Alleen door overheidsbanen zal de bijstand dalen

Hassadekassa, er is weer woede en ophef in deze zenuwachtige tijd. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft den volke namelijk voorgerekend hoe het de afgelopen jaren is gegaan met de bijstand. Ondanks ons zo gevierde herstel blijft het aantal mensen stijgen dat afhankelijk is van deze schrale uitkering. Het CBS meldt echter óók dat de groei voornamelijk zit in de hoek van de asielzoekers. Wie een verblijfsvergunning ontvangt, komt in aanmerking voor bijstand. Nou, dan gaan we los hoor. Zie je wel. Uitvreters. En oma ligt in de pis. Oma ligt altijd in de pis als het mentaal meer beperkte gedeelte van twitterend Nederland zoiets opmerkt. Daar gaan onze centen. Wij zijn geen fan van Wilders maar toch vraagt de elite erom dat wij deze keer wel op hem stemmen. En mijn zoon maar wachten op die sociale huurwoning.

Afgelopen maandagavond legde Emiel Roemer met zijn bekende engelengeduld nog eens uit dat de overheid de afgelopen vier jaar de woningbouwcorporaties dwong 80.000 huizen te verkopen en dat dáár bijvoorbeeld de wachttijden vandaan kwamen en hoe je daar dan niet de mensen de schuld van moest geven die zich voor een sociale huurwoning inschreven. Deze echte feiten zijn echter paarlen voor de zwijnen. De gedachte dat er op de zorg en de volkshuisvesting wordt bezuinigd om vluchtelingen, migranten en dan voornamelijk moslims ter wille te zijn, is een hardnekkige vorm van nepnieuws waarmee extreem rechtse Wutbürger elkaar in een permanente staat van razernij houden.

De Duitse carnavalsschlagerzanger Jupp Schmitt leverde daar in mijn geboortejaar 1949 al de muziek bij waarna het twee jaar moest duren voor het aan de KRO gelieerde Orkest zonder Naam er een Nederlandse hit van maakte. Let vooral op de deftige tongval van het achtergrondkoortje alsmede het ontbreken van elke verwijzing naar de kroeg in tegenstelling tot het Duitse origineel. Hollandse lulligheid ten top. En de combinatie van lulligheid met het hedendaagse kwaad gemoed… maar wij dwalen af.

Wie het bericht van het CBS nog eens tegen het licht houdt, stelt meteen vast hoe weinig burgers er ondanks acht jaar crisis eigenlijk in de bijstand zitten. Het zijn er 467.000 op 17 miljoen Nederlanders en een beroepsbevolking van dik 8,5 miljoen.

Het aantal uitkeringsgerechtigden groeide in 2016 met 18.000. Dat is ook geen getal waar je steil van achterover moet slaan. De meeste landen hebben heel ándere werkloosheidscijfers. Daar is men jaloers op de Nederlandse statistieken.

Het totale budget van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bedraagt 78,5 miljard. 6.802.144  euro daarvan ging in 2016 naar de bijstand, de bijbehorende toeslagen en de uitvoering van de participatiewet. De  begroting van alle ministeries bij elkaar bedraagt meer dan 263 miljard euro. Dat zijn overzichtelijke bedragen.

Toch doet zich een opmerkelijk verschijnsel voor. Van al die uitkeringen gingen er in 2016 47.130  naar westerse en 233.000  naar niet-westerse allochtonen. De werkelijke aantallen zijn hoger omdat hier niet zijn meegerekend de aanvullingen op de AOW voor bejaarden die niet lang genoeg premie hebben bijgedragen om een volledige uitkering te krijgen. Uit een onderzoek van Divosa  blijkt dat wie in de bijstand terecht komt, zelden iemand is voor wie werkgevers in de rij staan om het maar zachtjes te zeggen, de Nederlandse overheid zelf incluis. Tot hen behoren veel mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn verklaard en met die smet toch moeten zien om aan een baantje te komen. Kortom, bijstandsgerechtigden zijn veelal mensen op wie men in het bedrijfsleven niet zit te wachten. Het is dan ook geen wonder dat zich onder hen veel ouderen bevinden, die te maken hebben met een enorme discriminatie op de arbeidsmarkt. Ook een kleurtje helpt niet mee. Kleurtje en ouder wordt dan helemaal een fatale combinatie. Het helpt daarbij niet dat de overheid in haar wijsheid heeft besloten integratie- en taalcursussen over te laten aan de vrije markt waarop iemand zonder voldoende kennis van de Nederlandse taal of de samenleving dan zélf maar zijn weg moet zien te vinden.

Jongeren raken langzaam maar zeker ook oververtegenwoordigd in de bijstand. Dat komt omdat ze met die flexbaantjes van ze niet of nauwelijks WW-rechten kunnen opbouwen. Bovendien heeft het kabinet die werkloosheidsverzekering tot maximaal drie jaar beperkt, wat ook weer een stuwende werking geeft in de richting van de bijstand.

Wie deze gegevens nuchter in ogenschouw neemt, stelt vast dat de huidige economie voor ongeveer een half miljoen burgers geen plaats heeft, omdat er in de ogen van personeelsfunctionarissen iets aan hen mankeert. Ze worden niet in staat geacht hun salaris terug te kunnen verdienen. En vaak is dat ook zo.

Tegelijkertijd heeft de overheid tal van banen wegbezuinigd meestal in de dienstverlenende sector.  De zo gevallen gaten worden gebrekkig met allerlei vrijwilligerswerk ingevuld. Deze vorm van verkeerde zuinigheid heeft er toe geleid dat een groeiend aantal mensen nu een bijstandsuitkering ontvangt, terwijl hun energie voor de samenleving verloren gaat. De veelgesmade Ad Melkert bood aan het eind van de vorige eeuw voor dit probleem een voorlopige oplossing met de naar hem genoemde banen, die vervolgens door de christen Balkenende allemaal zijn afgeschaft. Het ging daarbij meestal om dienstverlenende functies in de sfeer van onderhoud en ondersteuning zoals koffie schenken in tehuizen.

In dit land ontbreekt het aan concierges, aan toezichthouders, aan speeltuinbeheerders. Het antwoord op de groei van het aantal bijstandgerechtigden zijn dát soort banen en die zullen door de overheid moeten worden geschapen tegen een sober maar menswaardige beloning.

In Nederland zijn de afgelopen decennia juist een groot aantal baantjes en functies gesneuveld die een bijdrage leverden aan de kwaliteit van het bestaan. Een koffieautomaat op het perron van de metro is goedkoop en efficiënt, een koffiejuffrouw achter een balie zorgt voor sfeer en gezelligheid.  Dat mag een paar centen kosten. Dat kan Nederland betalen. En dat geld wordt zo beter besteed dan aan bijstandsuitkeringen. Bovendien er is géén alternatief. Anders moet je het bestaan van een vegeterende onderklasse accepteren en niet lopen zeuren en zeiklijsteren.

Of ja, er is natuurlijk wel een alternatief. Je kunt die mensen laten verrekken. Of je kunt door gelijktijdige afschaffing van bijstand en minimumloon een categorie werkende armen scheppen zoals je die ook in ontwikkelingslanden kent.

Dat zal niet iedereen accepteren. Er komt geen revolutie van. Nee, sommigen mensen komen tot de overtuiging dat normen en waarden een luxe zijn voor de rijken. Dan wordt het wel gevaarlijk op straat. Echt gevaarlijk. Dan zit de angstige burger na zonsondergang in zijn zwaar bewaakte appartement achter getraliede ramen. Ga maar wandelen in Rio. Dan zie je wat er van komt. Alsof dat niks kost. Alsof het leven daar zo prettig van wordt.