Ajax zakt weg, GroenLinks-PvdA ook. Tijd voor leiders die wél koers houden

Wie eerlijk kijkt ziet dezelfde crisis bij Ajax als bij GroenLinks-PvdA. Twee instituten met een gouden verleden die zichzelf jarenlang hebben verteld dat reputatie genoeg was. Dat succes vanzelfsprekend is. Dat leiderschap wel uit de lucht komt vallen wanneer de nood hoog wordt. Die tijd is voorbij.

Ajax is sportief weggezakt: wisselende trainers, verkeerde aankopen en een bestuur dat telkens wijzigt. Een club die ooit stond voor branie, lef en talentontwikkeling is verworden tot een organisatie waar verwarring de constante is. GroenLinks-PvdA bevindt zich in dezelfde fase. Een beweging die ooit het morele kompas van Nederland was, zoekt richting terwijl steeds nieuwe ‘redders’ binnenkomen zonder dat het fundament echt herstelt.

Daarom heeft links nu hetzelfde nodig als Ajax: iemand met vaste hand. Dat is het leiderschap dat Lodewijk Asscher ooit belichaamde en dat nu alleen door Jesse Klaver geleverd kan worden. Geen vuurwerk maar rust. Geen paniekvoetbal maar strategisch overzicht. Klaver kent de cultuur, de structuur en de fouten. Hij heeft de littekens én de lessen.

Dat is precies het type leiderschap dat Lodewijk Asscher nu belichaamt bij de reorganisatie van de FNV, een organisatie misschien nog gecompliceerder dan Ajax en GroenLinks-PvdA bij elkaar. Als iemand in staat is om een structuur vol belangen, interne rivaliteit en decennia aan opgebouwd wantrouwen weer in beweging te krijgen, dan is het Asscher. Geen grote woorden, maar stille kracht, kalmte en het vermogen om systemen te laten functioneren. Precies dat heeft links nu nodig. En precies daarom past die rol bij Jesse Klaver.

Daarnaast heb je iemand nodig die het nieuwe verhaal kan bouwen. Bij Ajax is dat Jordi Cruijff: erfgoed, gevoel en DNA, maar iemand die het nog moet bewijzen. Precies daar staat Marjolein Moorman nu. Zij ademt het linkse DNA, maakt kansengelijkheid concreet en spreekt de taal van gewone gezinnen. Maar net als Jordi moet zij groeien, niet verbranden. Talent moet rijpen voordat het boegbeeld wordt.

En dan het Amsterdamse probleem. Binnen de A10 zijn Ajax en GroenLinks-PvdA iconen. Buiten de Randstad kantelt dat beeld. Ajax staat voor arrogantie, GL-PvdA vooral voor een beweging die resoneert in de Randstad en bij hoger opgeleiden. Wie die kloof niet onder ogen ziet, wint geen enkel publiek terug.

En er is nog een parallel die te weinig wordt benoemd. Kijk naar AZ en naar Rob Jetten. Twee spelers die jarenlang als ‘tweede rij’ werden weggezet, maar ondertussen geruisloos zijn uitgegroeid tot serieuze concurrenten. AZ doet al jaren wat Ajax niet meer lukt: stabiel beleid voeren, talent ontwikkelen, slim inkopen en zonder poeha resultaten neerzetten. Geen grote woorden, wel koers. Precies dat heeft Jetten politiek gedaan. Terwijl GL-PvdA worstelde met richting, bouwde hij aan een herkenbare, gematigde partij. Dat maakt AZ en Jetten ineens bedreigend: ze winnen omdat ze minder ruis maken en meer resultaat laten zien.

En nog iets dat doorbroken moet worden: het idee dat de toekomst van de beweging wordt uitgeschreven door de wetenschappelijke bureaus van de partijen. Natuurlijk spelen die een rol, maar de ziel van links wordt niet gevormd door instituten en rapporten. De ziel ontstaat in gesprekken tussen leden die de beweging dragen. Niet alleen in Amsterdam-Zuid, maar ook in Emmen, Oss, Zaandam, Heerlen en Sneek. Niet alleen tussen beleidsmakers, maar ook met werkenden, jongeren, vrijwilligers en leden die zich nog steeds sociaal-democraat in hart en nieren voelen.

De toekomst van links moet worden gebouwd door een breed forum van scherpe, betrokken leden uit de Randstad én de regio. Mensen die weten wat er speelt in buurten en dorpen, die de problemen voelen achter de cijfers en die begrijpen dat vertrouwen niet ontstaat in spreadsheets maar in echte gesprekken. Dáár zit de nieuwe koers. Dáár zit de herverbinding. Dáár zit het draagvlak dat links zo hard nodig heeft.

Dit is niet de fase voor experiment. Dit is de fase voor stabiliteit, rust en richting. Dat is nu Jesse Klaver. Moorman komt daarna. Eerst het fundament, dan groei, dan de nieuwe generatie.