Blijf solidair Tofik Dibi, maar wapen je tegen de haat

De oorlog tussen Israël en Hamas heeft bij Tofik Dibi een radicaliseringsproces op gang gebracht, schrijft hij. Hij verliest zijn afkeer van geweld. Hij schrijft hoe zijn moeder in de tram afstand houdt tot een joods echtpaar. “Het interesseert me niet. Ik lees berichten over angst in de joodse gemeenschap en voel gedachten die dat goedpraten. Moeten ‘zij’ het optreden van Israël maar niet goedpraten. Terwijl ik weet dat ‘zij’ dat lang niet allemaal doen. Vieze gedachten.”

Vieze gedachten zijn het inderdaad. Zij worden gevoed door haat. Haat is een wezenlijk instrument in de handen van elke oorlogvoerende partij. Haat motiveert tot het geweld dat nodig is om de vijand een militaire nederlaag toe te brengen. Vandaar dat je hem van de gruwelijkste misdaden beticht, vooral gericht tegen vrouwen en kinderen. Eigenlijk is de vijand geen mens meer. Hij verdient het niet te (over)leven. Alleen als hij vernietigd wordt, zal de beschaving zegevieren. De berichtgeving over Gaza laat zien hoe dat proces werkt.

Hamas grossiert in beeldmateriaal van gewonde kinderen om de wreedheid en de misdadigheid van de IDF te onderstrepen, Israël verspreidt het verhaal van de letterlijke ondermijning van de joodse staat met tunnels die terroristen in staat stellen overal op te duiken. Ook schiet Hamas lukraak raketten af met het doel om burgers te treffen. Die zouden bij duizenden vallen als Israël niet over het Iron Dome antiraketsysteem beschikte. Hamas gaat nog verder: de organisatie plaatst burgers bewust in de vuurlinie om zo aan onschuldige slachtoffers te komen voor de propagandavideo’s. Is iets onmenselijkers denkbaar: je eigen kinderen opofferen voor een PR-succesje? Zo zaaien beide partijen haat. Die is naar Nederland overgewaaid.

Het is wel treffend dat dit juist nú gebeurt, honderd jaar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Ook toen werd Nederland geconfronteerd met de haat van de strijdende partijen. De meeste media slaagden erin zich daardoor niet mee te laten slepen. Dat kwam ze natuurlijk op de grofste kritiek te staan van de kranten en de journalisten (bloggers, tweeters en facebookers had je nog niet) die zich wel door de haat lieten meeslepen. Zo iemand was bijvoorbeeld Alexander Cohen, overigens een geweldige schrijver en de aartsvader van iedereen die mooi wil schelden op het internet. Citaat uit zijn memoires:

De rest van de Nederlandsche pers – behalve de Groene Amsterdammer, door Wiessing geredigeerd, èn, vergis ik mij nièt, het Dagblad van Zuid-Holland en ’s Gravenhage en een stuk of wat provinciale bladen – de rèst der Nederlandsche pers is pro-Duitsch. Niet òpenlijk, wat ‘allure’ zou hebben gehad! maar, met uitzondering alleen van het Utrechtsch Dagblad, de Toekomst, de Standaard en de Limburger Koerier die frankweg voor hun verdwaasden wansmaak uitkwamen en dus niet veràchtelijk waren, geniepiglijk en onder het laffe mom van een scrupuleuze onzijdigheid. Zoo is de Nieuwe Rotterdamsche Courant ‘onzijdig’, de Nieuwe Courant ‘onzijdig’, het Vaderland ‘onzijdig’, het Handelsblad, waar Kris Nuys den scepter voert over de buitenlandsche politiek ‘onzijdig’. Alleen de parijsche correspondent van het laatstgenoemde blad is nièt onzijdig maar warm franschgezind. Een enkelen keer, niet àl te vaak! mag oû-pa Sjarrel, die wegens vergevorderd seizoen al in de naphtaline gelegd en in een wandkast opgeborgen was op de manier van het regiments-vaandel bij den colonel, daar even ùit om gelùcht te worden en in een niet-compromettant – ik bedoel de algemééne, pro duitsch-neutrale politiek van de krant niet te-schande-makend – artikel iets vriendelijks te zeggen van de Franschen, de landgenooten, in het grijze verleden, van zijn hugenootsche voorvaderen. Op gelijke wijze wimpelt de Nieuwe Rotterdamsche Courant – ‘je suis oiseau, voyez mes ailes, je suis souris, vivent les rats!’ – van tijd tot tijd met een litterair artikel van Johan de Meester, als zìj de Franschen van haar doortrapte neutraliteit wil overtuigen.

Het is net of je het CIDI dan wel pro-Palestijnse demonstranten hoort over de houding van de huidige media. Al missen zij schromelijk het grote talent van Alexander Cohen.

Ik scharrel in mijn boekenkast en vind tekeningen uit die tijd, pro- en anti Duits. Ze ademen dezelfde haat die nu door het internet waait. Ik zie de Telegraaf afgebeeld als duivel en hoe Louis Raemaekers de resultaten der Duitse oorlogsvoering in datzelfde dagblad afbeeldde. Hij is met zijn tekeningen onmetelijk beroemd geworden in de geallieerde landen. Hier wordt de haat zichtbaar gemaakt.

Een belangrijk element in dit alles is dat wie zich niet mee laat slepen, onmiddellijk tot de vijand wordt gerekend. Dat overkomt nu veel bloggers die niet meteen volledig partij kiezen voor Israël dan wel de Palestijnen. Of die niet kritiekloos een van beide partijen volgen. Zij worden weggezet als goedpraters van de ontmenselijkte vijand.

Leer van onze voorouders uit de eerste wereldoorlog – althans een groot deel van hen – , die wel neutraal waren maar als persoon zelden kleurloos: zij lieten zich niet meeslepen door de haat van anderen.

Juist wie partij kiest in een conflict elders op de wereld, moet zich wapenen tegen de haat die hem bereikt. De haat is voor op het slagveld en achter het front waar de burgers ondanks alle lijden pal moeten staan. Niet voor jou hier in Nederland. Kopieer niet op het internet de oorlog die daar gevoerd wordt. Dat maakt je namelijk geen deel van de oplossing maar deel van het probleem. Israël noch Palestina is gediend met blinde solidariteit die niet meer oplevert dan het demoniseren. Het gaat er immers juist om dat vijanden opnieuw leren in elkaar het menselijke te zien. Dat zou ik Tofik Dibi willen meedelen. Blijf solidair maar wapen je tegen de haat.

Beluister dit opiniestuk hier

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)