Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Afscheid van een vogel

  •  
13-11-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Het afscheid van het korhoen uit Nederland is geen incident, maar onderdeel van een mondiale uitsterfgolf
Het korhoen is officieel opgegeven: de natuurbescherming moet de strijd voor behoud van het dier staken. Het lijkt erop dat maar weinig mensen er wakker van liggen, want dit zagen we toch aankomen? “Uitsterven hoort bij het leven, er gaan soorten weg en er komen soorten bij” Dit is een halve waarheid: er zijn weliswaar altijd al soorten uitgestorven, maar nu het uitsterven 100 tot 1.000 keer zo snel gaat door menselijk toedoen is dat wel een reden voor ernstige zorg. En er komen ook geen soorten bij, we zien alleen dat bepaalde dieren en planten zich uitbreiden. Op Europese of mondiale schaal is er dus sprake van een enorme verarming.
De mens blijkt net zo verwoestend voor de natuur als de meteoriet die 65 miljoen jaar geleden onder meer alle dinosauriërs wegvaagde. Ecologen maken dat op uit de snelheid waarmee planten, vogels en vlinders de afgelopen tientallen jaren terrein verliezen. Van alle soorten is een derde op zijn retour. De vlinders, vogels en planten worden de afgelopen tientallen jaren op steeds minder plekken gezien. En dat betekent dat hun aantal drastisch aan het dalen is. De afgelopen veertig jaar verloor meer dan een kwart van alle planten terrein. Van de vogels leverde 56 procent leefgebied in en van de vlindersoorten werd zelfs 70 procent teruggedrongen. Het afscheid van het korhoen uit Nederland is dus geen ‘incident’.
Dood uit de planten vallen Het korhoen sterft uit omdat er te weinig insecten zijn, blijkbaar gaat het dus ook erg slecht met veel insecten. En met andere dieren, want toen de hop in de jaren ’50 in Nederland uitstierf, was dat door toedoen van minder insecten. De roodkopklauwier ging om dezelfde reden en de klapekster is daarom nu ook bijna uitgestorven. De insecten verdwijnen vanwege ons slechte milieu, met name de stikstofdeken over ons land heeft vergaande gevolgen. De verhouding van voedingstoffen in planten verschuift zodanig dat in proefopstellingen de rupsen dood uit de planten vallen. De heide van het korhoen is inmiddels tienmaal zuurder dan ze van nature was.
Lastig is dat de achteruitgang zo langzaam gaat, dat het ons te weinig verontrust. Als we het over het korhoen hebben, zijn we vergeten dat de duinpieper, kwak en waterspreeuw ook al eens verdwenen zijn. Over 10 jaar stelt iemand de vraag of het behoud van de laatste grutto of geelgors echt zoveel moet kosten. Het is de inflatie van ons natuurbesef.
Uitsterfgolf Is het een probleem, een mondiale uitsterfgolf? Waarschijnlijk wel. Er zijn een aantal grenzen waarbij, als we daar overheen gaan, onherstelbare schade wordt veroorzaakt en wij als mensen te maken krijgen met volstrekt onbekende omstandigheden. Naast klimaatverandering wordt de aantasting van de biodiversiteit als de ernstigste aantasting op dit moment beschouwd. Hierdoor komen cruciale processen in het geding, zoals waterzuivering, zuurstofproductie en voedselketens.
De natuur is echter taai en de mens inventief, er is dus hoop. Al enkele decennia wordt er actie ondernomen. In Nederland gaat het om wetgeving om de enorme overbemesting tegen te gaan en de invoering van de ecologische hoofdstructuur, nu Nederlands Natuurnetwerk genoemd. Maar de weerstanden waren en zijn hoog. Politici die sterk gelieerd zijn aan landbouw en de oude economie houden veel noodzakelijke acties tegen. Het feit dat ons piepkleine en zeer druk bevolkte land, op de VS na, de grootste exporteur van agrarische producten is, levert vreemd genoeg geen gevoel van onrust op, maar juist van trots.
Robuust en verbonden De huidige regering heeft goede bedoelingen met de natuur. Door de economische situatie blijven de daden helaas nog achter. We zullen echter krachtig door moeten gaan om de natuur zo in te richten dat deze zo robuust en ‘verbonden’ is zodat planten en dieren zich kunnen redden. We zullen moeten kiezen voor een landbouw waar ook de natuur nog een plek heeft.
Kortom, we vragen van onze bestuurders visie en daadkracht waarbij het gaat om een algemeen belang en effecten op lange termijn. Ook voor dieren als het korhoen zou het natuurnetwerk, grotere heidevelden en extensief boeren in de randgebieden hebben geholpen. En bedenk dat het laatste korhoen zelf geen probleem heeft: voor dit dier is het sterven even erg (of niet) als voor alle andere korhoenders daarvoor. Het is vooral een probleem voor ons. 

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (15)

omaoeverloos
omaoeverloos13 nov. 2013 - 13:32

Cultuurmonumenten heeft gelijk; nadat de mens eerst voor een enorme diversiteit gezorgd heeft in het door hunzelf gecreeerde cultuurlandschap, blijk nu dat door bevolkingsgroei en vinexwijken diezelfde natuur weer verdwijnt. Zelfs nu het wat minder gaat met de economie jammert iedereen alleen nog maar over de centjes en dat er zo weinig geconsumeerd en gebouwd wordt dat banen verdwijnen. Verder willen we zo graag het klimaat 'verbeteren' dat we de vrije ruimte in ons cultuurlandschap volzetten met windmolens. We zijn met te veel en we willen teveel, zo simpel is het. Het verdwijnen van het korhoen is het begin, welke vogel zal de laatste zijn? Merel? Zwarte kraai?

1 Reactie
Mhuge
Mhuge13 nov. 2013 - 13:32

Beste mw. Oeverloos, Dank voor uw reactie. Laten we met zijn allen de schouders eronder zetten. Natuurmonumenten kan daarbij alle steun gebruiken!

[verwijderd]
[verwijderd]13 nov. 2013 - 13:32

Nederland heeft de afgelopen honderd jaar nog nooit zo'n schone lucht, water en grond gehad. De hoeveelheid bos is meer dan verdubbeld. Het einde der tijden verkondigen slaat dus nergens op. Overigens benieuwd hoevaak deze vogel net over de grens voorkont. De korenwolf was ook in overpopulatie aan de andere kant van de grens.

1 Reactie
eeweew
eeweew13 nov. 2013 - 13:32

Je roept dit overal, kan je misschien ook een keertje melden waar je het vandaan hebt.

[verwijderd]
[verwijderd]13 nov. 2013 - 13:32

Gelukkig hebben we de whisky nog. Zucht.

1 Reactie
Mhuge
Mhuge13 nov. 2013 - 13:32

Proef reactie (bij goede whiskey is dat toch de beste reactie?)

[verwijderd]
[verwijderd]13 nov. 2013 - 13:32

Wat ik mis in dit verhaal is een antwoord op de vraag of en zo ja op welke manier Monsanto-achtige ontwikkelingen in de landbouw hier een rol spelen. Als kind plukte ik grote bossen korenbloemen voor mijn moeder, ze stonden in rijke hoeveelheden rond elk korenveld tezamen met een reeks van andere veldbloemen. En daarin vond je dan weer een vrij rijke insectenwereld waarbij vlinders van allerlei kleur de show stalen. Als je ziet hoe weinig dat soort dingen nu nog voorkomen zou zijn eerste vraag zijn waar dat door komt. Immers, de bloemen en wilde natuur trekt insecten aan en die insecten dan weer de korhoenders. Een artikel als dit heeft veel meer impact als er man en paard genoemd wordt, als er duidelijk wordt gemaakt wat de oorzaken zijn en hoe je die zou moeten aanpakken.

2 Reacties
Mhuge
Mhuge13 nov. 2013 - 13:32

Beste Bogdan Slaapmoe, Dank voor je reactie. Je hebt gelijk. Probleem is wel dat de biodiversiteit en alle ecologische relaties wel heel ingewikkeld zijn. En dus is het ook niet eenvoudig om man en paard te noemen. Daar waar het echt duidelijk is, zien we gelukkig wel reactie vanuit de maatschappij komen. Wat dat betreft zijn er ook successen te noemen vanuit het verleden, zoals de invoering van rioolwaterzuiveringen in de jaren '70, de aanpak van de ergste verzurende stoffen in de jaren '80 en de CFK's die de ozonlaag aantastten. Maar iedere keer is er strijd nodig en steun van heel veel mensen. Als Natuurmonumenten blijven we ons inzetten voor het behoud van de planten en dieren om ons heen. En daarom blijf ik ook optimistisch.

lembeck
lembeck13 nov. 2013 - 13:32

Precies. En nu Monsanto groen licht krijgt in de E.U. moeten we rekening houden met een toenemende arbeidsmarkt voor werklozen die strakjes verplicht tomatenplanten e.d. moeten bestuiven in de kassen, omdat bijen en hommels en wespen uitgestorven raken... Leuk, meer werk. Maar waarschijnlijker is dat het mensen zijn die vanuit de uitkering verplicht toe worden om dat te gaan doen. En de uitkeringen, als het er heel veel worden, zullen worden verlaagd met alle gevolgen van dien daar weer van. Het is een vicieuze spiraal naar de verdommenis. Als we onze natuur niet willen beschermen, krijgen we strakjes te maken met nog veel meer ellende die enorm veel geld gaan kosten om ze op te lossen ALS dat nog kan. Het bezopen korte termijn denken dus. En wie denkt dat dit belachelijk klinkt: http://www.biodiversiteit.nl/biodiversiteit-is-levensbelang/ecosysteemdiensten/bestuiving Onder voorbeelden... En in Harvard probeert men nu zelfs een mechanische bij te maken... Nederlandse hommels worden naar China gestuurd om in de kassen te werken. En hier raken we onze insecten kwijt dankzij Monsanto en Europa.

HomoRidenti
HomoRidenti13 nov. 2013 - 13:32

Een beetje Darwinist neemt dit voor kennisgeving aan en gaat weer over tot de orde van de dag. Je kunt jezelf de fundamentele vraag stellen in hoeverre het uitsterven van soorten slecht of fout is. Ook al is dat door toedoen van de mens. Massa extincties horen er nu eenmaal bij en geen enkele soort heeft het 'recht' om eeuwig te bestaan. We moeten tenslotte niet vergeten dat die meteoor van 65 miljoen jaar geleden, juist door het uitroeien van de grote dinosauriers er voor gezorgd heeft dat de zoogdieren hun kans kregen. En daarmee ligt 'ie dus ook aan de basis van de mens. En net als de nog veel grotere Perm-Trias massa-extinctie, die op zijn beurt weer de weg vrijmaakte voor de dinosauriers, door het uitroeien van 70% van de overige landdieren. Massa extincties zorgen voor een reset van de soortenvarieteit op de aarde. Het vernietigt de één en biedt kansen voor de ander. De aanleiding voor de extinctie doet er verder niet toe; of het nou een meteoor is, of de mens. De idee dat je soorten voor eeuwig in stand kunt houden is feitelijk een llusie. Het najagen van illusies is zinloos. Geld daartegenaan gooien al helemaal. Nu blijkt dat die korhoen wereldwijd toch bijna is uitgestorven, vraag ik me af wat het instandhouden van dat beestje ons nou gekost heeft de afgelopen jaren. En wat heeft die zak met geld nou helemaal opgeleverd voor de Nederlandse natuur cq biodiversiteit? Voor die korhoen heeft het in ieder geval niet geholpen.

1 Reactie
Mhuge
Mhuge13 nov. 2013 - 13:32

Beste Homo Ridenti, Je hebt gelijk. Voor de evolutie is een uitsterfgolf niet heel bijzonder; we zitten nu in de zesde heb ik begrepen. Bij iedere massa extinctie sterven wel alle grotere diersoorten uit, afhankelijk als ze zijn van het hele ecologische kaartenhuis. Dat ziet er dus somber uit voor de mensheid. Zelfs als de mens het wel redt, want effecten verstoringen van biodiversiteit, klimaat, ozonlaag, verzuring van de oceanen, etc. leveren via bijv. voedselschaarste e.d. heel veel menselijke ellende op, maatschappelijke onrust, inclusief vluchtelingenstromen, grote sociale spanningen, etc. Als Darwinist (jawel) komen we dan tot de conclusie dat 'intelligentie' wel eens een mislukt experiment in de evlolutie kan zijn. Maar voor de evolutie is het inderdaad allemaal niet van belang, dat draait wel door. Alleen is dat wel een cynische kijk op onze wereld wat mij betreft. Tenslotte heb je het over het geld. Daar kan je ook anders naar kijken. Hoeveel geld besteden we aan tijdelijke zaken zoals voorstelingen, orkesten, films, kunst en zelfs vormgeving van gebouwen, bruggen, etc? Dat doen we omdat we ervan genieten, ook al weet je dat het tijdelijk is. Als we nu geld besteden aan het uitstellen van het verdwijnen van een diersoort en je weet dat er ondertussen duizenden mensen die het dier zien (of hopen het te zien tijdens een wandeling) kan dat ook de moeite waard zijn. Ik behoor zelf bij degenen die van de balts van de korhoen genoten hebben. Een mooie herinnering. Dus wat mij betreft kunnen we als maatschappij best ook wat geld besteden voor behoud van de natuur en bepaalde soorten. Ook al is het tijdelijk; want dat is eigenlijk alles, zoals we in het begin van onze gedachenwisseling constateerden.

hansdetorenkraai
hansdetorenkraai13 nov. 2013 - 13:32

Je kunt niet zeggen dat er geen tijd geld of moeite in de Korhoen gestopt is maar het beestje heeft in ons volle benauwde en vol met predators geen kans dat is jammer maar echt niets aan te doen. http://www.sallandseheuvelrug.nl/node/422

1 Reactie
Mhuge
Mhuge13 nov. 2013 - 13:32

Beste Hans, je hebt het over 'predatoren en het korhoen'. Maar eigenlijk gaat dit artikel niet over het korhoen, maar over hoe wij met onze leefomgeving omgaan: de onvoorstelbaar snelle afname van de biodiversiteit. Het - aanstaande - verdwijnen van veldleeuwerik en pinksterbloem bijvoorbeeld hebben immers ook niets met predatoren te maken. Dus de strekking van het artikel was juist om breder te kijken.

jaapvos
jaapvos13 nov. 2013 - 13:32

hans de torenkraai: "Je kunt niet zeggen dat er geen tijd geld of moeite in de Korhoen gestopt is maar het beestje heeft in ons volle benauwde en vol met predators geen kans dat is jammer maar echt niets aan te doen". De grootste predator dat is de mens die door zijn gedrag & behoeftes het landschap zo heeft veranderd dat er geen natuurlijke vegetatie meer is waar die insecten in vertoeven die als voer dienen voor de jongen. De heide is de afgelopen decennia vergrast door het veel grotere stikstofgehalte in de atmosfeer als gevolg van o.a. mijn & jouw auto !! Daarnaast gebruikt de mens het landschap zo intensief dat er geen 'rommelhoekjes' meer zijn voor de prooidieren om te schuilen tegen natuurlijke predatoren. Wij zullen bereid moeten zijn om samen te leven met de natuur om die natuur 'zijn gang te kunnen laten gaan' zoals je bv in De Nieuwe Wildernis kunt zien. Daarom verbeter de wereld begin bij jezelf. Ik ben vogelliefhebber & doe op mijn manier mijn ding/hopelijk positieve bijdrage. Ik minimaliseer mijn autogebruik door op de fiets naar mijn werk te gaan (enkele reis 18 km) & daarnaast koop ik zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten. Als vogelliefhebber vind ik het belangrijk dat we weidevogelvriendelijke zuivelproducten kopen bv alles van Arla. Als iedereen nu een beetje meedoet kunnen we volgens mij erg ver komen maar helaas is het veranderen van gedrag van de mens erg moeilijk zoniet vaak onmogelijk. Tenzij het wordt opgelegd door wet & regelgeving van de overheid......

1 Reactie
hansdetorenkraai
hansdetorenkraai13 nov. 2013 - 13:32

Kan u volledig volgen geachte jaap vos, Het probleem volstaat met de uitspraak er zijn gewoonweg veel te veel mensen op deze aarde en in het bijzonder in Nederland. De film waaraan u refereert is prachtig maar ook daar heeft de korhoen het niet gered. Als we echt wat aan ons habitat willen doen moeten we minimaal terug naar pakweg 6 miljoen inwoners en hoe minder des te meer natuur. Zie het niet gebeuren maar is de enige echte oplossing voor behoud van diversiteit.