'Blank is beter'

In Nederland gebruiken veel mensen met een donkere huidskleur blekingsmiddelen om witter te worden. Veel van die middelen zijn verboden in Nederland, maar worden ‘onder de toonbank’ verkocht. Deze illegale huidbleekproducten kunnen ernstige gezondheidsschade veroorzaken, zo blijkt donderdag 31 oktober uit de ZEMBLA-uitzending ‘Blank is Beter’.

In de illegale middelen worden sterke geneesmiddelen gebruikt als hydrochinon en hormonen, die als cosmetica streng zijn verboden. Het gebruik van verboden huidbleekmiddelen leidt volgens dermatoloog Colette van Hees van het Erasmus Medisch Centrum, tot ernstige gezondheidsschade. Van Hees weet en begrijpt niet, waarom huidbleken in Nederland nooit goed is onderzocht. “Er worden geneesmiddelen gebruikt op een niet-zieke huid. Vaak bij jonge mensen. Soms met permanente schade tot gevolg”, aldus van Hees.

Een sterke onderlinge discriminatie onder hier wonende Hindoestanen en Afrikanen zet mensen aan tot bleachen. Maar ook internationale rolmodellen hebben een grote invloed.

De Hindoestanen willen net zo licht worden als de Indiase Bollywoodsterren. Surinamers en Afrikanen spiegelen zich aan steeds blankere beroemdheden in videoclips: “Als donkere meid gebruik je zo’n crème om net zo licht te worden als Beyoncé.”

Binnen een paar jaar is de wereldwijde markt van bleekproducten voor mensen met een donkere huidskleur gegroeid naar een jaaromzet van 15 miljard euro. Crèmes, pillen en injecties, alles wordt ingezet om blanker te worden. Internationale onderzoekers stellen dat overal waar donkere mensen wonen er wordt gebleekt. Maar over de situatie in Nederland is nagenoeg niets bekend. Dit terwijl in de Nederlandse toko’s en beautyshops op grote schaal legale en illegale huidbleekmiddelen worden verkocht, zo blijkt uit onderzoek van ZEMBLA.

De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit(NVWA) is verantwoordelijk voor het toezicht op deze markt.

De NVWA stelde al in 2007 en 2009 vast, dat er veel verboden huidbleekmiddelen werden verkocht. Het is onduidelijk of er destijds maatregelen zijn genomen. De NVWA wil niet op de bevindingen van ZEMBLA reageren.

Het Brits-Nederlandse Unilever is wereldmarktleider met de huidblekingscrème ‘Fair & Lovely’. Volgens Unilever is het middel ‘niet in de Europese schappen te vinden, omdat er hier geen markt voor is’. ZEMBLA toont aan, dat ‘Fair&Lovely’ in Nederland via parallelimport wel degelijk op grote schaal wordt verkocht.

Nederlandse groothandels importeren Fair & Lovely eigenhandig uit India. Vooral veel Hindoestanen die hier wonen, gebruiken het Unilever-product om hun huid blanker te maken. “We moeten ons schamen dat een Nederlands-Brits bedrijf wereldmarktleider is”, zegt Henk Menke, dermatoloog en co-auteur van een internationaal onderzoek naar huidbleken wereldwijd. “Huidbleken hangt in essentie samen met racisme en discriminatie.”

De wens om blanker te zijn, is omgeven met een enorm taboe. Niet eerder spraken in Nederland gebruikers van bleekmiddelen openlijk over bleachen. In ZEMBLA vertellen verschillende  Nederlanders uit allerlei bevolkingsgroepen, over het veranderen van hun huidskleur.

‘Blank is beter’, Zembla VARA, donderdag 31 oktober, 21.10 uur, Nederland 2.

Lees ook op Joop: Rel om racistische reclame in Thailand