Alleen maar verliezers

De afgelopen tijd zijn we opnieuw geconfronteerd met tragische gebeurtenissen: een 15-jarige jongen in Capelle aan den IJssel, neergeschoten terwijl hij een alarm- of luchtdrukpistool bij zich had, en een 16-jarige jongen in Den Haag, die omkwam toen een pistool op school afging. Twee incidenten, verschillende contexten, maar één schrijnende overeenkomst: er zijn alleen maar verliezers.

De nabestaanden blijven achter met een leegte en eindeloze vragen. De jongeren zelf zijn weggevallen, terwijl hun vrienden, familie en gemeenschap worstelen met het onbegrijpelijke. Tijdens een workshop die ik kort na het incident in Capelle aan den IJssel gaf, vroeg ik jeugdwerkers of zij met jongeren en ouders over de gebeurtenis hadden gesproken. Hun antwoorden lieten zien hoe complex dit is: sommige jongeren en ouders wezen op fouten van de agent, anderen op het bezit van het wapen door de jongen. Maar boven alles was de shock voelbaar.

Het is verleidelijk om te vragen: waarom maken jongeren verkeerde keuzes? En te hopen op één eenduidig antwoord. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Jongeren worden dagelijks geconfronteerd met situaties die wij ons nauwelijks kunnen voorstellen: chantage, dreiging, uitbuiting, pesterijen, uitsluiting. Sommigen willen erbij horen, erkenning krijgen, geld verdienen; anderen zitten vast in situaties waaruit ze niet kunnen ontsnappen zonder gevaar voor zichzelf of hun familie.

Daarom is het belangrijk te erkennen dat het werken met jongeren moeilijk kan zijn. Het vraagt geduld, begrip en doorzettingsvermogen. Het is niet altijd makkelijk om hun vertrouwen te winnen, of om te blijven geloven dat verandering mogelijk is. Maar juist dát is waarom we het moeten blijven doen. Dit betekent niet dat verkeerde keuzes geen consequenties hebben, of dat alles zomaar geaccepteerd moet worden. Het gaat erom dat we onze jongeren niet loslaten, dat we hen blijven begeleiden, ondersteunen en bijstaan, juist wanneer het moeilijk wordt.

We moeten ons afvragen: wat als het mijn kind was? Wat als het een dierbare van mij was? Dat helpt om niet te oordelen, maar om te handelen met empathie en verantwoordelijkheidsgevoel. Onze jongeren zijn onmisbaar in onze samenleving. Het zijn jonge mensen met talent, potentieel en dromen, die elke dag bijdragen aan het land waarvan zij deel uitmaken. Als we hen aan hun lot overlaten, verliezen we niet alleen talent, maar raken we ook een deel van onze toekomst kwijt.

Het werk om hen te begeleiden is geen individuele taak, maar een collectieve verantwoordelijkheid: scholen, gemeenten, ouders, trainers, jeugdwerkers en andere betrokkenen. It takes a village to raise a child.

Deze tragedies laten zien dat er geen winnaars zijn, alleen maar verliezers. Maar stel jezelf de vraag: wat als het jouw kind, jouw broer of zus, jouw dierbare was? Hoe zou jij willen dat de samenleving daarop reageert? Laten we niet wegkijken, maar aanwezig zijn. Niet oordelen, maar begeleiden. Alleen zo geven we onze jongeren een kans om boven zichzelf uit te stijgen en voorkomen we dat nog meer jonge levens verloren gaan.