Biodiversiteit: grijze gebouwen en Toyota’s

Minder in het nieuws dan de conferentie over klimaatverandering, is deze week de COP over biodiversiteit. De 10e COP, ook in het Japanse Nagoya heet voluit de tiende vergadering van de Conference Of the Parties to the Convention on Biological Diversity. Het oppervlak aan bos neemt met sprongen af. Dat heeft invloed op alles wat leeft. Op ons dus.

Als afgevaardigde van het Europees Parlement ben ik deze week in Nagoya om te pleiten voor internationale solidariteit en daadkracht. Zondag 24 oktober ben ik hier aangekomen. In Nagoya zelf is biodiversiteit ver te zoeken: grijze gebouwen en op elkaar gepakte huisjes en appartementen. Er is veel industrie. Ook het hoofdkantoor van Toyota, de grootste autoproducent ter wereld. We worden hier niet bepaald afgeleid door natuurschoon en kunnen ons volledig op de inhoud storten.

Publieke opinie In politieke zin draait ‘Nagoya’ om twee vragen: wat gaan we doen tot 2020 en wat is onze langetermijnvisie tot 2050? ‘Regels of pegels’ zal waarschijnlijk de belangrijkste tegenstelling in Nagoya blijken te zijn. Rijke landen willen eerst regels vastleggen, arme landen hebben hun lesje uit eerdere ‘toezeggingen’ geleerd en willen eerst weten of er überhaupt extra geld komt. ‘Het resultaat van Nagoya zal tegenvallen’, hoorde ik voor mijn vertrek alom in Brussel. Maar dat kan ook een truc zijn om de publieke opinie voor te bereiden op halve maatregelen en om magere resultaten te maskeren.

Consumptiedrift Conservatief zijn, wordt in de politiek meestal negatief gekwalificeerd. Het tegenovergestelde heet dan vrijheid, vooruitgang of groei. Wie verder denkt dan eigenbelang en korte termijn, doet er verstandiger aan de grenzeloze driften van het economisch liberalisme te beteugelen.

In de volkshuisvesting spreken we over ‘scheef wonen’ als rijke mensen in te goedkope huizen wonen. Onze consumptiedrift leidt ook tot scheve verhoudingen: de uitputting van ons milieu. Alleen via internationale solidariteit kunnen we een kracht vormen tegen de heersende rijke landen en tegen lieden die zich meer rijkdommen en ruimte toe-eigenen dan hun toekomt. Ook hier in Japan zijn lieden en landen die het doodgewoon vinden dat zij méér vervuilingsrechten hebben dan andere wereldbewoners. Armen hebben gewoon pech. 168 landen doen in Nagoya mee, de Amerikanen sturen slechts een waarnemer…

De bij bijvoorbeeld Biodiversiteit gaat over het conserveren van de snel afstervende soortenrijkdom op aarde. Als er dier- of plantensoorten verdwijnen tast dit ons ecosysteem aan. Neem bijen. Ze zorgen voor het bestuiven van onze gewassen. Sterven bijen uit, dan komt de voedselvoorziening in gevaar en sterft ook de mens uit. De oorzaken van de huidige massale bijensterfte zijn nog in studie. Maar de verdenking gaat uit naar chemische stoffen die bedoeld waren om landbouwgewassen te beschermen. Stoffen die Europa onder druk van de chemische industrie geen bestrijdingsmiddelen meer noemt maar ‘gewasbeschermingsmiddelen’.

Andere voorbeelden van bedreiging van de biodiversiteit zijn besmettingen, transport, afval, overbevolking, overconsumptie, uitputting van energie en andere grondstoffen, overbevissing, ontbossing en klimaatverandering. Daar gaat het over, hier in Nagoya.

Politiek klimaat In 1992 is in Rio de Janeiro een begin gemaakt met wereldwijde milieuafspraken. Hoewel er een hoop is gebeurd, heeft geen enkel land zijn doelen voor het conserveren van de biodiversiteit gehaald. De EU als geheel evenmin. Ook het Wereldnatuurfonds stelt in zijn Living planet report 2010 vast dat de ecologische toestand van moeder aarde sneller achteruitholt dan ooit. Intussen eet de rijke bevolking ongehinderd vlees en rijden we morgen weer lekker auto.

Niet-stemmers Veel Nederlanders slaan nu zorgeloos een verkiezing over, omdat ze het verschil tussen de hond en de kat niet meer zien. Toch zouden niet-stemmers samen de grootste partij zijn in Nederland. Zij hadden kunnen voorkomen dat Rutte premier werd van een kabinet met een regeerakkoord zónder aparte ‘milieuparagraaf’. Een kabinet dat ook nog eens flink bezuinigt op ontwikkelingshulp. Iets wat ontwikkelingslanden niet echt aanspoort om hun ecosystemen beter te beschermen. Kabinet Wilders-Rutte-Verhagen heeft lak aan de natuur. Zowel aan de Nederlandse als aan die in ontwikkelingslanden.

De wil Zondag liet de Europese Commissie ons weten, dat de wil om tot overeenstemming te komen groter is dan vooraf verwacht werd. Laten we hopen dat dit klopt! De eerste bijeenkomst die ik bijwoonde, een overleg tussen parlementariërs uit de hele wereld, duurde de hele zondag. Eerste indrukken: er is veel aandacht voor de moeilijkheid om tot oplossingen te komen; de vertegenwoordiger van de CBD, de conventie over biodiversiteit, was er vooral op uit om meer geld bijeen te krijgen. Ook wees hij erop dat wij er als parlementariërs voor zijn om het ‘woord te verspreiden’ om de betrokkenheid van het publiek groter te maken en: het viel me op, ministers van financiën hebben niks met biodiversiteit maar moeten wel de centen leveren.

Gastheer Tijdens mijn voorbereidingsspeech in de laatste plenaire vergadering van het Europees Parlement, vroeg ik me  hardop af of onze gastheer in Japan ons blauwvintonijn of walvis zou voorschotelen. Zo ver is het tot nu toe gelukkig niet gekomen. Maar toen we als EU aan de minister-president van Japan vroegen wat zijn ideeën waren over het visserijbeleid, was zijn beleefde antwoord dat dit een ‘heel belangrijke vraag’ betrof waarover ‘we hier in Japan moeten spreken met de walvisjagers’ en waar we ‘natuurlijk een soort van overeenstemming over willen bereiken’. We zijn dus nog lang niet zeker van een goede uitkomst. Op mijn website hoop ik later meer – en vooral beter – nieuws te kunnen melden uit Nagoya!