Waarom ik Beatrijs Smulders nooit meer de baas over mijn kut laat spelen

Afgelopen weekend stond er in het Volkskrant Magazine een interview met Beatrijs Smulders , dé bevallingsgoeroe van Nederland. Opnieuw gaat ze de barricade op voor de traditionele verloskunde en de thuisbevalling, nu we aan de vooravond staan van grote veranderingen in de Nederlandse geboortezorg. Want, zegt ze: “Lijden is louterend” en “Bevallen is een seksuele daad.” Wij zeggen: Beatrijs, doe even normáál.

Believer Toen ik, zwanger en al, naar Amerika vloog, zaten er in mijn koffer drie boeken van Beatrijs Smulders. ‘Veilig zwanger’, ‘Veilig bevallen’ en ‘Veilig door de kraamtijd’. Ik was met recht een believer, een volgeling van Beatrijs’ bevallingsimperium. Ik zou natuurlijk bevallen, zonder pijnbestrijding, ziekenhuizen en andere toeters en bellen. Want dat was het beste, alleen dan zou ik het goed doen en me optimaal kunnen hechten aan mijn kind. Mijn lichaam was ervoor gemaakt, ik kon dat. Toen de bevalling zich eenmaal aandiende, bleek mijn lijf daar echter heel anders over te denken. Na 40 uur keiharde weeën om de twee minuten was er niks gebeurd. Niks. Ik had 1.5 cm ontsluiting en was uitgeput, gesloopt, op. Mijn zoon bleek een sterrenkijker en kon er dus niet uit. Zijn hartslag zakte, zakte nog meer en viel uiteindelijk zelfs weg. Ik wist niet meer waar ik was van de pijn. De verpleegsters en de gynaecoloog smeekten me een ruggenprik te nemen. Ik weigerde. Want het mocht niet van Beatrijs, ik zou mijn kind daar geweld mee aandoen. Waar deze vrouw voor waarschuwde was inderdaad gebeurd: ik was geïndoctrineerd. Echter niet door de medische wereld, waar zij zo tegen ageert, maar door haar.

Smulders noemt onze generatie vrouwen een ‘controlegeneratie’. Volgens haar zijn we zo bang voor de pijn van een bevalling, dat we daarom maar liever naar het ziekenhuis gaan. Terwijl zij blijft hameren op de veiligheid van de thuisbevalling, zonder pijnbestrijding. Beatrijs gelooft namelijk heilig in catharsis: baringspijn zou een zuiverende uitwerking hebben op de vrouw. Sterker nog, ze beweert zelfs dat de pijn zorgt voor een beter seksleven daarna. De vagina wordt tenslotte ‘verlevendigd’ en vrouwen zouden na een bevalling beter, of zelfs voor het eerst, orgasmes kunnen krijgen. Over de kritiek op de Nederlandse verloskunde kan ze kort zijn: allemaal leugens. Die verhalen over de hoge babysterfte in ons land zijn achterhaald, zegt ze. “Dat het sterftecijfer nog steeds hoog lijkt, komt doordat ook baby’s die overlijden tussen 24 en 28 weken worden meegerekend. In veel andere landen tellen overleden baby’s vanaf 28 weken pas mee voor de statistieken.” Het recente verhaal van twee journalisten die hun zoontje verloren door een groeiachterstand die door de verloskundige niet was opgemerkt, waarna deze ouders gedegen research deden en ontdekten dat dit zeker geen uitzondering is, wuift ze weg alsof het niks is. Een vertekend beeld en weinig meer dan een ordinaire heksenjacht op de verloskundigen, als je het haar vraagt.

Complicaties Smulders ziet de hele eerstelijns verloskundigenzorg onder haar vingers in elkaar kruimelen, nu minister Schippers een integrale aanpak nastreeft en de geboortezorg naar het ziekenhuis wil verplaatsen. En daar verzet ze zich hevig tegen. De ziekenhuislobby is krachtig, zegt ze en de zwangere vrouw degradeert tot een verdienmodel. Woedend is ze erover, want, zo tweette de 60-jarige zelf: we zijn toch zeker nog steeds baas in eigen kut? Echter, feit blijft dat Smulders geen enkel bewijs heeft voor de beweringen die ze doet over de veiligheid van de thuisbevalling (sterker nog, verscheidene onderzoeken tonen aan dat de meeste problemen en doodgeboortes in Nederland veroorzaakt worden doordat verloskundigen de pathologie van complicaties bij zwangerschap en bevallingen niet goed weten in te schatten) en wat wél bekend is, is dat maar liefst 60 procent van de eerste bevallingen uiteindelijk in het ziekenhuis eindigt omdat het dus helemaal niet zo ‘vanzelf’ en ‘natuurlijk’ gaat. Maar voor klinische feiten is Smulders Oost-Indisch doof en blind. Het feit dat de zwangere vrouw voor Beatrijs zélf al jaren een lucratief verdienmodel vormt (ze heeft tenslotte een flinke boterham verdiend aan al dat natuurlijke baren en vooral: het prediken daarvan) is op z’n minst ironisch te noemen.

Allemaal prachtig hoor, dat empowerment voor vrouwen en het omarmen van de natuur en dat soort dingen meer. Maar wat ons betreft slaat Beatrijs toch wel een beetje door. Pijn is fijn? Nou sorry, maar niet echt dus. Zeker niet als het nergens toe leidt, zoals destijds bij mij. Uiteraard hoort het erbij, maar als je al bijna twee dagen ligt te kreperen en zowel jij als je baby gaan er bijna aan onderdoor, dan kun je je toch afvragen waar je mee bezig bent en hoe ‘louterend’ dat dan nog is. Uiteindelijk heb ik toch een ruggenprik gekregen, nadat de artsen noodgedwongen moesten dreigen met een spoedkeizersnede, omdat mijn zoon het loodje dreigde te leggen. Door de verdoving kon ik eindelijk even ontspannen, slapen, waarna mijn baarmoeder opensprong als een bloemetje in de knop en ik mijn kind er in een half uurtje uitperste. Hij was blauw, huilde niet en werd onmiddellijk meegenomen door een peloton aan witte jassen, om uiteindelijk op de NICU aan allerlei slangen te eindigen. Maar, hij leefde. Was ik die prik en de medische hulp blijven weigeren, dan was dat hoogstwaarschijnlijk niet het geval geweest. En had ik me éérder laten helpen, dan had hij waarschijnlijk ook niet als de bionic baby in zo’n glazen bakje hoeven liggen. Na die bevalling zijn Beatrijs’ bevallingsbijbels dus linea recta bij het oud papier gegaan.

Fout Achteraf gezien vond ik niet het medische aan het mijn bevalling, maar de helse, immer voortdurende, niet bestreden pijn ervan traumatisch. En het idee, de angst dat ik mijn kind geweld zou aandoen als ik koos voor wat verlichting. Het idee dat ik het ‘fout’ kon doen. Dáár werd ik nou bang van. Ik heb een aanzienlijk risico genomen met het leven van mijn kind en dat van mezelf, totaal tegen het advies van de artsen in. Artsen, die mij overigens volledig in mijn waarde lieten en mij helemaal nergens toe gedwongen hebben, maar wel steeds ongeruster begonnen te worden en zich afvroegen waar ik in vredesnaam mee bezig was. Waarom ik dit mezelf aandeed. Waarom? Nou, omdat het Beatrijs het zei dus. Omdat ik bang was dat ik niet zou hechten met mijn kind als ik het niet op de ‘natuurlijke’ manier zou doen. En inderdaad, bijna had ik niet kunnen hechten met mijn zoon. Omdat hij en wij misschien allebei wel, er dan niet meer geweest waren. ‘Veilig bevallen’? Niet bepaald.

Als je het mij vraagt is er een réden dat er vroeger zoveel moeders en kinderen stierven tijdens de bevalling. Dat was namelijk omdat er destijds nog geen medische hulp voorhanden was. We dus weinig andere keus hadden dan te lijden tot we een ons wogen en maar te hopen dat we het heelhuids zouden overleven. Wat maar al te vaak niet het geval was. Omdat niet iedere vrouw hetzelfde is. Sommige vrouwen bevallen makkelijk, maar voor anderen gaat die vlieger gewoon echt niet op. Ook niet als ze in hun weeën duiken en een stel esotherische geurkaarsen naast hun bed zetten. Ja, een bevalling is in principe een natuurlijk iets. Maar, hoe je het ook wendt of keert, het blijft een aanslag op het vrouwelijk lichaam en bovendien vaak ook niet zonder gevaar. Moeten we dan dus maar allemaal naar het ziekenhuis en aan de ruggenprik? Nee, dat wil ik niet beweren. Als het goed gaat, gaat het goed en als jij dan thuis wilt blijven, by all means, ga je gang. Maar laten we ook niet doen alsof het altijd allemaal maar van een leien dakje gaat, als je maar ontspant en je vrouwelijkheid omarmt. Want dát is wat míj betreft dus gewoon een leugen en bovendien onnodig risico’s nemen met de levens van zowel een moeder, als haar baby. En ik begrijp eerlijk gezegd niet zo goed waarom iemand, een verloskundige notabene, die in de waagschaal zou willen stellen.

Martelaren Emancipatie, waar Smulders zo voor pleit, is niet onszelf opstellen als martelaren van de pijn, van de zogenaamde vrouwelijkheid en van onze eigen vagina’s. Emancipatie is de mogelijkheid hebben een keus te maken die voor jou goed voelt. Het is vrouwen objectief informeren over wat er kan, wat er allemaal mogelijk is, zonder daar tussen de regels door een waarde-oordeel aan te hangen en zwangeren daarmee met zachte dwang een bepaalde richting in te duwen. Baas in eigen kut, ja inderdaad, daar ben ik meer dan voor. Maar volgens mij wil Beatrijs niet alleen maar baas zijn in die van haar, maar vooral ook in die van de rest van barend Nederland, terwijl ze daar wat mij betreft toch echt niks te zoeken heeft. Van die van mij blijft ze in ieder geval mooi af, ik besluit zelf wel waar, hoe en met wat voor hulpmiddelen ik mijn vrouwelijkheid ontsluit.

Oh, en die orgasmes trouwens, daarvoor hoef ik ook niet thuis te blijven. Die waren namelijk voor ik moeder werd ook al meer dan prima.

Cc-foto’s: adampadam , Sami Nurmi