Belgische oplossingen en Nederland waar van alles mis is

Op mijn negentiende kwam ik vanuit Belgisch Limburg, waar ik in de buurt van Tongeren opgroeide naar Nederland. Dat land had onder Belgische jongeren faam verworven vanwege de seksuele revolutie, provo, de anti-kernrakettendemonstraties, de 5 mei beweging, het liberale drugsbeleid en de antipsychiatrie. Nederland was voor ons het land van echte vrijheid, waar alles kon en mocht en waar iedereen welkom was.

Hoe anders was België; de staat die worstelde met zijn identiteit, de kloof tussen Vlamingen en Walen, het Vlaams nationalisme, het sjoemelen, het onderlinge geregel en het stiekeme.

Wat was ik blij dat ik dat achter me kon laten en kon gaan werken bij de gerenommeerde Rijks Psychiatrische Inrichting in Eindhoven op de boeiende TBS-afdeling. Hier gebeurde meer dan alleen het opsluiten en toedienen van medicatie aan patiënten, neen, we leerden de cliënten in therapeutische groepssessies om te gaan met hun onacceptabel gedrag en heftige emoties. Er was veel mogelijk, we leerden van en met elkaar en we waardeerden elkaar vanwege onze inzet en prestaties, zonder acht te slaan op titels of diploma’s. Ik klom hier op tot afdelingshoofd en voelde me als een vis in het water.

Hoe anders is alles nu, 40 jaar later. Nederland is nu het land waar iedereen iedereen de maat neemt, waar problemen worden uitvergroot en tot de bodem moeten worden uitgezocht, waar men niet rust voordat er koppen rollen. Groepen worden tegen elkaar uitgespeeld, vreemden zijn niet langer welkom en je mag niet meer laten zien wie je bent, niet op het terrein van huidskleur, van sekse, van afkomst of geloofsovertuiging. Voor de bühne moet allemaal übercorrect zijn, maar tegelijkertijd is er voor elke groep wel een politieke partij die zich wil onderscheiden, waardoor de polarisatie toeneemt. Het problematiseren heeft voorrang boven het gezamenlijk zoeken naar oplossingen of vinden van fatsoenlijke oplossingen. Elke groep weet beter hoe het moet en de mensen laten zich niet meer adviseren of leiden. Dat is mede het resultaat van 10 jaar Rutte, neoliberale versplintering en besturen op basis van opiniepeilingen. Het heeft groepen tegen elkaar opgezet, terwijl het echte probleem, dat van de toegenomen tegenstelling tussen een rijke en machtige elite en de grote groep misdeelden en miskenden handig onder tafel wordt geschoven.

Stiekem vraag ik me dan toch wel eens af of het sjoemelen der Belgen ook zijn positieve kanten heeft. Tenslotte versloegen de dappere Belgen Caesar met list en toverdrank, en de Antwerpse joden werden niet gedeporteerd omdat het registratiesysteem een rommeltje was, waardoor veel kon worden omzeild. In Nederland weet men altijd wat er mis gaat en wie er gefaald hebben en dus moeten worden gestraft. In België wordt er meer met de mantel der liefde bedekt, en mensen accepteren eerder hun lot, maar men gaat wel samen aan de slag met oplossingen, zonder dat er eerst eindeloos commissies aan het werk worden gezet om alles tot de bodem uit te zoeken. Als ik dat bedenk, ben ik toch nog blij dat ik Belgische genen hebben het beter van beidde probeer te verenigen.