Autismeklas werpt onderwijs terug in het verleden

‘Autiklassen’ worden ze genoemd. Speciale klassen in het onderwijs waar leerlingen met autisme bij elkaar in één klas de lessen volgen. Het is een inventieve ingreep van een aantal scholen in Nederland om de mogelijke problematiek rondom het Passend Onderwijs op te vangen. Op deze manier worden de leerlingen met een vorm van autisme veilig afgeschermd van de rest van de schoolpopulatie. Deze speciale klassen, ook wel ‘structuurklassen’ genoemd, bevatten minder leerlingen en hebben een eigen lokaal. Dit zorgt voor meer rust, voorspelbaarheid en veiligheid. Daarbij zijn de docenten vaak gespecialiseerd in het werken met autistische kinderen. Het is daarom dus ook niet gek dat deze autiklassen erg populair zijn.

Uiteraard is Sander Dekker, staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, positief over zoveel eigen initiatief in onderwijsland. Per 1 augustus van dit jaar werd de mogelijkheid tot het volgen van speciaal onderwijs namelijk om zeep geholpen. Alle leerlingen met een ‘bijzondere gebruiksaanwijzing’ werden geacht een plek te vinden in het reguliere onderwijs. Een bezuinigingspost van jewelste. Maar tegelijk ook een grote uitdaging voor alle docenten in Nederland die collectief hun schouders onder deze nieuwe wet moesten gaan zetten.

Maar met de (op)komst van de autiklassen lijkt de term Passend Onderwijs nu al volledig teniet te worden gedaan en worden we teruggeworpen in een vooroorlogse onderwijskundige vorm van hokjes denken.

Labels en hokjes Juist met het aanbieden van Passend Onderwijs voor elk kind hebben we de mogelijkheid gekregen om van de stigmatiserende labeltjescultuur af te komen. De (grotendeelse) afschaffing van het speciale onderwijs, biedt vanaf nu zoveel gelegenheid voor alle leerlingen in een klas en op school om te leren omgaan met onderlinge verschillen. Het feit dat iedereen anders is, op welk gebied dan ook, kan in heterogeen samengestelde klassen juist leiden tot waardevolle, pedagogische leermomenten. Voor iedereen. Met of zonder label. Daar zouden we winst uit moeten proberen te halen!

Gemengde klas juist beter Kinderen tonen namelijk een enorme veerkracht wanneer het aankomt op diversiteit en het kunnen aanpassen aan situaties. Door leerlingen met een vorm van autisme af te gaan schermen van de rest van de leerlingen, komen ze – los van het feti dat de buitenwereld het kan gaan zien als een voorkeursbehandeling – terecht in een groep waarin enkel gelijkgestemden zitten. Met het oog op de toekomst en het zelfstandig kunnen functioneren in de maatschappij is dat geen goede zet. In plaats van deze leerlingen te isoleren in een vast lokaal, moet je ze juist stimuleren en de mogelijkheid moeten geven om deel uit te maken van een dynamische groep, waarin ze met goede begeleiding en eventuele extra hulp hun weg proberen te vinden. Daarbij komt ook nog dat leerlingen met autisme doorgaans niet als bijzonder, anders, vreemd of als uitzondering gezien willen worden. Juist de waardering en het mogen opdoen van succeservaringen in een ‘gewone’ klas, hebben zo’n positief en motiverend effect.

Stop met brandmerken Ik hoop dan ook dat de autiklassen geen landelijke trend gaan worden de komende tijd. Laat de (potentiële) initiatiefnemers doordrongen raken van het feit dat elke leerling recht heeft op een volledige sociale ontplooiing met het oog op de toekomstige maatschappij. Deze is zeer divers en hard en vereist een groot aanpassingsvermogen. Hier kun je alleen op worden voorbereid door onderwijs te volgen in groepen die een afspiegeling zijn van deze maatschappij van de toekomst. Niet door autistische leerlingen wederom onnodig te brandmerken en te isoleren van de buitenwereld.