Bezuinigingen, racisme en onzekerheid

Tijdens de presentatie van een ‘behoedzame begroting’ stelde minister van Financiën Dijsselbloem dat veel mensen de economische groei nu nog niet terugzien in hun portemonnee. Met de plannen van dit kabinet gaat dit voorlopig ook niet gebeuren.

Komend jaar zullen de zorgkosten voor veel mensen verder stijgen. De jaarlijkse zorgpremie wordt naar verwachting met honderd euro verhoogd, net als het eigen risico, ditmaal met 15 euro. Het kabinet probeert dit najaar het schuldenstelsel voor studenten in te voeren. Dit komt bovenop de gigantische bezuinigingsoperatie die onder het mom van ‘ decentralisering ‘ wordt doorgevoerd op jeugdzorg, AWBZ, bijstand en re-integratie.

Groot nieuws van de afgelopen week zou de kritiek zijn van minister-president Rutte op Wilders’ racisme. Maar terwijl hij stelling nam tegen zijn voormalige gedoger, bagatelliseerde hij het racisme. ‘Misschien moet je twee keer zo vaak solliciteren, maar uiteindelijk kun je met een Marokkaanse achtergrond ook burgemeester van Rotterdam worden.’

Voorlopig is de kans echter veel groter dat je op straat in elkaar geslagen wordt door de politie dan dat je als ‘Marokkaanse’ burgemeester een brief mag schrijven met de lokale PVV-afdeling.

Overheid wel een banenmachine

Het kabinet pakte deze week uit met de belofte om de komende tien jaar 100.000 banen te creëren. Maar op de vraag hoe hij dacht dit te gaan doen, antwoordde Rutte: ‘Let op: wij maken geen banen. Dan moeten we het communistische systeem invoeren en iedereen een baan bij de overheid geven.’

Dit kabinet vernietigt de banen waar werkende mensen iets aan hebben en stelt hier lege beloftes tegenover. De 100.000 banen over tien jaren bestaan alleen volgens de neoliberale wensdenk-modellen van het kabinet. Hiertegenover staan banen die nu verdwijnen. De deze week door Abvakabo FNV gelanceerde ontslagenteller in de zorg staat bijvoorbeeld al op 25.755.

Terwijl banen in de zorg verdwijnen, gaat er wel 100 miljoen euro extra naar defensie en 25 miljoen naar afluisterdienst AIVD. Het is daarom een misvatting om te denken dat neoliberalen zoals Rutte voor een ‘kleine overheid’ zijn. De Vlaamse filosoof Bleri Lleshi noemt dit het optuigen van de ‘neoliberale strafstaat’. Een overheid waarbij publieke voorzieningen verdwijnen en het repressieve apparaat uitgebreid wordt om een steeds ongelijker wordende maatschappij onder controle te houden. Waar staat dit kabinet?

Goede en toegankelijke zorg was nooit één van de prioriteiten van dit kabinet. Dit geldt ook voor armoedebestrijding of de strijd tegen racisme. Maar ook als we dit kabinet beoordelen op zijn drie eigen prioriteiten zijn er voor links belangrijke lessen te trekken.

Dit kabinet stelde vorig jaar er alles aan te doen de werkloosheid tegen te gaan. Hier is nog weinig van te merken. 620.000 mensen in Nederland zitten nu zonder baan, 20.000 meer dan vorig jaar. Dit is zeven procent van de totale beroepsbevolking. Hierbinnen is het aantal langdurig werklozen sinds 2009 verdrievoudigd tot 2,8%. Het aantal beschikbare vacatures neemt in veel regio’s wel toe, maar tegelijkertijd zien steeds minder werklozen reden om te solliciteren.

Jeugdwerkloosheid stond hierbij centraal, maar terwijl de werkloosheid als geheel iets terugloopt neemt die onder jongeren juist toe. Een speciaal opgezette campagne onder leiding van CDA-politicus Sterk eindigde in een mislukking. De doelstelling om 10.000 jongeren aan een baan te helpen werd niet gehaald: maar 8281 jongeren vonden een baan. Dat dit project samen werd opgezet met Randstad zegt al iets over het soort banen waarnaar dit kabinet op zoek is.

Een tweede prioriteit van het kabinet was dat het begrotingstekort binnen de grens zou blijven van 3 procent die is opgelegd door de eurozone (lees: Dijsselbloem’s eurogroep). Dit is gelukt, maar hiervoor betalen wij de rekening. Door lastenverzwaringen zoals de verhoging van de btw en hogere huren is er inmiddels al 11,4 miljard euro uit onze portemonnee verdwenen. Dit bedrag zal de komende jaren verder oplopen tot 19 miljard euro.

Een derde speerpunt van de regering is economische groei. Over 2014 wordt er door het CPB een half procent groei verwacht. De regering claimt dit als hét bewijs dat ze op de goede weg zijn. In zijn column in het NRC noemde econoom Maarten Schinkel dit terecht een vorm van ‘professionele opgewektheid’. Zelfs binnen de economische voorspellingen van de regering verdient iemand in 2020 pas evenveel als in 2008 voor de crisis.

Onzekerheid

En ook dit is nog maar de vraag. Nederland is een klein land en de regering heeft weinig  invloed op economische groei. Onder invloed van dalende koopkracht in de rest van Europa kromp de economie van Nederlands’ belangrijkste handelspartner Duitsland tijdens het laatste kwartaal voor het eerst sinds 2012. De spanningen in Oekraïne en de boycotmaatregelen beperken een eventueel economisch herstel. De oorlogstaal van regeringsleiders zorg voor angst over nieuwe oorlogen en een toename van racisme.

Voor veel mensen liggen de werkelijke problemen echter in hun dagelijks leven. Veel van de eerder afgesproken bezuinigen worden nu pas doorgevoerd. Het is daarom belangrijk dat mensen hiertegen in actie komen. Zorgwerkers geven hierbij het goede voorbeeld. Door het hele land worden handtekeningen opgehaald en actiebijeenkomsten georganiseerd.

Hierbij blijft het belangrijk de aandacht te richten op het kabinet. Niet de asielzoekers die eventueel in lege zorgtehuizen gaan wonen zijn het probleem, zoals Wilders ons wil doen geloven. Maar het kabinet dat de zorg afbreekt, huurwoningen in de verkoop zet en studeren onbetaalbaar maakt.