Berentepels in Brabant

Na een reeks schandalen kondigden de VS deze maand betere beveiliging aan van hun atoombommen. Zo’n 20 daarvan liggen in ons land. Elk in potentie viermaal zo sterk als de bom op Hiroshima (circa 90.000 doden). De VS hebben hun bommen uit drie landen teruggehaald, maar niet uit Nederland. De Tweede Kamer wil dit wel, maar de regering trekt heimelijk haar eigen plan.

“Die tactische kernwapens zijn net zo nuttig als de tepels op een mannetjesvarken. Ze kunnen gewoon weg uit Europa. De Amerikanen kunnen ze meenemen. Onze veiligheid zal daardoor toenemen en er zal geen onveiligheid door ontstaan.” Aldus toenmalig Tweede Kamerlid Frans Timmermans in 2010. Drie jaar later, als minister, wilde hij niet bevestigen dat er bommen liggen.

Eén van zijn voorgangers, Maxime Verhagen, had als minister aangedrongen op meer openheid: “Waarom zouden we het publieke geheim niet gewoon met het publiek delen?”  Vervolgens werd de discussie aangezwengeld door loslippigheid van twee ex-premiers. Ruud Lubbers bleek vorig jaar verbaasd dat “die malle dingen daar nog steeds zijn.” En Dries van Agt bevestigde: “Ze liggen daar.”

De twee oud-premiers gaven Kamerlid Timmermans dus gelijk: er liggen kernbommen in ons land. Ze gaven Kamerlid Timmermans ook gelijk dat ze “geen enkel doel meer” dienen: Van Agt vond het “van de zotte dat ze er nog altijd liggen” en Lubbers noemde het “volstrekt zinloos.” Het zou gaan om B61-bommen, 51 jaar geleden ontworpen. Ooit waren ze wellicht nuttig; nu zijn ze vooral oud.

De VS hebben ook in andere landen nucleaire wapens gestald. Niet in mede-NAVO-lidstaten Denemarken, IJsland, Litouwen, Noorwegen en Spanje; die hebben de kernbommen geweigerd. Wel in acht andere landen. Maar: drie van die acht landen hebben het inmiddels voor elkaar gekregen dat de VS de wapens weer weghaalden. Nederland niet. Dus liggen hun bommen nog steeds bij ons.

Hoe worden die kernwapens beveiligd en onderhouden? De manier waarop de Amerikanen er in eigen land mee omspringen doet het ergste vrezen. Directe aanleiding voor de aangekondigde maatregelen deze maand was een reeks onthullingen van persbureau AP. De wapens zijn deels in handen van de US Navy, waar flink werd gefraudeerd met examens over kennis van atoomwapens.

Examenfraude kwam ook aan het licht bij de US Air Force, verantwoordelijk voor een ander deel van het arsenaal. Daar werden bovendien veiligheidsovertredingen geconstateerd, alsmede gebrek aan discipline, opleiding en… gereedschap. Zo was er voor drie bases maar één setje gereedschap om bouten aan te draaien bij bepaalde kernkoppen. Het setje werd steeds rondgestuurd via FedEx.

De Air Force beheert ook de kernbommen in ons land. Een intern Air Force-rapport luidde in 2008 de noodklok over beveiliging van haar atoomwapens, waaronder die in Nederland. En tv-programma Brandpunt Reporter meldt dat de VS weigeren op te draaien voor schade in geval van een ongeluk met hun kernwapens in ons land. Zoals ze ook Spanje niet compenseerden na zo’n ongeval in 1966.

Geen wonder dat in 2012 een Tweede Kamermeerderheid zich schaarde achter een petitie van IKV Pax Christi die aandrong op terugsturen van de kernwapens naar de VS. En vorig jaar vroeg de Kamer het Amerikaanse Congres af te zien van plannen om de atoombommen in ons land te “vernieuwen.” Ook nam de Kamer een motie aan om uit te sluiten dat JSF-straaljagers er straks mee mogen vliegen.

De regering legde die motie naast zich neer. Dus binnenkort kunnen JSF’s vanaf de Brabantse vliegbasis Volkel rondvliegen met atoombommen, net als F-16’s nu. Bovendien heeft, volgens Brandpunt Reporter, Balkenende-IV in 2010 heimelijk ingestemd met stationering van vernieuwde kernwapens. Wat de regering in het geheim uitspookt gaat lijnrecht in tegen de wens van de Kamer.

De Kamer laat het allemaal gebeuren. Zoals het er nu uitziet blijft Volkel tot het einde der tijden met atoombommen opgescheept. Ondanks de ferme woorden van Timmermans – als Kamerlid, wel te verstaan, niet als minister: “Waar die wapens ook liggen – ik zeg tegen de Brabanders onder ons: dat is niet ver weg – zij kunnen wat de PvdA betreft worden meegenomen, liever vandaag dan morgen.”

Ik zeg tegen de Brabanders onder ons: jullie lopen elke dag een risico. Een “volstrekt zinloos” risico.

cc-foto: FaceMePLS