Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Amerikaans onderwijs, geen goed voorbeeld voor Nederland

  •  
10-05-2013
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
915 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Het onderwijs wordt in de VS ook wel de Great Equalizer genoemd. Maar is het dat nog wel? 
Ben je student en vraag je je af hoe je ieder jaar de 1800 euro collegegeld bij elkaar moet sprokkelen? Bedenk dan eens dat je met dat bedrag aan een gemiddelde Amerikaanse universiteit niet eens de maand doorkomt. Daar betaalt een student al snel jaarlijks 40.000 dollar. Collegegelden in de VS rijzen de pan uit terwijl de kwaliteit van het onderwijs en het kennisniveau dalen. Niet alleen hebben jongeren steeds meer moeite om na hun studie een baan te vinden, maar de stijgende kosten maken universitair onderwijs voor meer en meer Amerikanen onbereikbaar.
Internationaal geniet het Amerikaanse hoger onderwijs nog steeds veel aanzien. Topuniversiteiten als Harvard, MIT en Columbia trekken studenten aan vanuit alle windstreken. Acht van ’s werelds tien beste universiteiten staan op Amerikaanse bodem. Maar de vraag is hoe lang de VS deze excellente onderwijsreputatie nog kan vasthouden. Veel wijst erop dat het Amerikaanse onderwijssysteem niet meer is wat het geweest is, hoewel het prijskaartje anders doet vermoeden.
Peperdure opleidingen Amerikanen beschouwen hoger onderwijs sinds jaar en dag als een economische investering. Ouders worden geacht een groot deel van de studie van hun kind te bekostigen. Studenten uit arme gezinnen kunnen aanspraak maken op een breed scala aan grants en scholarships. Toch zijn de meeste studenten genoodzaakt flink bij te lenen. De meeste Amerikanen achten dit noodzakelijk en vinden het vaak ook niet meer dan eerlijk.
De redenering luidt dat een universitair diploma de houder toegang verschaft tot een goedbetaalde baan waarmee de studieschuld kan worden afbetaald. Tot voor kort ging dit voor de meeste wetenschappelijke studierichtingen op. Maar de arbeidsmarktvooruitzichten voor universitair geschoolden zijn lang niet meer zo rooskleurig als voorheen. Net als in Nederland komen vooral studenten in de Liberal Arts – opleidingen als filosofie, talenstudies en geschiedenis –tegenwoordig na hun afstuderen nog maar moeilijk aan een baan op niveau.
Daarbij komt dat de studiekosten in het hoger onderwijs in recente jaren in hoog tempo zijn gestegen. Hierdoor zien steeds meer Amerikanen noodgedwongen af van een opleiding. Gemiddelde collegegelden op openbare universiteiten zijn in de afgelopen vijf jaar met bijna dertig procent omhoog geschoten. De landelijke studieschuld bedraagt inmiddels ruim één biljoen dollar (een 1 met twaalf nullen). Het is langzamerhand normaal wanneer studenten afstuderen met schulden van een ton of hoger. Uitval op universiteiten ligt zeer hoog, dus veel jongeren betreden de arbeidsmarkt met een schuld maar zonder een diploma.
De staat en de staten Experts noemen overmatige bemoeienis vanuit Washington als voornaamste oorzaak van de kostenexplosie. Met alle goede bedoelingen van dien stelt de federale overheid jaarlijks miljarden dollars beschikbaar in de vorm van studiebeurzen en leningen. Deze voorzieningen moeten voorkomen dat financiële factoren een belemmering vormen voor het volgen van een opleiding. Ironisch genoeg hebben universiteiten door dit bijna oneindige aanbod aan goedkoop krediet hun collegegelden steeds verder kunnen ophogen.
Tot voor kort vormden openbare universiteiten een alternatief voor de dure particuliere instellingen. Deze public universities werden immers flink gesubsidieerd door de individuele staten, waardoor ze hun collegegelden laag konden houden. Maar veel staten zijn tijdens de crisis in financieel zwaar weer beland. Terwijl de federale overheid onder leiding van president Obama meer is gaan investeren in onderwijs hebben de staten hun financiële steun aan de openbare universiteiten daarom juist radicaal teruggeschroefd.
Het merendeel van de geslonken staatsbudgetten gaat naar een aantal gigantische kostenposten, waaronder de gezondheidszorg en het gevangeniswezen. Hoger onderwijs staat lager op het prioriteitenlijstje van beleidsmakers. De meeste staten hebben hun uitgaven voor hoger onderwijs in de afgelopen vijf jaar met dertig tot vijftig procent gekort. Een voor de hand liggende oplossing voor dit dilemma is belastingverhoging. In Amerika staat dit echter gelijk aan politieke zelfmoord.
Openbare universiteiten hebben hun inkomsten door wegvallende staatssteun behoorlijk zien dalen. Desondanks zijn ze meer gaan uitgeven, maar vaak niet aan onderwijsverbetering. Terwijl onderwijsdeskundigen zich opwinden over verdomming op de universiteitscampussen en spreken van een inflatie van het universiteitsdiploma, steken universiteiten fortuinen in sportcomplexen en miljoenensalarissen van directeuren en sportcoaches. Deze kosten komen voor rekening van studenten en ouders.
De Great Equalizer? Laagopgeleide Amerikanen zijn als groep het hardst getroffen door de crisis. Degenen met alleen een high school diploma zijn steeds vaker veroordeeld tot de simpelste, laagstbetaalde banen en in veel gevallen werkloosheid. Ondanks de moeizame arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden blijft een universiteitsdiploma in Amerika een absolute voorwaarde voor een succesvolle loopbaan.
De negentiende-eeuwse Amerikaanse onderwijshervormer Horace Mann noemde onderwijs de Great Equalizer, de drijvende kracht achter de sociale mobiliteit. De American Dream is nooit meer dan een utopie geweest, maar de droom lijkt vandaag verder van de werkelijkheid dan ooit tevoren. Afkomst in de VS is in steeds grotere mate bepalend voor toekomstig succes. Het huidige onderwijssysteem helpt deze ongelijkheid van kansen in stand te houden.
In Nederland was het lange tijd vanzelfsprekend dat studenten maandelijks van de overheid geld ontvingen. Maar als het aan het huidige kabinet ligt zal de basisbeurs in 2014 verdwijnen en vervangen worden door een sociaal leenstelsel. In Amerika beschouwt men hoger onderwijs al veel langer als een persoonlijke investering. De studiekosten zijn er inmiddels echter zo hoog opgelopen dat veel potentiële studenten noodgedwongen afzien van een opleiding. Hiermee komt het onderwijs als democratisch instituut in gevaar.

Meer over:

opinie, wereld
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.