De witte tranen van Rosanne Hertzberger
Bestaat er dan toch een rechtstreeks verband tussen Zwarte Piet en blackface?
© "Dandy Jim"
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (70)
Als donker persoon kijk ik mogelijk wat anders tegen dit vraagstuk aan. De vraag of Schenkman, of zijn onbekende illustrator van Zwarte Piet, enige racistische bedoelingen had is voor mij allerminst relevant. Voor een ieder die zich afvraagt waarom. Doe gerust een google image search van blackface. .... ik heb geduld.... Laat je daarna begeleiden door de fameuze woorden van de Richard Patterson, ambassadeur van in Guatamala over het dictatoriale bewind van de toenmalige president Jacobo Arbenz Guzman. "Suppose you see a bird walking around in a farm yard. This bird has no label that says 'duck'. But the bird certainly looks like a duck. Also, he goes to the pond and you notice that he swims like a duck. Then he opens his beak and quacks like a duck. Well, by this time you have probably reached the conclusion that the bird is a duck, whether he's wearing a label or not."
En dat is inderdaad een heel gevaarlijke manier van denken. Die bracht Bush er toe om Saddam Hoessein uit te schakelen omdat hij ten onrechte dacht dat deze tiran ook wel Al Quaida zou steunen. Kijk naar het resultaat. In deze wereld zijn de dingen vaak niet wat ze schijnen bij oppervlakkige waarneming. De Amerikanen zagen president Guzman ervoor aan een communist te zijn. Daarom organiseerde de CIA een invasie die hem verjoeg waarna een lange periode van gewelddadige dictaturen aanbrak in dat ongelukkige land. De feitelijke apartheid waarbij de Ladino-minderheid de Maya-meerderheid onderdrukte, werd gevestigd en benadrukt. President Guzman was geen communist maar een gematigde patriot, die braakliggende gronden aan kleine boeren wilde geven. En die braakliggende gronden waren toevallig in het bezit van de United Fruit Company. Die kent U wel, van de Chiquita bananen.
En nu schrijf ik de hele tijd Guzman. Het moet Arbenz zijn. Arbenz kon overigens ontsnappen naar Mexico waar hij is gestorven. De hele affaire staat uitgebreid in mijn laatste boek Nepnieuws.
Begrijpelijk standpunt Han. Ik ben goed bekend met de geschiedenis van de UFC. Ik propageer allerminst dat aanhangers van ZP racisten evenmin dat hier enige militaire actie voor dient plaats te vinden. Echter, ik doel hier eerder op hoe ZP in de maatschappij door de historie heen is gebruikt, in plaats van of het daadwerkelijk zijn ontstaansgeschiedenis in racisme heeft. Dat laatste is tevens het geval als je je een beetje verdiept in de geschiedenis van raciale stereotypes. Dan zie je dat het blackface voor niet enkel ZP is ontstaan in de periode tussen 1830 en 1860. Er zijn honderden voorbeelden waarbij in dezelfde periode door diverse schrijvers en illustratoren het razend populaire blackface karikatuur is gebruikt. Evenals als chinese, indonesische of "native america'' karikaturen. Maar ik vermoed dat jij dit allemaal tevens al weet.
Het belangrijkste in dit artikel lijkt me het voortschrijdende inzicht: "hoe racistische stereotyperingen op verschillende momenten het verhaal van Sint en Piet zijn binnengedrongen". Als je de hyperbolen, de overmatig generaliserende slogans die vaak bij actievoeren gebruikt worden om aandacht te trekken, allemaal weglaat, sommige uitspraken van extremisten negeert, dan is het namelijk precies dit racistische stereotype van een neger waarmee de helper van Sinterklaas regelmatig besmet is geraakt, waar mensen zich aan storen.
Lozerech, Voortschrijdend inzicht, inderdaad. En mooi samengevat in je tweede alinea. .
Han, Je hebt NB de cruciale "missing link" weggelaten tussen blackface en Piet, die Koning gevonden heeft, namelijk: dat Jan Schenkman, de bedenker van Piet in zijn huidige vorm, een groot liefhebber was van deze vorm van toneel. Waarom uitgerekend dat weglaten, Han? Het enige bewijs dat sterker zou zijn dan dat zou een geschreven expliciete verklaring zijn hierover van Schenkman of iemand die zeer goed bekend was met zijn beweegredenen. Het is onwaarschijnlijk dat er zo'n verklaring bestaat, omdat Schenkman ongetwijfeld niet beseft heeft, dat hij tegenwoordig iets uit te leggen zou hebben. .
Er staat in het stuk van Lise Koning nergens dat hij een groot liefhebber van blackface was. Wel dat het moeilijk voorstelbaar is dat hij nooit iets van de voorstellingen van de Engelse groep heeft gemerkt.
@Johan, ben benieuwd of je een keer toe gaat geven dat je suggestief bezig bent en een eigen invulling geeft aan de werkelijkheid. Ik vrees dat het er niet van komt. Dat vind ik toch wel bijzonder voor iemand die beweert dat hij werkt/gewerkt heeft in het onderwijs. Ik kan me niet voorstellen dat iemand die zo verzuurd is en zo slecht open staat voor de mening van een ander, dat je een band kon opbouwen met je leerlingen. Johan, wat ik ook graag wil weten. Jij stelt heel vaak vragen aan anderen. Als daar een antwoord op komt, dan is het of dat je ze weerlegt met jouw visie (waarom vraag je het dan?) of je reageert niet meer, zoals bij mij pas (waarom vraag je het dan?). Han van der Horst weerlegt jouw zienswijze. Aangezien hij een historicus schat ik zijn mening hierover hoger in. Het zou tot een historische reactie van jouw kant kunnen leiden waarin de woorden 'sorry, zo had ik het niet gezien' in voor kunnen komen. Maar ik vrees dat jij anders oordeelt en de mening van Han van der Horst als niet kundig, vooringenomen enz. neerzet.
Han, [Citaat:] “Ook wijst ze erop dat Jan Schenkman, de bedenker van Piet in zijn huidige vorm, een groot liefhebber was van deze vorm van toneel.” Bron: joop.nl Redactioneel 21-11-18 https://joop.bnnvara.nl/nieuws/historisch-onderzoek-zwarte-piet-is-racistische-blackface-traditie .
Peterrr, Had jij ook nog iets te melden over het onderwerp, Peterrr ? Ik kan het niet ontdekken. Of laat je het bij op de persoon spelen ? On-topic, Peterrr. Toch - ik kan het niet laten - een opmerking over de 'inhoud' van je conterfeitsel. Jij stelt: "Aangezien hij een historicus schat ik zijn mening hierover hoger in." Je draait de logica om. Je zou hem hoger kunnen inschatten als historicus vanwege de inhoud van zijn schrijfsel, niet zijn schrijfsel omdat hij historicus is.
@Johan, een wanhoopsactie van je om maar niet toe te hoeven geven hoe je de plank misgeslagen hebt. Uiteraard reageer je niet inhoudelijk op mijn kritiek. Je hoeft dus voortaan ook geen vragen meer aan me te stellen. Want daar doe je inhoudelijk toch niets mee. Je gebruikt het alleen als je de ander af kan zeiken omdat die ander anders denkt dan jij.
Peterrr, Dit topic gaat niet over mij, Peterrr. Dat schijn je niet echt te begrijpen. En zelfs dan: als je bij de kritiek op mij dan nog zo specifiek zou zijn dat er tenminste iets is om op te reageren, maar nee. Je beklaagt je vooral over mijn slechte karakter. Wel, daarin geef ik je natuurlijk gelijk. Ja, ik ben een slecht mens, Peterrr. Ik heb bijvoorbeeld geen diepe eerbied voor jouw held Han. Erger nog, ik wanhoop daar zelfs niet over. Het spijt me, dat ik kennelijk aanleiding ben voor deze wanhoopsactie van jou. Ik stel je voor om daarmee te stoppen en wens je een vredig weekeind toe. Groet .
@Johan, zijn we het toch nog ergens over eens. Wat ben ik blij dat ik jou nooit in het onderwijs tegengekomen ben.
Ik vind het totaal niet relevant wat nou de oorsprong van dit toneelstukje is. Het gaat erom hoe het nu gevierd wordt. Zoals het Sinterklaasfeest nu is, wordt er niemand belachelijk gemaakt of vernederd. Niemand wordt verder buitengesloten. De intentie is om kinderen een paar leuke en spannende weken te bieden. Dat niet iedereen daar de lol van inziet (de een zeurt over liegen tegen kinderen, de ander beweert dat er kinderen met een knoop in hun buik naar school gaan, de volgende denkt te weten dat er eind november/begin december een racismepiek is enz. enz.) vind ik ook al niet relevant. Er zijn zoveel dingen in het leven die je niet leuk of interessant vindt. Nou dan doe je er toch niet aan mee? En als je het feestje zelf organiseert op jouw manier, prima toch. Daarom vind ik het een zinloze discussie. Als iemand vroeger een vervelende persoon was waar jij een hekel aan hebt, maar nu een prettig mens is, waarom zou je dan blijven hangen in het verleden en die persoon niet beoordelen op zijn/haar gedrag nu? Verder vind ik dat je racisme aan moet pakken, dus zeker ook het gedrag van de hooligans die afgelopen zaterdag de boel verziekt hebben.
"Zoals het Sinterklaasfeest nu is, wordt er niemand belachelijk gemaakt of vernederd. Niemand wordt verder buitengesloten. " Er zijn nogal wat mensen in Nederland die dat niet met je eens zijn, vaak uit eigen ervaring. Die negeer je gewoon?
Dus jij beweert dat er bij dit feest wel mensen belachelijk gemaakt worden, wel mensen vernederd worden en dat er wel mensen buitengesloten worden? Begrijp ik dat nou goed? Zo ja, kom dan eens met voorbeelden?
Peterrr, Jij stelt: "Dus jij beweert dat er bij dit feest wel mensen belachelijk gemaakt worden, wel mensen vernederd worden en dat er wel mensen buitengesloten worden? Ik in ieder geval wel, Peterrr. Lozerech kennelijk ook. Je wil voorbeelden? Hoe vaak zijn er al voorbeelden langsgekomen ? Maar je krijgt ze: Getuigenissen: “Jij hoeft tenminste niet geschminkt te worden” 13-11-16 http://www.voorbeeld-allochtoon.nl/2016/11/13/jij-hoeft-tenminste-niet-geschminkt-te-worden/ "Niet alleen de Oranjeselectie heeft last van Zwarte Piet Het valt niet te ontkennen: Zwarte Piet veroorzaakt een golf van racisme " http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/29684_niet_alleen_de_nederlandse_voetbalselectie_heeft_last_van_zwarte_piet_vergelijkingen/ 2014 “Over 20 jaar zal Nederland ons dankbaar zijn We gaan door totdat de laatste zwarte piet de benen neemt en racisme niet langer geaccepteerd wordt” Getuigenis van Kno'Ledge Cesare over zijn beleving bij de snelwegblokkade op weg naar de Intocht in Dokkum. https://joop.bnnvara.nl/opinies/20-jaar-zal-nederland-dankbaar Bron: joop.nl 5-12-17 _____________________ Verklaringen: Kinderombudsman acht Zwarte Piet in strijd met kinderrechten http://www.nu.nl/binnenland/4329362/kinderombudsman-acht-zwarte-piet-in-strijd-met-kinderrechten.html 30-9-16 Mitchell Esajas Voorzitter van New Urban Collective “In Nederland zijn wij voor vrije meningsuiting, tenzij je tegen zwarte piet bent¨ http://www.joop.nl/opinies/nederland-vrijheid-meningsuiting-tenzij-zwarte-piet-bent#comment-1876996 27-11-16 .
Tsja Peterrr, verdiep je eens in het onderwerp zou ik zeggen. Dit is namelijk de kern van waar het al die jaren over gaat.
@Johan en Lozerech, op deze site wordt idd beweerd dat ZP racisme is/veroorzaakt enz. Beetje hetzelfde om als Ajax-supporter je argumenten in een discussie op een Ajax-blog weghalen. Ik zie alleen maar Joop of KOZP bronnen. Ik ga af op mijn eigen ervaringen. Overigens beweert Jerry Afriyie dat hij zijn baan als beveiliger ten onrechte kwijt is geraakt. Hij heeft na die rechtszaak tegen hem nooit meer een nieuwe vergunning aangevraagd. Zijn argument was, ik krijg hem toch niet terug in dit racistische land. Zo lang je die vergunning niet aanvraagt kun je dat idd ongestraft blijven roepen.
Peterrr, Jij stelt: "Ik zie alleen maar Joop of KOZP bronnen." fake news, Peterrr ? Jij vroeg nog wel: "Zo ja, kom dan eens met voorbeelden?" Dat doe ik vervolgens. En dan zeg je nu: "Ik ga af op mijn eigen ervaringen." Wel, je doet inderdaad niets merkbaars met de moeite die ik voor je gedaan heb. En, ik durf het bijna niet meer te vragen, maar, misschien, eens, een beetje, een inhóudelijke reactie? Een kleintje ? Ooit ? .
@Han van der Horst "Conclusie: Elisabeth Koning is er onvoldoende in geslaagd is om een direct verband te leggen tussen blackface dandies en Zwarte Piet. Je komt er niet mee weg beider uitdossing als “verfijnde kleding” aan te duiden. Er is overtuigender bewijs nodig dan zij nu biedt. Wie weet, komt dat nog." Ik wil de conclusie van Van der Horst aanscherpen. De kleding die door Black Face werd gedragen past in die tijd. Als je kijkt naar de illustratie die Van der Horst bij Dandy Jim heeft geplaatst past de door deze personage gedragen kleding bij de betreffende tijd. Zwarte Piet draagt kledij die uit de tijd zijn en zag je niemand (blank of zwart) dergelijke kleding dragen.
Knorretje, Jij stelt: "Zwarte Piet draagt kledij die uit de tijd zijn en zag je niemand (blank of zwart) dergelijke kleding dragen." Hier jouw "missing link,Knorretje De verklaring voor die afwijkende kleding: Nog een bron van invloed op de figuur Zwarte Piet. Elmer Kolfin, kunsthistoricus, wijst een andere basis aan voor het negerslavenverleden van onze Piet. Hij zegt: “Geen twijfel: ‘Zwarte Piet stamt af van kindslaven” Als kenner twijfelt hij er niet aan dat de figuur is terug te voeren op kindslaven.” Kolfin is een expert juist op dit gebied. Hij publiceerde stukken over slavernij en werkte mee aan de tentoonstellingen Black is beautiful (2008) en Slavernij verbeeld (2013). Ook schreef hij een bijdrage voor The image of the black in western art, een standaardwerk van Harvard University Press dat volgend jaar [2014 – J] meer dan vierduizend pagina’s zal beslaan. http://www.volkskrant.nl/leven/geen-twijfel-zwarte-piet-stamt-af-van-kindslaven~a3531694/ .
Han, Jij stelt: "Het Tijdschrift voor Geschiedenis is een keurig wetenschappelijk orgaan dat buiten vakkringen geen reuring verwekt omdat de waan van de dag de hooggeleerde redactie al een eeuw of wat vreemd is. Nu kon men echter de verleiding niet weerstaan om zich in de kijker te spelen met een actueel stuk. Daarom is het artikel van Elisabeth Koning op het internet gezet zodat heel Nederland er gratis en voor niks kennis van kan nemen." “Leuk” zoals jij het plaatsen van dit artikel door een gerenommeerd vakblad tussen neus en lippen door als een uitglijder van dat vakblad weet af te doen. Als ik jou moet geloven, dan zijn ze hierdoor plotseling een stuk minder gerenommeerd geworden. Ze hebben zichzelf eigenlijk gediskwalificeerd, zijn eigenlijk een beetje door de mand gevallen. Zowel het vakblad als historica Koning hebben zich in jouw ogen verlaagd tot propagandisten van een verandering in de Pietenfiguur, en dat nog wel door een zeer slecht onderbouwd, zeg maar ondermaats artikel naar voren te schuiven. – Wordt vervolgd –
– Vervolg – Han, Jouw beschrijving: “ In het kort komt haar betoog op het volgende neer: aan het eind van de jaren 40 trok voor het eerst een groep blackface-artiesten langs de Nederlandse theaters, waar zij volle zalen trokken en goede recensies kregen. In 1851 publiceert de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman zijn sinterklaasboek waarin hij zijn goedheiligman voorziet van een zwarte knecht. Een zwarte knecht dus, dat kan geen toeval zijn, aldus Koning. Zij ziet overeenkomsten tussen Pieterbaas en [enz,] “ Dus niet meer dan een toevallig plaatsvinden in dezelfde tijd, zonder aanwijsbaar verband? Zou zij zich werkelijk alleen daarop hebben gebaseerd, Han? Zou haar conclusie werkelijk zo zwak onderbouwd zijn? Zou ze zo gemakkelijk haar naam te grabbel hebben gegooid, en Het Tijdschrift voor Geschiedenis met haar ? NB: Maar, Han, wat jij gemakshalve verzuimt te vermelden is, en dat neem ik je kwalijk is, dat Koning erop wijst, dat Jan Schenkman, de bedenker van Piet in zijn huidige vorm, een groot liefhebber was van deze vorm van toneel. En je gaat verder met je afbraak door het verband dat zij weet te leggen en dat zij illustreert met gelegenheidsstukjes, te beperken tot die gelegenheidsstukjes die je overigens over alle rassen en nationaliteiten had in de tijd dat Piet zijn vorm aannam. Bovendien kom je met : “ In de eerste editie loopt hij erbij als een Moorse prins en in de latere als een 16de eeuwse koopman met pofbroek en witte kraag” Een knecht dus – Schenkmans eigen woorden – zó gekleed. Maar dat sluit toch goed aan bij Konings beschrijving van karikaturisatie van negers in kleding van een stand die hen niet past. En hé, het doet mij plotseling ook denken aan het betoog van kunsthistoricus Elmer Kolfin, die een andere basis aanwijst voor het negerslavenverleden van onze Piet. Hij zegt: “Geen twijfel: ‘Zwarte Piet stamt af van kindslaven” Als kenner twijfelt hij er niet aan dat de figuur is terug te voeren op kindslaven.” Elmer is bovendien een expert op dit gebied. Hij publiceerde stukken over slavernij en werkte mee aan de tentoonstellingen Black is beautiful (2008) en Slavernij verbeeld (2013). Ook schreef hij een bijdrage voor The image of the black in western art, een standaardwerk van Harvard University Press dat volgend jaar [2014 – J] meer dan vierduizend pagina’s zal beslaan. http://www.volkskrant.nl/leven/geen-twijfel-zwarte-piet-stamt-af-van-kindslaven~a3531694/ By the way, je hebt nooit gereageerd op dit vele malen naar voren gebrachte argument van een collega historicus, en nog wel een hierin gespecialiseerde. Komt dat misschien nog, ooit, of slaag je daar onvoldoende in ? – Wordt vervolgd –
– Vervolg – Han, Koning concludeert: “De knecht van Schenkman ontwikkelde zich tot het huidige blackface-personage Zwarte Piet mede dankzij de verwelkoming van een halve eeuw aan blackfacevermaak op het Nederlandse toneel. In dit opzicht is Zwarte Piet als een ‘Nederlandse’ traditie mogelijk gemaakt door, en onderdeel van, de internationale blackface-traditie. De manifestatie van Zwarte Piet in een tijdperk gevuld met theatrale dwaze blackface-optredens kan niet worden opgevat als een geïsoleerd toeval, noch kan Zwarte Piet in de huidige Zwarte Pieten-discussie los van het fenomeen blackface worden gezien.” Jouw conclusie : “ Conclusie: Elisabeth Koning is er onvoldoende in geslaagd is om een direct verband te leggen tussen blackface dandies en Zwarte Piet. “ Mijn conclusie: Je bent er onvoldoende in geslaagd om de hare onderuit te halen. Toch zie jij dat wel in. Je zegt: “ Toch laat zij wel degelijk zien hoe racistische stereotyperingen op verschillende momenten het verhaal van Sint en Piet zijn binnengedrongen. En wel omdat een racistisch vertoog in de hoogtijdagen van het kolonialisme in brede kringen tot de goede toon behoorde. Dat laatste, van een breed verspreid blank meerderwaardigheidsgevoel, van het idee dat Nederland met de overige koloniale mogendheden bezig was wilden de beschaving bij te brengen, dat kan geen mens ontkennen. Iets anders zou geschiedvervalsing zijn.” Blijft over jouw onaanvaardbaar badinerende, zo niet regelrecht schofferende, behandeling van historica Koning en haar artikel, en van het wetenschappelijke Het Tijdschrift voor Geschiedenis. Een excuus zou hier op zijn plaats zijn. . Groet, Johan .
Lise Koning schrijft helemaal niet zoals jij dat Schenkman een groot liefhebber was van deze vorm van toneel. Ze schrijft wel dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat Schenkman nooit van de voorstellingen van dat Blackface gezelschap heeft gehoord. Je geeft haar woorden dus verkeerd weer en daarmee bewijs je haar geen dienst. Schenkman heeft veel meer geschreven dan dat sinterklaasboek (onder meer teksten met een antisemitisch karakter0. Hij heeft geen letter geschreven over die blackface en in zijn tekst over Sint Nicolaas en zijn knecht is ook niets te vinden dat daar naar verwijst. Niets. Ook heeft zijn Zwarte Piet niets van de karaktertrekken van Dandy Jim figuren. Wat dat in verband brengen met kindslaven betreft: Zwarte Piet is een hoop maar geen kind. Zijn attributen - zak en roe - wijzen op een heel andere afkomst. Daarom vind ik het bewijs dun. In het Tijdschrift voor Geschiedenis verschijnen regelmatig kritische reacties op daarin gepubliceerde artikelen. Het Tijdschrift voor Geschiedenis heeft voor zichzelf publiciteit gezocht door dat stuk van Lise Koning op het internet te plaatsen en dat heb ik erin vermeld. Wat jij daaruit proeft, is helemaal jouw zaak.
Kortom, recapitulerend: Han, Je had . . eh . . per ongeluk . . de" missing link" tussen Schenkman en de blackface overgeslagen. "NB: Maar, Han, wat jij gemakshalve verzuimt te vermelden is, en dat neem ik je kwalijk, dat Koning erop wijst, dat Jan Schenkman, de bedenker van Piet in zijn huidige vorm, een groot liefhebber was van deze vorm van toneel. " Selectieve geschiedschrijving. Niet meer doen. .
Johan, jij schoffeert hier iedereen die anders denkt dan jij en dan eis jij dat Han zijn excuses aan moet bieden. Het moet niet gekker worden zeg...
Han, Zie mijn reactie hierop bij jouw gelijkluidende reactie op mij hierboven. johannn 24 november 2018 at 00:50 Peterrr, Vergis ik me nou, of schoffeer je mij hier ? Ik moet je in het verleden veel pijn gedaan hebben, gezien je intense frustratie in deze zeer op mijn persoon gerichte reactie en die hogerop in dit topic. Ik zal proberen om wat vriendelijker tegen je te zijn. .
Han, Zit het er nog in dat je in dit leven reageert op het betoog van kunsthistoricus Elmer Kolfin : “Geen twijfel: ‘Zwarte Piet stamt af van kindslaven” Als kenner twijfelt hij er niet aan dat de figuur is terug te voeren op kindslaven.” Elmer is bovendien een expert op dit gebied. Hij publiceerde stukken over slavernij en werkte mee aan de tentoonstellingen Black is beautiful (2008) en Slavernij verbeeld (2013). Ik en anderen hebben je daar al vele malen op aangesproken, maar wachten nog steeds op een eerste teken van leven van jou. Héb je daar eigenlijk wel een antwoord op? .
Wat de afstamming van kindslaven betreft, Zwarte Piet heeft noch in gedrag noch in voorkomen iets van een kindslaaf. Het is er met de haren bijgesleept.
[Toch laat zij wel degelijk zien hoe racistische stereotyperingen op verschillende momenten het verhaal van Sint en Piet zijn binnengedrongen. En wel omdat een racistisch vertoog in de hoogtijdagen van het kolonialisme in brede kringen tot de goede toon behoorde. Dat laatste, van een breed verspreid blank meerderwaardigheidsgevoel, van het idee dat Nederland met de overige koloniale mogendheden bezig was wilden de beschaving bij te brengen, dat kan geen mens ontkennen. Iets anders zou geschiedvervalsing zijn.] Juist, Han van der Horst. En precies omdat "racistische stereotyperingen op verschillende momenten het verhaal van Sint en Piet zijn binnengedrongen" is het zaak daaronder eindelijk eens een definitieve streep te zetten. Zo moeilijk is dat niet, op de keper beschouwd.
Is de formulering 'verschillende momenten' voor jou synoniem met permanent? En maakt het voor jou niet uit wie dat doen? Waarom heb je zo'n behoefte aan generalisaties?
Ik ben het met veel schrijvers hieronder eens. Hoe het is begonnen kan best wel of niet racistisch zijn geweest. Ik heb het echter zelf nooit zo ervaren. Maar ik ben wit dus heb makkelijk praten, daarom wordt het tijd om vooral naar degenen te luisteren die zich gekwetst voelen. En dat kan ik heel goed begrijpen. Dus tijd om afscheid te nemen van zwarte piet en op naar een andersoortige piet. Als een maatschappij veel nieuwe mensen heeft ontvangen dan verandert zo'n maatschappij, nooit anders geweest, dat heet evolutie en is gewoon een gezonde ontwikkeling zolang we extremistische elementen van welke kunne dan ook maar niet als normaal gaan zien is er weinig aan de hand.
Ik heb kortgeleden een boekje gekocht waarbij de verbinding tussen Zwarte Piet en de Commedia dell'arte werd gelegd. Als ik naar een figuur als Zanni kijk dan lijkt mij dat zeer aannemelijk. "The name Zanni (as well as Zuan) is a variant of the name Gianni and was common in the Lombard-Venetian countryside which provided most of the servants to the wealthy nobles and merchants of Venice.[1] In Italian it is specifically a name of someone whose identity is not of any importance.[4] It is one of the oldest characters in Commedia dell'arte but over the course of time became subdivided into a number of similar characters with more specific traits. These included Arlecchino, Pulcinella, Mezzettino and Truffaldino, as well as Beltrame[5] and Brighella.[1] Arlecchino, for example, was more representative of a jester than an ordinary servant and was frequently depicted as very acrobatic.[1][6] " https://en.wikipedia.org/wiki/Zanni En kijk eens naar de figuren in de linker onderhoek http://sintenpietengilde.nl/schilderijen/feestelijkheden-sint-nicolaas/ Dus er bestaan dus sterke aanwijzingen voor een ander oorsprong.
Inderdaad kan Zwarte Piet deels daarop geïnspireerd zijn. (kledij, zwarte masker) Het grappige is dat blackface wellicht ook ooit deels daarop geïnspireerd is. Maar dat betekent niet dat de negatieve eenzijdig associaties van blackface iets te maken hebben met ZP. Overigens had blackface ook anti-racistische elementen. Lees maar eens alles over Al Jolson.
Toevoeging: Een van theorieën is dat harlekijn van hellequin afstamt; een germaanse figuur die te paard vergezeld door demonen de boel onveilig maakte. Vergelijkbaar met de oude (Sinter)klazen die eeuwen geleden zonder assistent als demonen de kinderschrik waren. Dus uiteindelijk komt waarschijnlijk alles uit dezelfde bron, net als trouwens de gehele wereldbevolking.
Knor, doe even de titel van je boekje. Allerlei links en dan vergeten de bron te vermelden, oeps.
En over de website: er is al heel vaak gezegd dat de kleding van ZP gebaseerd is hoe pages zich kleedden. En nu ga je zeggen: kijk, een witte jongen in pietenkledij? En over de oorsprong: ik geloof best dat er bosgeesten, italiaanse knechten en wat al niet meer onderdeel zijn van de geschiedenis van Piet. Maar waar het de antiPiet om gaat is dat de Piet in zijn huidige vorm een karikatuur is van een Afrikaan.
@KickStockhuysen Titel: De Komediant, de piraat en de geschiedvervalser. “er is al heel vaak gezegd dat de kleding van ZP gebaseerd is hoe pages zich kleedden. En nu ga je zeggen: kijk, een witte jongen in pietenkledij? ” Ik heb niets gezegd over de huidskleur van de pages. En over het feit van negerpages in dienst van de adel. In het boek van Esther Schreuder wordt geschreven: “ Een groot deel van de Afrikanen die via de hoven in Duitsland terecht kwamen, heeft volgens hen carrière gemaakt en een gezin kunnen stichten. Enkelen, zoals Ignatius Fortuna uit Suriname en Ferdinand Christian Coridon uit Suriname of Berbice in Saksen, kochten huizen en stierven welgesteld.” Cupido en Sideron die als pages negerpages aan het hof van stadhouder Willem V dienden kregen een topsalaris. Toen de Fransen in 1795 Nederland binnenvielen weken ze samen met de stadhouder uit naar Groot Brittannië uit. Zou jij dat doen als je slaaf was en degenen die Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap prediken vallen het land binnen?
Het probleem is steeds de generalisatiedrift. Uit de aangehaalde teksten kan je alleen afleiden hoe de schrijvers er over dachten. Verschillend dus. Hoe het in het hele land stond weet je niet. De fixatie ligt op Amsterdam, de vestigingsplaats van het WIC. Uit andere bronnen is bekend dat iets als een zwarte piet figuur in veel gemeenten in het land aanwezig was in de lokale folklore, net als in veel andere landen in Europa, zonder enige connectie met het kolonialisme. Die figuur is nog lange tijd blijven bestaan, tot ruim in de 20e eeuw. Ook is het bekend dat al vroeg in Amsterdam een Surinaamse matroos optrad als Zwarte Piet. Dat kon bij black face absoluut niet, want die was bedacht om mensen met een donkerbruine huid te weren van het toneel. Het wit-zwart-denken was iets voor oligarchische kringen. Dus nogmaals, pas op met generalisaties. Dit wordt toch immers ook terecht bekritiseerd in het optreden van Geert Wilders.
Tot ruim in de twintigste eeuw was Zwarte Piet met name in de wat kleinere dorpen vrij eenvoudig gekleed. Hij leek toen meer op de huidige Zwitserse Schmutzli die ook eenvoudig gekleed is en nog wel een roe en zak heeft. Het zwart-witdenken heeft ook in de taal tot zwart-withokjesmaken geleid. Bij het woord blank hebben eenzijdige soms niet kloppende associaties geleid voor een onterechte afkeur van blank. Blank was de elite tot eind 19de eeuw die dat woord gebruikte om het klasseverschil met gewone volk te accentueren. (Vissers en boeren waren bruin omdat ze buiten werkten en (fabrieks) arbeiders waren vies) Daarna kreeg het pas de algemenere betekenis.
De vraag welke uitingsvorm ZP heeft, heb je al regelmatig keurig beantwoord Han. Bij elke culturele uiting kun je als je maar genoeg zoekt wel iets (vermeend) racistisch of seksistisch vinden. Dat geldt ook voor veel woorden. De stereotypische kenmerken zijn bij ZP meestal al verdwenen op kroeshaar na in veel gemeenten. De zwarte schmink is geen huidskleur; het symboliseert de dood, duivel of boeman net als in veel andere Europese landen. In Afrikaanse landen heb je mensen die zich wit schminken om zo de dood, spook, boeman uit te beelden. Dat vindt niemand een probleem. Dus snel allemaal krulpieten ook met wat blonder haar en wat witte Pieten. Niet in de anglicistische betekenis, maar witgeschminkte Pieten, dan kunnen gekleurderen ook weer Piet spelen. Eindelijk een echt inclusief feest.
Bij elke culturele uiting kun je als je maar genoeg zoekt wel iets (vermeend) racistisch of seksistisch vinden. Echt? Mijn stelling is dat elke verandering voorafgegaan wordt door stellingen om de oude traditie omhoog te houden, en het punt van omslag komt dichterbij naarmate de stellingen onzinniger worden.
"Maar het blijft nog steeds de vraag of Zwarte Piet daar nu zo’n uitingsvorm van is." Het hoeft niet de (bedoelde) uitingsvorm te zijn. Het gaat om het beeld. Wat brengt het teweeg. "Toch laat zij wel degelijk zien hoe racistische stereotyperingen op verschillende momenten het verhaal van Sint en Piet zijn binnengedrongen." Ook: " je kunt ook veel gelegenheidsstukjes vinden waarin van zulk een racisme geen enkele sprake is ". Maar is het eerste niet genoeg om te stellen: dat moeten we niet zo blijven willen??!! Of mag een 'beetje' racisme wel? (Een beetje racisme bestaat niet. Dat is racisme)
Op de een of andere manier kan ik Schenkman ook niet zien als exponent van conservatisme of als iemand die het koloniale gedachtegoed aanhing, laat staan propageerde. De man was leraar in Amsterdam, in die tijd wellicht meer nog dan nu een beroep van moderne progressieve betrokken geesten die zich vaak inzetten voor verheffing van 't volk, hij was dan ook lid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (een welzijnsorganisatie gericht op de culturele en maatschappelijke ontwikkeling). Het abolitionisme staat daar niet ver vanaf en waarschijnlijk was Schenkman ook wel betrokken bij het lot van de pas vrijgelaten slaven. Een aanwijzing daarvoor vinden we in de gelijkwaardige positie van Sint en Piet in zijn boekje. Ik vind dan ook niet dat we Schenkman moeten veroordelen, hoogstens kun je hem een kind van zijn tijd noemen, maar waarschijnlijk was hij in werkelijkheid een progressief en betrokken mens. In die tijd dan he, in die tijd. Maar in the end kun je jezelf de vraag stellen wat we nou eigenlijk willen met het ontleden van de figuur van Piet en/of Schenkman? Willen we zo de schoffering aan het adres van een groot deel van de Nederlandse bevolking rechtvaardigen en gladstrijken? Want uiteindelijk zullen we toch deze twee zaken tegen elkaar moeten afwegen: de traditie van Piet vs de belediging van een volksdeel. Wat vinden we belangrijker..?
W-74 We moeten inderdaad Schenkman niet de schuld geven, en dat doet volgens mij ook niemand. Als het over schuld zou moeten gaan, dan zou het de huidige nog steeds voortgaande hardnekkige ontkenning hiervan moeten zijn, en dus de ontkenners. Inmiddels is Han, zij het nogal impliciet, nu toch ook over de streep getrokken. Zwarte Piet is drager van duidelijke neger trekken. Jij vraagt: " Want uiteindelijk zullen we toch deze twee zaken tegen elkaar moeten afwegen: de traditie van Piet vs de belediging van een volksdeel. Wat vinden we belangrijker..? " Waarom toch die tegenstelling ? De roetveeg-Piet bewaart het beste van alles. In steden waar er alleen maar roetveeg-Pieten waren werd er geen wanklank vernomen. .
Ik prijs de dag dat we dit soort achterhoedegevechten kunnen staken. Eén voor een tuimelen ze om: de bastions, de verzetshaarden, de verstokten, de taaien: Amsterdam, Rotterdam, de Politie.... De victorie begon bij Dokkum. Nu nog de nazi en de neoliberaal.
BraveHendrik Hoewel ik geen neoliberaal ben maar progressief liberaal gaat het mij te ver om een verband te leggen tussen neoliberalisme en racisme van ZP (als je dit niet bedoelt heb ik je verkeerd begrepen).
@DD: het is onzin, maar ook weer niet. Zie de uitlatingen van Rutte, Dijkhof e.a.
[het is onzin, maar ook weer niet. Zie de uitlatingen van Rutte, Dijkhof e.a.] Dan mis je het simpele feit dat er in Rutte, in Dijkhof en in hun partij niets maar dan ook niets te vinden is dat liberaal is, of neo-liberaal. Het is 100% conservatief.
BraveHendrik, Zoals Jannis al zegt is er, op het puur economische na dan, weinig liberaals meer aan de VVD. Dat iemand claimt liberaal te zijn en vervolgens onzin uit gaat kramen kun je niet het (neo)liberalisme kwalijk nemen.
Van der Horst excelleert wanneer hij zijn artikelen puur richt op historische feiten, en ook dit artikel is fraai onderbouwd. Echter, ik blijf van mening dat het beter zou zijn dit welles-nietes spel te stoppen en de schouders erover op te halen. Waarom zou een gegeven uit de 18e of 19e eeuw belangrijk moeten zijn voor besluitvorming nu? Ongeacht wie er gelijjk heeft, door de situatie en (aannames over de) intenties van toen te projecteren op het nu stappen we over meer dan honderd jaar ontwikkeling heen. Wat eens was, is nu niet meer. Zelfs ALS Zwarte Piet ooit een zwarte slaaf was, gespeeld door blanken, dan is het alleen geen slaaf meer en de verklaring van diens huidskleur 'zwart door het roet' is al zo lang als ik me kan herinneren geaccepteerd. Wat maakt het uit of die verklaring historisch juist is? Het gaat er toch om dat er niets racistisch is aan de huidige Zwarte Piet. Als er al racisme was, dan is dat lang geleden al aangepakt. Dat er kinderen uitgescholden worden voor Zwarte Piet doet daar niet aan af. We kunnen niet alles gaan verbieden omdat het als scheldwoord wordt gebruikt. Dan zitten we straks zonder vuurtorens, zonder homo's, zonder ziektes (zou wel mooi zijn, maar helaas, zo werkt het niet), zonder varkens, zonder runderen, zonder apen, enzovoort, enzovoort.
Stil, luister, de reactionair, hij spreekt. 'Wat voor zin heeft 't om uit bed te komen, honger te stillen, zieken te genezen?' Daar is geen beginnen aan, het houdt nooit op. Bovendien als 't zin had gehad dan had God de Here en Adam, geschapen naar zijn evenbeeld, daar al lang en breed iets aan gedaan. D'r is ook niks racistisch aan wat dan ook, nooit, nimmer. Hoe ik dat weet? Nou gewoon, omdat ik het zeg.'
Zucht, natuurlijk heeft het weinig zin om vuurtorens te verbieden net als ziektes als kanker, tyfus of de pest. Wat daarentegen wel zin heeft om te verbieden is het kwetsende schelden met deze benamingen. Maar nog belangrijker, Piet roept niet de meeste weerstand op omdat er wel eens zwarte mensen worden uitgescholden voor Zwarte Piet, maar vanwege zijn uiterlijk. De karikaturale grote rode lippen, het kroeshaar, de gouden oorringen en de kromspraak. De weerstand tegen Piet gaat over de beledigende geringschatting die daaruit spreekt. Het jaarlijkse collectieve 'op je plaats gezet worden' als minderheid.
"Het gaat er toch om dat er niets racistisch is aan de huidige Zwarte Piet. Als er al racisme was, dan is dat lang geleden al aangepakt." En dan: Dat er kinderen uitgescholden worden voor Zwarte Piet doet daar niet aan af. Hoe krijg je het voor elkaar. Zoiets als Opstelten, Teeven en Rutte er is geen bonnetje. Dat er wel een bonnetje is, doet er niet aan af. Als je de waarheid blijft ontkennen, stopt de discussie. Maar de waarheid niet.
Wat een belachelijk argument! Ook maar nationale intochten gaan organiseren waar karikaturale kenmeren van joden voorbijkomen zoals haakneuzen en geldbelustheid? Nee zoiets doe je niet in een open, pluriforme samenleving daar houdt je rekening met elkaar, zeker als het aanpassen zo'n kleine moeite vergt en niet betekent dat een heel feest afgeschaft hoeft te worden. Leer eens een beetje empathie op te brengen.
Weer een keer wordt het gewenste 'bewijs' gevonden zonder echt te zoeken. Zonde van je tijd.
Tja, dit kan zonder twijfel leiden tot een boeiend spelletje welles/nietes. Maar hoe boeiend ook, het betreft voornamelijk het verleden, in mijn ogen een tamelijk ver verleden. Terwijl de ZP-discussie NU speelt. En die historische achtergrond lijkt me niet zo erg van belang in die discussie die NU speelt, op dit moment! De situatie nu: 1. Een groep mensen ervaart het op dit moment als kwetsend, als een persiflage op diezelfde groep mensen. Ze vragen ons de traditie enigszins aan te passen. De vraag is dus of we hier rekening mee willen houden of niet. De vraag is dus niet om de beweegredenen van onze verre voorouders te achterhalen, hoe boeiend zoiets ook kan zijn. 2. Een deel van de pro-pieters is overduidelijk racistisch, hoe groot die groep is weet ik niet, ze lijken in ieder geval niet bijster geïnteresseerd in de exacte historische achtergrond van Zwarte Piet. In de discussie NU gaat het, voor een deel, dus wel degelijk om racisme, maar gaat het nog veel meer om de vraag in hoeverre we rekening willen houden met mensen die zich gekwetst voelen. Gekwetst op een manier die ook voor veel blanken invoelbaar is. Gekwetst op een manier die bij een deel van de pro-pieters zelfs een belangrijke reden lijkt te zijn om Zwarte piet te willen behouden. Is dit echt iets wat we op deze manier in stand willen houden? En waarom zouden we dat willen?
In 1829 noemde de auteur Joseph Albertingk Thijm de begeleider van Sinterklaas een 'kroesharige neger'; - geen raaf, of ridder of demon, of Moor. En dat is met recht en met reden: een raaf met krullen en rode lippen en oorbellen in een page pak die lult als een simpele ziel, dat zou wel een zeer rare snuiter zijn. Dit krentenwegen en vliegen-afvangen is allemaal vermakelijk en amusant: het blijven subjectieve wegingen, gekruid en op smaak gebracht naar eigen voorkeuren. Op Schiphol is Zwarte Piet in de ban gedaan omdat men de reacties van de clientèle vreest.(Men is als de dood daarvoor.) Van kindsbeen af aan heb ik gehoord en geweten dat 't een kwetsende raciale karikatuur is, in de orde van grootte van de domme Belg, de overspelige Fransman, de graaiende VVD'er; - wie dat ontkent jokt, is doof en blind, of houdt zichzelf voor de gek.
Wie meent in 't bovenstaande ook vette retoriek te horen ronken, heeft natuurlijk gelijk. Uiteindelijk is alles retoriek, ook het 'feit' dat 68% van de room- en lelieblanke bovenlaag Zwarte Piet wel tof vindt en een fijne stok om anderen mee te slaan. Daar staan miljoenen Schipholbezoekers - en vermoedelijk miljarden andere wereldbewoners - tegenover. (Niet in te zien valt waarom de ene stem wel telt en de andere niet; - praktische redenen daargelaten). Als er geen (trans-Atlantische) slavernij had bestaan, en geen donkere mensen, dan was die Zwarte Piet natuurlijk best te verteren geweest, ondanks zijn potsierlijke accent. Wie geen bona fide racist is, kan een beetje aanpassing wel hebben. Die gestaalde kaders van de nazi's, de provinciaal, de motorclub en de middenstand, verstokt als ze zijn, vermolmd, wormstekig, schreeuwerig, bang...hun laatste uur heeft geslagen...
Kortom, een interessante invalshoek maar te speculatief en te veel losse eindjes om te spreken van overtuigend bewijs voor een rechtstreekse relatie tussen blackface en ZP. Mooi, dan is dat ook weer de wereld uit. Wel tenenkrommend die minstrel-shows, ongelooflijk dat men daar nog zo lang mee door is gegaan.
Dit hou je toch. Je kan deze geschiedenis wel wetenschappelijk benaderen, maar zal altijd doorspekt blijven van interpretatie en dus voorkeur: uiteindelijk is het geen wetenschap. En daarom snap ik ook niet waarom de discussie op dit niveau gevoerd wordt. Het is een ja/nee-spelletje over de oorsprong van een fictief figuur, niemand kan dit 'winnen'. Breng het terug naar een niveau waarin iedereen (zeg 95%) zich kan vinden: er zijn kinderen die door zwarte piet niet geheel of zelfs geheel niet kunnen genieten van een feest dat voor alle kinderen even toegankelijk zou moeten zijn, en alleen daarom moet het uiterlijk van zwarte piet worden aangepast.
@ Roel Helemaal mee eens. Het haalbare compromis, de roetveegpiet, ligt binnen handbereik. Of het schoorsteenverhaal historisch wel klopt, daar mogen historici over blijven bakkeleien.
Koning geeft ook geen bewijs dat Schenkman wist van Blackfacing, ondanks dat dir van alles heeft geschreven. Behalve dan het optreden van een Brits Blackface groep tussen in 1847 en 1849 in Amsterdam maar dat is geen bewijs. Koning komt niet verder dan zou moeten, waarschijnlijk. Veel deskundigen geloven dat hij het idee van een boek uit 1840 kreeg, dus 7 jaar tevoren. Koning geeft geen verklaring waarom 'zwarte piet' een Turks kostuum heeft in 1850. De ketting komt van zwarte piet duivelse oorsprong. Een gedicht uit 1802 vertelt al over zwarte figuren die met kettingen rammelen. Een gewoonte die je nog steeds overal in Europa kunt tegenkomen. Dat heeft dus niks met slavernij of blackfacing te maken.
So what? Gezien de geschiedenis zijn er nogal wat associaties die slavernij oproepen. Wat boeit het nou wat de oorspronkelijke intentie was het gaat erom dat er mensen zijn die er pijn van ondervaren en aanpassen een super kleine moeite vergt.