Al 25 jaar kibbelen we om kruimels voor migranten, terwijl de rijken lachend de bakkerij leegroven

Recent is de burgemeester van Terneuzen opgestapt vanwege een plotselinge draai van de gemeenteraad tegen een gepland asielzoekerscentrum, dat volgens hem niet zorgvuldig en niet in het algemeen belang werd genomen. De ommezwaai volgde nadat Bergman Assets — een bedrijf dat zelf veel geld verdient aan asielopvang — protest had aangewakkerd om zijn eigen winst te beschermen. Daardoor verloor burgemeester Van Merrienboer het vertrouwen in de raad en legde hij zijn functie neer.

In zijn ontslagbrief vraagt hij de raad ronduit of de wisselende stemmen wel “zonder last” zijn uitgebracht en of er nog sprake is van zorgvuldig, feitelijk onderbouwd bestuur in het algemeen belang. Dit roept de fundamentele vraag op: werken we in deze gemeente nog met echte volksvertegenwoordigers — of met belangenbehartigers van kapitaal?

Bovendien blijkt uit de stukken rond Terneuzen dat de ommezwaai niet zomaar een politieke wending was — het ging om wisselende stemmingen (eerste 15–15, daarna 16–13 tegen), waarna de vergunning alsnog werd afgewezen. In zijn ontslagbrief vraagt burgemeester Erik van Merrienboer zich hardop af of de raadsleden “zonder last” hebben gestemd — oftewel: of het stemgedrag vrij was van druk of belangenverstrengeling.

CDA-raadslid Rolf Mobach blijkt door zijn werkgever Pooter Olie onder druk te zijn gezet om tegen te stemmen. Uiteindelijk meldde hij zich ziek. Zijn afwezigheid bij een cruciale stemming leidde tot een patstelling, waarna de raad alsnog het asielplan blokkeerde. Is er gestemd zonder ladt “zonder last?” Of is de beslissing gestuurd door commerciële en financiële druk — is de democratische afweging vervuild door kapitaalbelang?

Terneuzen laat haarscherp zien hoe politiek werkt wanneer de pinpas op tafel wordt gelegd: niet de kiezer wint, maar het verdienmodel achter het beleid. PVV haalde in 2022 tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Terneuzen zelf behoorlijk vertegenwoordigd. De PVV schreeuwt al jaren dat asielzoekers “niks mogen kosten”, maar ook landelijk bleef deze commerciële noodopvang onder Marjolein Faber domineren — de duurste, meest uitbuitende variant, die vrijwel uitsluitend de sector verrijkt die óp opvang verdient. Ook blijkt uit documenten van het COA, dat commerciële opvang via hotels, boten en andere vormen van nood- of tijdelijke opvang structureel is — wat wijst op een omvangrijk, lucratief marktmodel rond asielopvang.

Wie is 'het volk’ van Geert Wilders wanneer het grootkapitaal druk moet zetten om dingen gedaan te krijgen? Wilders wordt regelmatig neergezet als een relatief ‘linkse optie binnen het rechtspopulisme,’ maar in hoeverre klopt dat? De PVV wees huurbevriezing, verlaging van het eigen risico, een tandartscontrole in het basispakket en lagere btw op boodschappen allemaal af. We moeten niet alleen kijken naar wat politici zeggen op tv, maar ook kijken naar wat zij daadwerkelijk doen.

Wat zegt Wilders wanneer hij denkt dat de Nederlanders niet opletten? Hij bespreekt op Breitbart de ideeën van Margaret Thatcher en Friedrich von Hayek, die volgens hem deel uitmaken van een traditie waaruit “familie, natie en geloof” — waarden die volgens de agnost essentieel zijn voor vrijheid en nationale samenhang. Thatcher en Hayek zijn iconen van economisch neoliberalisme: vrije markt, privatisering, deregulering en een minimale rol voor de overheid. Dit benadrukt juist dat de VVD’er in Wilders nooit is weggeweest.

Eerder schreef ik al over de schimmige partijdonaties van Wilders: geld van Amerikaanse miljardairs, ultrarechtse clubs als het David Horowitz Freedom Center, en ondoorzichtige BV’s waarvan niemand weet wat ze doen. Dat kan allemaal omdat de PVV juridisch één lid heeft — Wilders zelf — en alle giften via zijn stichting lopen. Daardoor gelden de normale transparantieregels nauwelijks: geen leden die meekijken, geen verantwoording over herkomst of besteding, geen democratisch toezicht. Een financieel zwart gat dat de deur wagenwijd openzet voor buitenlandse invloed, terwijl hij blijft roepen dat hij er alleen voor “zijn eigen volk” staat.

En dat gebeurt niet alleen met geld. Uit nieuw onderzoek door RTL blijkt dat buitenlandse trollenlegers tijdens de verkiezingen massaal extreemrechtse en anti-institutionele boodschappen hebben versterkt. Zo wordt niet alleen de financiering van partijen als de PVV aan het zicht onttrokken, maar ook de publieke opinie zelf digitaal gemanipuleerd — precies wanneer kiezers denken dat ze de werkelijkheid zien.

Dat hij praat over 'klimaatgekte' past in dat patroon. Als 'eigen volk' de rijkste 1% is, dan spreekt Wilders de waarheid bij 'eigen volk eerst.' Daarom geeft hij nooit een definitie, zodat jij denkt dat jij eronder valt. Het is niet de bedoeling dat vervuilers gaan betalen voor hun vervuiling, zodat wij als burgers lang en gelukkig kunnen leven. De mensen die onze rivieren vervuilen, doen hetzelfde met onze gedachten.

Het mechanisme is inmiddels uitgebreid onderzocht. In The Free Movement of People and the Success of Far-Right Parties laat politiek-wetenschappelijk onderzoek zien dat niet economische schade, maar de politieke framing vanuit de elites de kiezers richting extreemrechts duwt. Ook Viktor Orban, die de zakken van zijn rijke vrienden vult – terwijl hij het volk bang maakt voor migranten – is hier een goed voorbeeld van. Angst wordt kunstmatig opgestookt — precies zoals in Terneuzen, waar commerciële belangen worden beschermd en burgers wordt wijsgemaakt dat de vreemdeling alles afpakt. De elite beschermt het volk niet; ze beschermt haar eigen winstmodel, ten koste van een onderklasse die zich nu tegen de verkeerde paar procent van de bevolking keert.

We hebben bijna 25 jaar het paradijsverhaal van een elite moeten aanhoren, die ons banger maakt voor onze buren dan degenen die ons geen goed loon gunnen. We hoeven het paradijs van Wilders, belegger Nigel Farage en de ex-Goldman-Sachs-bankiers Alice Weidel en Steve Bannon niet te overleven — er is een andere weg. We worden banger gemaakt voor mensen die vluchten voor oorlog, dan de mensen die jouw leefomgeving slopen. Dat kan voor de meerderheid nooit een paradijs zijn, maar zo wordt het wel verkocht. We mogen veel kwader zijn, dat burgers zo worden opgelicht.

In Terneuzen viel het masker: zodra grote bedrijven zenuwachtig worden, draait de politiek mee. Al 25 jaar kibbelen we om kruimels voor migranten, terwijl de rijken lachend de bakkerij leegroven. Wie zegt voor de gewone Nederlander te vechten, mag uitleggen waarom de winst van enkelen iedere keer zwaarder weegt dan het recht van velen.