And the winner is...

De prijs voor ‘huisjesmelker van het jaar’ is vandaag door ROOD, de jongerenorganisatie van de SP, en de Landelijke Studentenvakbond uitgereikt. De twijfelachtige eer ging voor de tweede maal naar mevrouw Chang uit Utrecht. Ook in 2007 mocht ze de prijs in ontvangst nemen. Veelgehoorde klachten: veel te hoge huren, slecht onderhoud, geen respect voor de privacy van haar huurders en slechte contracten. Deze huisjesmelker –onder studenten bekend als ‘de schrik van Utrecht’ profiteert al jaren van de woningnood, maar de huidige regels lijken haar geen strobreed in de weg te leggen. Als het kabinet zijn ‘Law & Order-imago’ wil naleven wordt het tijd om ook deze draaideurcriminelen strenger aan te pakken.

Er bestaan in Nederland regels voor een maximumprijs voor een kamer. Deze wordt berekend op basis van de grootte van de kamer en aanwezige voorzieningen. Huisjesmelkers overtreden op grote schaal deze regels, en maken zich in feite schuldig aan crimineel gedrag. Een gemiddelde huurder van Chang betaalt bijvoorbeeld 230 euro per maand te veel volgens de wet. Voor een hok van 5m2 durft ze 280 euro per maand te vragen, exclusief gas, water en elektra. Volgens het puntensysteem zou Chang niet meer dan 60 euro per maand mogen vragen, even afgezien van de vraag of 5m2 überhaupt een menswaardige kamermaat is.

Huurverlaging is door een bewoner af te dwingen bij de huurcommissie. Deze huurverlaging telt echter alleen voor de zittende huurder. Bij nieuwe huurders krijgt de huisjesmelker de gelegenheid weer te vervallen in het vragen van onwettig hoge huren. Een oplossing hiervoor is het verbindend laten verklaren van huurverlaging voor nieuwe huurders. Ook zouden huisjesmelker die herhaaldelijk in de fout gaan strafrechtelijk vervolgd moeten kunnen worden. Daar zijn momenteel niet genoeg wetten en regels voor. Als ik iedere week twee broden steel dan heb ik zo een ISD-maatregel aan mijn broek, maar over het aanpakken van veelplegers in de huisjesmelkerij hoor je dit kabinet jammer genoeg niet.

De laatste jaren neemt ook het aantal klachten over dreiging en intimidatie van huisjesmelkers toe. Omdat bij kamerverhuur het principe ‘voor jou tien anderen’ geldt komen huisjesmelkers weg met dit soort wandaden. Wanneer een huurder de stap naar de huurcommissie maakt neemt intimiderend gedrag toe. Ongevraagd kamers binnenkomen, dreigen met uitzetting en ronduit agressief gedrag van de huisjesmelker zijn dan steeds meer voorkomende klachten. Er komen zelf verhalen binnen van huisbazen die junks in een huis zetten om mondige huurders uit huis te pesten. Dit blijken geen incidenten. Onderzoek van de huurcommissie wijst uit dat een kwart van de studenten uit angst niet naar de huurcommissie durft te stappen.

Het wordt tijd dat de politiek ingrijpt en zich niet meer verschuilt achter de stelling “het is een zaak tussen huurder en verhuurder”. Het is bijna altijd een zaak tussen de verhuurder en de Nederlandse wet. Natuurlijk kun je als burger incidenteel onrecht aanvechten bij een rechtbank of een huurcommissie. Dit onrecht is echter niet incidenteel, maar huisjesmelkers overtreden de wet op grote schaal, aan de lopende band. Als jongeren in dergelijke mate systematisch uitgeknepen worden, dan mag je van de overheid verwachten dat er ingegrepen wordt. De tijd van achterover leunen moest maar eens afgelopen zijn.

De SP pleit vandaag in de Tweede Kamer voor een landelijk vergunningenstelsel voor grote verhuurders. Deze vergunning wordt alleen afgegeven aan goede verhuurders en gemeenten bekijken geregeld of de verhuurder zich aan de regels houdt. Profiteurs van de woningnood die zich schuldig maken aan woekerhuren, intimidatie of bedreiging moeten hun vergunning kwijtraken. De politie moet daarbij dus scherp zijn op meldingen van bedreiging of intimidatie van studenten en, zo nodig, keihard ingrijpen.

Overigens is het een illusie om huisjesmelkerij uit te kunnen bannen zonder de oorzaak aan te pakken. Zolang er woningnood is, kunnen huisbazen de ‘voor jou tien anderen’ kaart blijven spelen. De praktijken die wij jaarlijks aan de kaak stellen laten zien dat je niet alles aan de tucht van de markt kan overlaten. Een fatsoenlijk, betaalbaar dak boven je hoofd is een basisrecht en in het algemeen belang dat het goed geregeld is. De markt speelt handig in op het tekort en er misschien wel geen eind aan willen maken, als men dat al zou kunnen. Voor dergelijke maatschappelijke investeringen hebben we gelukkig de overheid uitgevonden. Zowel het rijk als lokale overheden moeten veel meer doen om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.

Het huidige kabinet heeft veiligheid en het terugdringen van criminaliteit hoog op de agenda staan. Strenger straffen, criminaliteit aanpakken: het zijn veelgehoorde kreten. Het wordt tijd dat het kabinet er echt werk van maakt, en wel door te beginnen bij diegenen die massaal, schaamteloos jongeren uitbuiten. Was de slogan niet, voor iedereen die straf verdient: straf? Aanpakken die draaideurcriminelen, meneer Opstelten.