerste drie partijen behoren bij de constructieve oppositie. Het is logisch dat zij steun weten te verwerven want in ruil daarvoor gedogen ze het kabinet. Maar wat doen die PvdA’ers daar? Zijn die bezig om in de Kamer ‘erger’ te voorkomen?

Het opvallendste is natuurlijk dat er dit jaar, net als vorig jaar, geen enkele VVD’er in het lijstje staat. Zijn die niet ‘effectief’? Verstaan ze hun vak minder goed? Het lijkt me niet. Er is voor hen gewoon minder reden om het beleid te wijzigen omdat dit kabinetsbeleid een duidelijk VVD-stempel draagt.

De kwestie rond de zorgverzekeraars maakt dat opnieuw duidelijk. NRC Handelsblad onthulde dinsdag hoe dramatisch het uitpakt als zorgverzekeraars het recht op keuze beperken. Dat doen ze nu al met de goedkope budgetpolis waarbij ze niet voor alle ziekenhuizen kosten vergoeden, precies wat Schippers overal wil doorvoeren. De krant tekent het verhaal op over een oude vrouw die na een simpele controle onverwacht in het ziekenhuis moest blijven en daar plots kwam te overlijden. De nabestaanden kregen na de begrafenis een rekening van 15.000 euro want de zorgverzekeraar van de vrouw had geen contract met het ziekenhuis. Niemand die dat wist of gezegd had. De krant legt uit dat het voor patiënten en ziekenhuizen vooraf domweg niet is na te gaan of kosten vergoed gaan worden.

Het is een stuitend tafereel dat doet denken aan Sicko, de documentaire van Michael Moore over de gezondheidszorg die in de VS totaal ontspoorde en miljoenen zieken in de problemen bracht. Moore laat overtuigend zien dat het een heel slecht idee is om winstbejag na te streven met gezondheidszorg.

Principes Schippers gelooft wel in winstbejag. Volgens haar is dat de beste manier om zaken goedkoper te maken. Daar valt wat op af te dingen maar het is haar ideologische overtuiging. Zij slaat met haar maatregelen twee vliegen in een klap, ze bezuinigt en ze ‘hervormt’, dat wil zeggen ze stelt zorgverzekeraars in staat meer winst te maken. Meer winst maak je door mensen minder mogelijkheden te bieden.

Haar handelen is kenmerkend voor de strategie van de VVD. Die partij gebruikt bezuinigingen om de eigen ideologie door te voeren. Daar tegenover staat de PvdA die zich ook met de noodzaak tot bezuinigen geconfronteerd ziet en slechts tracht erger te voorkomen. De maatregelen die de PvdA voor elkaar krijgt en waar ze goede sier mee maakt, zoals het Kinderpardon, zijn veelal eenmalig. De veranderingen die de VVD doorvoert zijn structureel en veelal onomkeerbaar. Zoals het schrappen van artikel 13 uit de Zorgverzekeringswet. Het is niet zo maar een bezuiniging – er is slechts 200 miljoen euro mee gemoeid – het is een principiële kwestie.

Dat VVD-principe gaat in tegen de principes van de sociaaldemocratie. Het is goed dat er nog drie PvdA-senatoren waren die dat net op tijd signaleerden. En daar naar handelden. Ik geloof er niks van dat de kiezer, als het tot een kabinetscrisis komt over deze kwestie, de partij dáár voor zal laten bloeden.