AOW-leeftijd: Waar blijft het plan?

De AOW-leeftijd gaat veel te snel omhoog. Dat geldt zowel voor de huidige als voor de jongste generaties. Dat de FNV dat vindt was wellicht al wel bekend. Maar ook een van de belangrijkste adviesbureaus van het kabinet, het Centraal Planbureau, geeft deze waarschuwing af.

Je zou zeggen: Koolmees zal deze handschoen nu toch wel oppakken. Bijvoorbeeld door er iets over op te nemen in zijn Arbeidsmarktbrief aan de Tweede Kamer (.pdf). Of – nog mooier – door bijvoorbeeld het FNV-11-puntenplan ‘Eerlijk stoppen met werken’ toe te voegen aan de begroting voor Sociale Zaken die vlak voor Kerst nog wordt behandeld door de Kamer.

Iets voor de lange termijn…? Helaas niets van dit al. In de Volkskrant noemt de minister bevriezen van de AOW-leeftijd ‘niet reëel’. Illustratief is hoe de minister afgelopen maandag een vraag van radioverslaggever Carl- Johan de Zwart over de AOW-leeftijd pareert met: “Dat is iets voor de lange termijn.”

Where you stand depends on where you sit. En voor de AOW van de minister (1967) klopt dat ook.

Maar niet voor de generaties die nu al zo’n 40 jaar aan het werk zijn, en de einddatum steeds verder zien opschuiven. Met ons constateert het CPB dat de huidige generaties niet waren voorbereid op de onverhoedse verhoging die in 2013 is ingezet en vanaf 2016 nog eens versneld.

En voor de jongste generaties dreigen de gevolgen helemaal absurd te worden, met pensioenleeftijden richting de 80, 90 jaar. De balans tussen werkzaam leven en pensioen raakt zo helemaal zoek.

Aandeel AOW en pensioen in bbp daalt Waarmee we afstevenen op de paradoxale situatie dat de Nederlandse overheid in een tijd van voortgaande vergrijzing, erin slaagt om de AOW-uitgaven en pensioenpremies als aandeel van het bruto binnenlands product te laten krimpen!

Volkomen terecht wijst het CPB – net als eerder De Nederlandsche Bank – daarnaast ook op het gapende pensioengat van de ruim één miljoen zelfstandigen. Veel opdrachtgevers blijken niet bereid een toereikend tarief te betalen, en een goede collectieve regeling vergelijkbaar met die voor werknemers ontbreekt. Als we daarin niet ingrijpen, zadelen we de maatschappij – en de betreffende individuen – op termijn op met sociale problemen van een gigantische omvang.

Het Centraal Planbureau doet een groot aantal zinnige voorstellen rond de AOW, verplichte aanvullende pensioenopbouw en verbeteren van de beleid gericht op langer doorwerken. In het regeerakkoord lezen we niets van dit alles. Rutte-III heeft hier nog geen cent voor gereserveerd, en volstaat met de mededeling dat sociale partners via ‘niet-vrijblijvende afspraken’ in de cao langer doorwerken mogelijk moeten maken.

In de sectoren weten ze wat nodig is Wat ik hier zelf nog graag aan wil toevoegen, is het belang van maatwerk in sectoren. In sectoren als de bouw, de metaal, de industrie, bij de politie en in de zorg, vinden we de mensen die vroeg begonnen zijn, het zwaarste werk doen en de meeste moeite hebben om gezond de eindstreep te halen. En in die sectoren weten ze precies welke mensen dat zijn, en wat die nodig hebben.

Sectoren moeten fondsen kunnen vormen die het ook voor lager betaalden mogelijk maken om eerder te stoppen. Daaraan moet iedereen in de sector meedoen, dus ook zelfstandigen en andere flexwerkers. Fiscale boetes en andere belemmeringen voor sectorale regelingen voor eerder stoppen met werken moeten worden geschrapt.

Kortom: kabinet, bevries die AOW-leeftijd. En ga samen met de mensen om wie het gaat aan de slag om stoppen met werken op een eerlijke manier mogelijk te maken. Ingewikkeld hoeft dat niet te zijn: Het FNV-11-puntenplan ‘Eerlijk stoppen met werken’ toevoegen aan de begroting Sociale Zaken en je bent al bijna klaar!