Joop

'Biefstuksocialisme versus vegasocialisme'

  •    •  
26-04-2015
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
151 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Dit is wat linkse solidariteit betekent
Twee weken geleden kopte de NRC dat ‘Links weer droomt van samenwerken.’ Een aantal PvdA en GroenLinks prominenten uit heden en verleden spraken mooie woorden over het belang van bundeling van de krachten. Afgelopen vrijdag organiseerden de wetenschappelijke bureaus van beide partijen in De Balie een debat over de toekomst voor links. In de bijdragen van beide partijvoorzitters Hans Spekman en Rik Grashoff bleken duidelijk de verschillen tussen de partijen, maar ook de bereidheid om rustig verder te willen praten over de overeenkomsten en verschillen. Als wetenschappelijk directeur van GroenLinks geef ik graag een schot voor de boeg voor die verdere discussie: een herdefiniëring van wat linkse solidariteit betekent.
Linkse politiek in Nederland lijkt soms verzand in discussies over tienden procenten koopkrachtwinst of –verlies. In boosheid over exorbitante salarissen of bonussen in de financiële sector. De politieke discussie over hervorming van het belastingstelsel gaat gelukkig ook over meer fundamentele vragen van ongelijkheid en rechtvaardige verdeling– mede dankzij het wetenschappelijk werk van Piketty. Maar traditioneel links richt zich in haar uitleg van solidariteit teveel op instituties en burgers in het hier en nu, en sluit zijn ogen voor de bredere uitwerking van ons huidige economisch model nu en in de toekomst.
De ‘olifant in de kamer’ is de klimaatcrisis Die uitwerking kan kort samengevat worden: daling van natuurkwaliteit, stijging van temperatuur. De Europese biodiversiteit kachelt achteruit. Nederland was hier helaas een Europese koploper waardoor nog maar 15% van onze oorspronkelijke biodiversiteit over is. Zelfs de huismus staat inmiddels op de rode lijst van bedreigde soorten. Tegelijkertijd stijgt de wereldtemperatuur gestaag. In januari bereikten de verschillende langjarige gemiddelden wederom recordwaarden in de klimaatupdate van weblog Sargasso. Alle aandacht ging de afgelopen jaren naar de financiële crisis, maar de ‘olifant in de kamer’ is de klimaatcrisis die het fossiele economische model aan het veroorzaken is. Onder aardwetenschappers is er inmiddels discussie gaande of we moeten spreken van een nieuw tijdperk: het Antropoceen. Dit betekent een tijdperk waarin de mensheid voor het eerst eigenhandig de hele aarde verandert door intensieve landbouw, milieuvervuiling, en klimaatverandering. Deze ontwikkelingen hebben belangrijke implicaties voor het linkse begrip van solidariteit.
Ongelijke verdeling De verdeling van de negatieve milieu-effecten van het huidige economische model is namelijk ongelijk: de armsten worden het hardst getroffen. Het zijn vooral arme landen die niet in staat zijn hun bevolking te beschermen tegen de gevolgen van  klimaatverandering. Het was een gezin uit Tuvalu (inkomen per hoofd van de bevolking in 2013: $ 5840) dat een verblijfsvergunning in Nieuw Zeeland kreeg als eerste erkende klimaatvluchtelingen. Ook binnen welvarende landen zijn het vooral de lage inkomens die het meest te leiden hebben onder milieuverontreiniging. De huizen langs snelwegen zijn meestal geen villa’s. Het milieu is mede een kwestie van inkomensongelijkheid – hoewel we er vaak niet in die termen over denken.
Daarnaast heeft de fossiele wegwerpeconomie een ongelijke impact op verschillende generaties. Fossiele brandstoffen en grondstoffen die we nu op niet-duurzame wijze verbruiken zijn niet meer beschikbaar voor toekomstige generaties. In sommige gevallen krijgen deze generaties er een sterkere economie voor terug, maar dat is niet vanzelfsprekend. Zeker is dat de aanslag van onze huidige economie op de natuur een schaduw vooruit werpt. Onze kinderen en kleinkinderen zullen bijvoorbeeld nooit kunnen genieten van de schoonheid van een wilde Sumatraanse tijger als er niet heel hard gewerkt wordt aan de bescherming van de laatste exemplaren tegen de ontbossing van hun leefgebied.
Fossiele wegwerpeconomie op de schop Daadwerkelijke solidariteit met huidige en toekomstige generaties vereist dus dat de fossiele wegwerpeconomie op de schop gaat. Dat is de uitdaging die links aan moet gaan, en snel ook. De komende 10 à 15 jaar zijn cruciaal als we de negatieve gevolgen van klimaatverandering willen beperken, het geeft dus geen pas rustig te wachten op herstel van de economie. De titel van de Nederlandse vertaling van Naomi Kleins recente bestseller is niet voor niets: ‘No Time, verander nu voordat het klimaat alles verandert’.
Er bestaan grote verschillen tussen de linkse partijen in de mate waarin ze fundamentele keuzes durven te maken om milieuproblemen aan te pakken. Rens van Tilburg benoemde dit vrijdag in de Balie als ‘biefstuksocialisme versus vegasocialisme’: is materiële welvaart in het hier en nu het enige doel of gaat het ook om kwaliteit en solidariteit met toekomstige generaties. De ambitie van de Nederlandse regering voor de klimaattop aankomende december in Parijs zal wat dat betreft een interessante lakmoesproef zijn. Meer in het algemeen drukt het Antropoceen ons met de neus op de feiten: solidariteit moet gaan om mens en milieu, nu en in de toekomst. Pas als linkse partijen hier consequenties aan verbinden in hun politiek handelen zit er muziek in linkse samenwerking en – belangrijker nog – is er het perspectief op een hernieuwde opleving van solidariteit.
Het debat ‘Toekomst voor Links’ in de Balie is hier terug te zien:

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (22)

johanw2
johanw226 apr. 2015 - 14:54

Als dit de teneur is binnen Groen Links zie ik van samenwerking met met name de SP weinig komen. Binnen de PvdA zit vast nog wel een milieubewuste groep die het wel kan betalen en daar oren naar heeft maar die partij wordt bij de komende verkiezingen toch gemarginaliseerd. De meeste andere mensen leren uit dit soort betogen vooral dat "milieu" de smoes is die de regering gebruikt als er iets duurder moet worden, net zoals "terrorisme" en "kinderporno" de smoezen zijn als de politie weer eens extra bevoegdheden wil hebben.

JoopSchouten2014
JoopSchouten201426 apr. 2015 - 14:54

Socialisme is schizofreen en liberalisme is egoïstisch. Vlees is lekker en vervangers niet

janwijn
janwijn26 apr. 2015 - 14:54

Jasper Blom en velen die reageren tonen dat ze geen flauw benul hebben van wat socialisme inhoud: stop dan ook met die idiote termen als Biefstuksocialisme - vegasocialisme. Te onbenullig om er verder op in te gaan.

Klerck
Klerck26 apr. 2015 - 14:54

Het "uitzetbeleid" van oldtimers uit de binnensteden en het extra belasten ervan vind ik een typisch voorbeeld van verkeerd vegasocialisme. Het is symboolpolitiek die amper de Nederlandse uitstoot verminderd. Beter is het je richten op modernisering van zwaar verkeer in de binnenstad en de (binnen)scheepvaart. Die stoten een ongezonde hoeveelheid CO uit. We maken daar ons minder druk om omdat we de uitlaatgassen er van niet zelf fysiek ruiken. Terwijl daar juist kansen liggen voor de scheepsbouw tov van oude scheepswerven. Export aan landen als Brazilië bijvoorbeeld. Zo koppel je groen aan echte banen en export.

Voice
Voice26 apr. 2015 - 14:54

Ik heb het als eens eerder gepost. https://www.youtube.com/watch?v=mOU306AvvHE Dit is een discussie programma tussen een presentator, 3 professionals op het betreffende gebied en het publiek. Wat gebeurd er? In dit geval wordt een klimaatontkenner Richard Lindzen van MIT aan de tand gevoeld waarom er geen sprake zou zijn van klimaatverandering. Hier tegenover staan David Rose investigative journalist, Mark Lynas environmental activist en professor Myles Allen school of Geography Oxford. Ik zou zeggen hoor het gehele gesprek/debat aan en maak dan je eigen conclusie.

zweistein
zweistein26 apr. 2015 - 14:54

Culturele diversiteit staat helaas de biodiversiteit in de weg.

geld1724b
geld1724b26 apr. 2015 - 14:54

Afrika kent een grote economische groei. Ik vind dat we opnieuw zendelingen en missionarissen daar naartoe moeten sturen. Zo'n vega-econoom daar met de vinger laten wapperen. Ik zie een breed uitlachende menigte voor me. De schrijver dwaalt in een wrede groene jungle. De bloedzuigende, prikkende, zoemende en stekende biodiversiteit juicht. Groenmans gaat te gronde door een beestje; malaria. Trekmieren ontleden hem. Jammer van de Bali-spreeuw, de Sumatraanse tijger, de korenwolf, dino's en de mens. Leve de ééndagsvlieg. Dat is trouwens een vega-vlieg; gek op fruit. Prachtig toch dat uitsterven en opkomen van ander leven?

Armagaddon
Armagaddon26 apr. 2015 - 14:54

>>> Hm...dit relaas schreeuwt weer om een doordenkertje.. >>> De kracht van het menselijk denken en scheppen van een maatschappij resulteert in een contra productief halfslachtig creëren van een maatschappij door elk in een eigen tunnelvisie bevinden van hun eigen halsstarrige ideologie >>> Bewijs: >>> Het blijkbare polderen van Rutte I+II dat uiteindelijk resulteert in modderen...waarbij de invulling van de ideologie boven het werkelijke objectieve welzijn van de maatschappij staat...!!! >>> Een falende politiek, dat het objectieve welzijn van de maatschappij tot slachtoffer maakt van die ideologie...!!!

WilWortel
WilWortel26 apr. 2015 - 14:54

Ik zie niet waarom specifiek links zich zou moeten bekommeren om het klimaat op lange termijn. Hoeft rechts dat dan niet? "Verheven" links kan zich daar misschien om bekommeren, mensen die bezig zijn met rond te komen zullen zich daar wellicht wat minder mee bezig kunnen houden. Vraag is eigenlijk ook hier hoe je draagvlak kweekt bij groepen die de vruchten niet zien of niet kunnen plukken, terwijl maatregelen gewoon nodig zijn. De mensen waar de bootvluchteling bij in de wijk komt wonen, maar ook de mensen die meer moeten betalen met geld wat ze niet hebben voor een eerlijker product. De "onderlaag" wordt mede door de moderne communicatievormen steeds beter hoorbaar voor de "elite". Maar wat kan je er eigenlijk mee? In het geval van de bootvluchteling geklaag dat ie hun huurhuis kaapt. Maar als we die bootvluchteling een villa zouden geven is het ook niet goed. Ik vraag het mij echt af. Wat te doen?

4 Reacties
panterarosso65
panterarosso6526 apr. 2015 - 14:54

probleem is dat de discussie vaak scheef gevoerd wordt, het zijn vaak de grachtengordel socialisten die bed en brood belangrijk vinden maar zelf in wijken wonen waar geen asielzoeker/illegaal te vinden is wel 900 in een dorp maar hoeveel in amsterdam?

kalmpjes
kalmpjes26 apr. 2015 - 14:54

“Ik zie niet waarom specifiek links zich zou moeten bekommeren om het klimaat op lange termijn. Hoeft rechts dat dan niet?” Gebruikelijke links/rechts frame, het is een Groen Links PR stukje dus daar ontkom je niet aan hier. Het is een zaak van ons allen ongeacht de politieke voorkeur. Wat te doen? Indien dat deel van links wil dat er niet nog meer stemmen richting het populistische gat van de SP/PVV gaat, stoppen met het ontkennen dat de door U aangehaalde problemen er zijn en erkennen hoe ernstig die problemen zijn. Indien ze willen dat er niet nog meer stemmen naar de rechter kant van het politieke spectrum gaan, erkennen waar een aanzienlijk deel van de huidige sociale problematiek door veroorzaakt wordt. Maar ja “verheven” links, zoals U zo treffend stelt, heeft de neus teveel omhoog om “de rest” te zien daar beneden op aarde.

pietdeg2
pietdeg226 apr. 2015 - 14:54

"Ik zie niet waarom specifiek links zich zou moeten bekommeren om het klimaat op lange termijn. Hoeft rechts dat dan niet?" Mark Rutte heeft in zijn jonge jaren weleens wat gesputterd over groen rechts. Die fratsen zijn hem door de VVD heel snel uit het hoofd gepraat. Dus kennelijk hoeft dat niet.

Tom Meijer
Tom Meijer26 apr. 2015 - 14:54

"Hoeft rechts dat dan niet?" Ja uiteraard 'hoeven' ze dat wel. Het vervelende is slechts dat men daar de problemen niet ziet. En zij die het wellicht wel zien, beseffen de urgentie niet. Helaas zijn dat de feiten.

Marc Marc
Marc Marc26 apr. 2015 - 14:54

Of er een klimaatcrisis is valt te bezien. Dat er sprake is van klimaatverandering staat niet ter discussie. Salomon Kronenberg heeft een mooi verhaal geschreven over de zeespiegel bij Tuvalu. http://www.salomonkroonenberg.nl/doc/De-zeespiegel-van-Tuvalu.html De Sumatraanse tijger wordt inderdaad door ontbossing bedreigd. Wel ongemakkelijk dat de productie van palmolie verantwoordelijk is voor die ontbossing. Gelukkig heeft GroenLinks haar standpunt over biofuels gewijzigd maar ontbossing was er nooit geweest indien men in den beginne geen biofuels had gestimuleerd. Over de als maar stijgende temperaturen, er is tegenwoordig consensus dat de temperaturen de laatste 18 jaar nauwelijks gestegen zijn. Over de integriteit van de temperatuurdata is wel wat discussie. Hiervoor is gisteren een project opgericht die gaat onderzoeken waar de verschillen uit de verschillende temperatuurreeksen vandaan komen. Zie http://www.tempdatareview.org/ De commissie bestaat uit o.a. 5 professoren met kennis in de relevante gebieden. De aanleiding hiervoor was dat er te veel voorbeelden waren dat de ruwe data een daling van temperatuur liet zien terwijl de genormaliseerde data een stijging liet zien. Normalisatie is op zich niet verkeerd maar de wijze waarop is een onderzoek waard.

1 Reactie
Lozerech
Lozerech26 apr. 2015 - 14:54

Zoals gewoonlijk staan de websites die ons moeten doen laten twijfelen aan de klimaatopwarming danwel de rol van de mens hierin, vol met onzin. Zoals dit: "Volgens gegevens van de Topex-Poseidon-satelliet is het zeeniveau sinds 1993 juist tien centimeter gezakt. Peilgegevens sinds 1978 laten ook geen verhoogde zeespiegel zien, en volgens Franse onderzoekers zakt de zeespiegel zelfs al minstens sinds 1956." Complete lariekoek. De rest van het stukje staat ook vol met pseudo-wetenschap.

gimli55
gimli5526 apr. 2015 - 14:54

De gemiddelde "linkse" elite van de PvdA en GL woont niet in de dorpen en wijken waar de kiezers te vinden zijn. Zij staan te ver van hun electoraat en zijn overtuigd dat het door betere uitleg wel aanvaardbaar is. Met andere woorden, zij zijn het contact kwijt met werkelijke wereld. Het is duidelijk dat ze hun "linkse" hart zijn kwijtgeraakt en geen symposium of debat onder gelijkgestemden kan daar iets aan veranderen. Waar je mee omgaat, raak je mee besmet. Dat geldt zeker voor deze twee partijen, mijn advies is keer terug op je schreden en wie weet.

4 Reacties
Bakoe
Bakoe26 apr. 2015 - 14:54

Juist, ik had het nog wat cynischer willen omschrijven maar ach de vrijheid van het woord gaat niet verder dan andermans opvattingen.

WilWortel
WilWortel26 apr. 2015 - 14:54

Mooi Ed, jij ziet het belang van diversiteit. Diversiteit qua uit welke regio onze volksvertegenwoordiging afkomstig is. Zie jij ook het belang van diversiteit qua vrouwen en andere kleurtjes in onze volksvertegenwoordiging? Overigens komt het merendeel van de fractievoorzitters niet uit de randstad. Zo zijn Samsom en Zijlstra in Groningen en Oosterwolde geboren. Dan denk ik dat het geen onwil is om de belangen van de gebieden buiten de randstad te vertegenwoordigen, maar dat er meer haken en ogen aanzitten. Wat ze dan kunnen doen is het beter uitleggen van die haken en ogen.

pietdeg2
pietdeg226 apr. 2015 - 14:54

"De gemiddelde "linkse" elite van de PvdA en GL woont niet in de dorpen en wijken waar de kiezers te vinden zijn." Kun je me even vertellen wanneer het stemrecht in hun woongebieden is opgeheven?

TonNoort
TonNoort26 apr. 2015 - 14:54

Ik zie het precies andersom, de achterban van de SP is de weg kwijtgeraakt en denkt alleen nog aan het eigen belang. En vooral het materiële eigen belang. Het is de VVD van links. Geen oog voor het grotere geheel of de noodzaak om compromissen te sluiten gaat, het ontbreken van het besef dat zij niet de enige bewoners van Nederland zijn, het slachtoffer gedrag omdat ze 5 euro per maand moeten inleveren, de paranoïde trekjes, de sympathie voor iemand als Poetin, genoeg voorbeelden die aangeven dat zij en niet de zogenaamd linkse elite de weg kwijt zijn. Natuurlijk bekt het geweldig, de elite, maar het is een versimpeling van de werkelijkheid, van politieke en economische vraagstukken. Voor de aanhang zijn het de rijken die het gedaan hebben, de elite. De SP probeert de klassenstrijd nieuw leven in te blazen door met een valse en prehistorische voorstelling van zaken te komen. Ze creëert een gruwelijke sprookjeswereld voor mensen om in te geloven. Ze probeert de mensen klein en onmachtig te houden, wie voor een dubbeltje is geboren zal nooit groter worden. Doen ze dat wel dan behoren ze tot het verkeerde kamp, de elite. Zoals Wilders de mensen bang maakt met Europa en migratie, zo maakt de SP mensen wijs dat ze moeten blijven geloven in hun sprookjeswereld van kwetsbare en machteloze mensen.

neutralist
neutralist26 apr. 2015 - 14:54

De auteur geeft met zijn stuk het grote verschil impliciet zelf aan. De PvdA bekijkt de samenleving vanuit verschillende invalshoeken. En dat is best lastig. GroenLinks kijkt alleen vanuit milieuperspectief. En dat is simpel. En een simpele partij kan moeilijk regeren met een partij die breder kijkt. Daarom staat bijvoorbeeld de PVV ook langs de zijlijn. Er is meer dan het milieu, al doet de schrijver zijn best de wereldproblemen ermee te verbinden. Laat ik het zo zeggen: Zo eenvoudig als GroenLinks de wereld ziet, zo eenvoudig is de wereld niet.

1 Reactie
Chan156
Chan15626 apr. 2015 - 14:54

Inderdaad. Gewoon de wereld bekijken vanuit het winstperspectief. Hoe maak ik zoveel mogelijk winst in zo'n kort mogelijke tijd. Dát is hoe de grootste partij van NL ernaar kijkt. En blijkbaar dus ook de meerderheid van de bevolking. Gezamelijk met een lach naar de ondergang. Ondertussen beweren dat je het beste hebt...voor je eigen portemonnee.