Joop

AIVD en NRC: hoe scoringsdrift won van zorgvuldigheid

Opinie

•

22-07-2018

•

leestijd 3 minuten

•

Screenshot: AIVD

Kanttekeningen bij het recente kritische rapport van de Commissie Toezicht Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) over de AIVD

In een recent rapport oefent de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) scherpe kritiek uit op de AIVD-publicatie Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld. De werkwijze is niet zorgvuldig genoeg geweest en de inhoud vertoont een aantal gebreken. Minister Ollongren benadrukte echter in de aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer “dat de CTIVD ten aanzien van de publicatie ‘Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld’ geen onjuistheden heeft geconstateerd.”

Daarmee draait de minister echter om de hete brij heen. Wat is er aan de hand? Laten we beginnen bij de conclusie van Leven bij ISIS : ‘Wie naar ISIS-gebied afreist, maakt willens en wetens de keuze om zich bij een groepering aan te sluiten die terroristische activiteiten ontplooit en aanslagen in Europa pleegt. In de praktijk betekent dit dat zowel mannelijke als vrouwelijke uitreizigers, gewapenderhand of anderszins, deelnemen aan de strijd van ISIS.’

Verwijten van het CTIVD Over de eerste zin van de conclusie merkt het CTIVD rapport op dat deze pas in de tekst is opgenomen na een verzoek van de NCTV zodat uitreizigers zich niet zouden kunnen beroepen op onwetendheid over de situatie ter plaatse. Juist omdat het rapport zou kunnen bijdragen aan rechtszaken tegen individuele uitreizigers, stelt de CTIVD dat niet is voldaan aan de vereiste zorgvuldigheid. Het risico bestaat immers dat ‘op basis van enkele individuele gevallen een beeld wordt geschetst dat op de hele groep toepasbaar wordt verklaard terwijl de onderbouwing daarvoor te mager is’ (p. 32). De tweede zin berust op de gedachte dat vrouwen, ook als zij thuis zijn gebleven om voor de kinderen te zorgen, een bijdrage hebben geleverd aan het functioneren van ISIS. De CTIVD verwijt de AIVD dat het deze tussenstappen niet heeft vermeld, en dat er geen nuance in de formulering is aangebracht. Met andere woorden, het gaat om een onzorgvuldige tekst die als doel heeft de rechtsgang te beïnvloeden.

Onderzoek Interessant genoeg bevestigt de zware kritiek van de CTIVD de conclusies in ons artikel Chatting about marriage with female migrants to Syria. In wat wel de affaire Kouwenhoven is gaan heten, publiceerde de NRC hier uitgebreid over als een voorbeeld van ‘hoe Cyberjihadisten invloed kregen op een wetenschappelijke studie over IS’. In ons onderzoek bekritiseerden wij dat de media uitreizigsters nogal eens als jihadbruiden aanduidde en legden we uit hoe zij huwelijken sluiten en wat daaraan veranderd is toen IS claimde het kalifaat te hebben gevestigd. Wij stelden dat de vrouwen zichzelf noch als slachtoffer noch als militante activisten presenteerden. De grote meerderheid vertelde ons dat ze naar Syrië waren gegaan om onder IS gezag te leven. Ze toonden geen interesse in deelname aan de gewelddadige jihad, maar zagen zichzelf als verantwoordelijk voor het huiselijke leven.

Zorgvuldigheid en scoringsdrift We plaatsten hierbij zelf twee kanttekeningen. Ten eerste, maakten we duidelijk dat we niet claimen dat de 22 vrouwen met wie wij hebben gesproken, representatief zijn voor de hele categorie ‘vrouwelijke uitreizigers’. Je kunt er dus niet uit afleiden dat er helemaal geen slachtoffers of militante activisten zijn (we noemen er zelfs een). Ten tweede merkten we op dat ook het voortbrengen en zorgen voor kinderen en echtgenoten belangrijk is voor het in stand houden van een samenleving, in dit geval IS. Kortom, in ons artikel noemden we dus juist de kanttekeningen die volgens het CTIVD rapport ten onrechte in de tekst van de AIVD niet waren genoemd. We kunnen dan ook concluderen dat in het geval van zowel de AIVD als de NRC scoringsdrift het heeft gewonnen van de zorgvuldigheid.

Martijn de Koning Annelies Moors Aysha Navest Universiteit van Amsterdam, afdeling antropologie

Meer over:

nrc, opinie, aivd, isis

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (5)

Sorteren op:

Satya22 jul. 2018 - 17:40

Een vrouw die haar kinderen in zo'n omgeving wil laten opgroeien is in mijn ogen knettergek. Ik vind dat je dan zeker mee hebt gewerkt aan het terrorisme, je doet misschien niet actief mee maar bied wel een plek die thuis kan worden genoemd. Ik vind thuis iets zo belangrijks in mijn leven, zonder kan ik mij niet voorstellen. Ik las dat jihadi die terug komen 3 jaar krijgen. Ongelooflijk, de bewijs voering is lastig, je bent naar Syrië gereist en hebt dat gedaan met de wetenschap om andere mensen jouw manier van leven op te dringen, vaak op gruwelijke manieren. Ik heb over het algemeen veel vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat maar ik vind dit achterlijk. Dit zijn mensen die nergens voor staan. Ik heb laatst een artikel gelezen over hun koran kennis die erg laag zou zijn. Dit zijn gestoorde mensen die wat mij betreft langer misschien wel 30 jaar horen te krijgen. Het is ongelooflijk wat mij betreft het afreizen is genoeg bewijs van een zieke geest. Ik vind dat vaak overdreven word gereageerd op de islam. Dit soort mensen vind ik weerzinwekkend en zou ik het liefst niet in de samenleving zien.

4 Reacties

Satya22 jul. 2018 - 17:41

Ik heb het niet over de mensen die overdreven reageren op de islam die ik niet wil zien in de samenleving maar de jihadi. Ik denk dat jullie het wel begrijpen maar om verwarring te voorkomen deze verduidelijking.

0 Rapporteren

Satya23 jul. 2018 - 10:33

Ik ben zwart en bipolaire. Ik heb geen enkele behoefte aan een kalifaat. Begrijp je reactie niet zo.

0 Rapporteren

7anpau123 jul. 2018 - 11:46

Don’t feed the troll Satya. Altijd even googlen. Als er meedere (bijna) dezelfde nicks te vinden zijn met eenzelfde avatar - zoals bij Tommy T - dan moet je je afvragen wie erachter zit. Verder een goede bijdrage hoewel ik - ingeval er inderdaad sprake is van een stoornis - eerder zou denken aan een maatregel dan aan (alleen) een lange gevangenisstraf.

0 Rapporteren

KeesVanZundert23 jul. 2018 - 12:09

@Tommy T 23 juli 2018 at 06:44 dus in Nederland hebben mensen met een kleurtje het zo slecht dat naar het kalifaat afreizen een optie is??? Nou zijn we het hier in Nederland het niet altijd met elkaar eens maar deze uitspraak slaat natuurlijk nergens op.

0 Rapporteren