Joop

Bedrijven worden door ISDS rijk op kosten van belastingbetaler

  •  
13-04-2019
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
36222241206_4112492453_z
Beschermingsverdragen voor investeringen die onze klimaatdoelstellingen kunnen tegenhouden zijn niet meer van deze tijd
NUON wordt vattenfall. Met een prachtige commercial, moeder en dochter rijden elektrisch naar Zweden, maakte de energieleverancier haar naamsverandering in Nederland wereldkundig. De Zweedse energiereus heeft internationaal lang niet zo’n goede naam als de commercial ons wil doen geloven.
In 2011 wilde Duitsland de energiemarkt vergroenen en nucleaire energie uitfaseren (de beslissing werd genomen na de Fukushima-ramp). Vattenfall, ook actief in Duitsland, zag haar toekomstige winstverwachtingen dalen en klaagde Duitsland bij een internationaal tribunaal aan voor 5,1 miljard dollar (veel meer dan wat het bedrijf daadwerkelijk geïnvesteerd had). De uitkomst van deze ISDS (investor-state-dispute-settlement) zaak wordt ieder moment verwacht. Dat was niet de eerste keer dat Vattenfall in Duitsland een dergelijke claim indiende. Twee jaar eerder werd Hamburg aangeklaagd omdat ze hun milieuwetgeving aanscherpte. In 2011 werd de zaak geschikt, nadat de stad haar milieuplannen afzwakte.
Nieuw beleid ISDS geeft buitenlandse investeerders het recht om landen aan te klagen als nieuw beleid hun winsten negatief beïnvloedt. Is een investeerder ontevreden over nieuw beleid van het land waar hij investeert dan bepalen commerciële advocaten bij een internationaal tribunaal of de investeringsbelangen worden geschaad en wordt een schadevergoeding vastgesteld. De staat kan hier niet tegen in beroep en betaalt uit publieke middelen – lees de belastingbetaler. Het systeem is alleen toegankelijk voor investeerders: staten kunnen geen claims indienen. Het hele proces en de uitkomsten blijven achter gesloten deuren.
Onderzoek na onderzoek toont aan dat er een zogenaamd ‘chilling effect’ ontstaat: andere landen stellen bijvoorbeeld milieubeleid uit, uit angst voor een dergelijke claim. Zelfs als de staat een zaak wint, verliest het: de kosten van een zaak zijn aanzienlijk.
TTIP In 2016 gingen er in heel Europa, ook in Nederland, vele tienduizenden mensen de straat op om te protesteren tegen het handelsverdrag met de Verenigde Staten (TTIP), met name tegen de ISDS-clausule die in het verdrag zou worden opgenomen. Meer dan drie miljoen Europeanen tekenden het burgerinitiatief tegen TTIP. Het verdrag is inmiddels op de lange baan geschoven.
Daarmee is het probleem nog niet opgelost: Nederland heeft op dit moment investeringsverdragen (met ISDS) getekend met bijna 100 landen. Daarnaast is Nederland lid van het Energy Charter Treaty, wereldwijd het meest gebruikte verdrag op basis waarvan energiebedrijven schadeclaims ter waarde van tientallen miljarden tegen overheden hebben uitstaan.
Eyeopener In navolging van de zaak tegen de Duitse staat zal niets Vattenfall in de weg staan om de Nederlandse staat aan te klagen als we de nodige beleidsaanpassingen doen om de Parijs-doelstellingen te halen. Daarom zijn honderden Europese organisaties een nieuwe campagne begonnen om voorgoed te stoppen met ISDS. Meer dan een half miljoen Europeanen ondersteunen deze campagne, en dat aantal groeit ieder dag. De Nederlandse overheid heeft inmiddels door dat ISDS problematisch is en presenteerde onlangs een nieuw model-investeringsverdrag. De aanpassingen gaan echter niet ver genoeg om zulke zaken tegen te gaan. Hopelijk is NUON’s naamverandering een eyeopener. Investeringsbeschermingsverdragen die onze klimaatdoelstellingen kunnen tegenhouden zijn niet meer van deze tijd.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (15)

Spanveer
Spanveer20 apr. 2019 - 11:41

De vraag komt op waarom landen dit merkwaardige verdrag geratificeerd hebben. Voor de landen zit er geen enkel voordeel in.

Frits Jansen
Frits Jansen14 apr. 2019 - 16:15

ISDS is fout, maar het voorbeeld van Vattenfall is ongelukkig, want die werd wel geconfronteerd met een onbetrouwbare overheid toen Merkel vanwege paniek na "Fukushima" heel onverwacht besloot met kernenergie te stoppen, uit electoraal lijfsbehoud.

OlavM
OlavM14 apr. 2019 - 12:46

Goed artikel. [Daarom zijn honderden Europese organisaties een nieuwe campagne begonnen om voorgoed te stoppen met ISDS. Meer dan een half miljoen Europeanen ondersteunen deze campagne, en dat aantal groeit ieder dag.] Heel belangrijk. Die ISDS -regelingen zijn uiterst gevaarlijk en kunnen op een zeer diep ingrijpende, ondemocratische wijze het nationale beleid van landen frustreren en zelfs te niet doen. Dat moeten we niet willen!

korheiden2
korheiden214 apr. 2019 - 8:27

Het lijkt me een complex probleem. Bedrijven doen zeer grote investeringen die bij verandering van regeringsbeleid plotseling niets meer waard kunnen zijn. Nog in 2008 werd begonnen met de bouw van de kolencentrales op de Maasvlakte en de Eemshaven. In opdracht van de regering. Nog geen tien jaar later is de roep om sluiting van de net geopende centrales alom tegenwoordig. Het lijkt me logisch dat grote bedrijven geen filantropische instellingen zijn en er dus wel zekere garanties moeten komen.

3 Reacties
Jansen7
Jansen714 apr. 2019 - 13:59

Ook dat is bedrijfsrisico. Je kan in 2008 als bedrijf niet zeggen dat je onwetend bent over invoering van milieuwetgeving. Een bedrijf kan dat individueel onderhandelen, maar wetgeving om een claimcultuur tegen de overheid los te laten zodra ze iets wil doen voor het klimaat of voor de mensenrechten is niet complex, dat is slecht. Als bedrijven in het wildeweg mogen claimen dan burgers ook (snelweg, spoorlijn) maar je weet wat de consequenties zijn, en niet alleen financieel.

Frits Jansen
Frits Jansen14 apr. 2019 - 16:17

De vraag is waarom een gewone rechter dat niet kan beslissen, en er een ISDS panel aan te pas moet komen, dat onvoldoende onafhankelijk is.

Spanveer
Spanveer15 apr. 2019 - 7:52

Het bezwaar tegen ISDS is vooral dat de rechter wordt gepasseerd door arbitrage waarvan maar afgewacht moet worden hoe onafhankelijk die is. Dat bedrijven schadeloos gesteld worden wanneer hun investeringen door gewijzigd overheidsbeleid voortijdig te niet gedaan worden zal niemand willen bestrijden. De shortcut die besloten ligt in het ISDS verdrag stuit op bezwaren.

Tom8
Tom814 apr. 2019 - 5:56

Graag meer van dit soort info. Het Volk (de belastingbetaler) is niet dom, ze worden dom gehouden. Ze hebben het recht om te weten hoe de Hazen (maffia)lopen. De Claim afdelingen binnen multinationals zijn bij regelmaat de grootste binnen zo,n onderneming. Dat is niet vreemd, dat is niet bijzonder, want hogere "Machten" doen niet anders. Denk daarbij aan het IMF, het gedrag van de EU tegenover Griekenland of the UK. Of nu weer de gedachte om een fonds op te richten van 10 miljard voor een niet verkozen persoon in Venezuela. Ze hebben in hun uitvoering bijna altijd in uitspraak gemeen. Uit The Godfather. " I give you an offer you can,t refuse"

2 Reacties
Spanveer
Spanveer15 apr. 2019 - 7:54

"I make you an offer you can't refuse"

Tom8
Tom815 apr. 2019 - 11:17

@Spanveer Si claro, excusa.

Anoniempje5
Anoniempje514 apr. 2019 - 5:43

in het kader van; "if you cant beat them, join them". Iemand een tip om snel een klimaat onvriendelijk bedrijfje te starten om dan vervolgens miljoenen binnen te harken om te stoppen met klimaat onvriendelijk te zijn?

Jay K
Jay K14 apr. 2019 - 5:21

Het ISDS is alleen maar slecht als je lid bent van een internationaal handelsverdrag zoals de EU. Als de regels van je eigen staat afwijken van die van de internationale (EU) regels, dan kan je worden aangeklaagd. Wederom een verrijking van het lidmaatschap van de EU. Vattenval heeft niets anders gedaan dan haar eigen belangen en de belangen van haar personeel en investeerders beschermen, dat is ook waar elk bedrijf toe verplicht is. Dat de EU landen en de vooruitgang worden tegengehouden door de EU, tja, dat had je kunnen weten.

1 Reactie
Spanveer
Spanveer21 apr. 2019 - 4:46

Moet ik ISDS dan zien als vooruitgang?

Bert de Vries
Bert de Vries13 apr. 2019 - 21:54

De werkelijkheid wordt steeds duidelijker. Rechts beleid plaats ondernemingsbelangen steevast op de eerste plaats. De politiek is in handen gekomen van het bedrijfsleven. Het is onbegrijpelijk dat VVD en D66 nog zoveel stemmen krijgen.

1 Reactie
Satya
Satya14 apr. 2019 - 9:33

Bert bedoel jij met het bedrijfsleven alleen de reuzen of ook de middelgrote en kleinere bedrijven?