Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

'Acteren om erbij te passen'

  •  
14-09-2015
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
RTEmagicC_diversiteit.jpg
Alle lijstjes en debatten ten spijt, voor échte diversiteit is een cultuuromslag nodig
Programmamakers, schrijvende pers, innovatieve online media. De negende editie van de Nacht van de Journalistiek vindt op 26 september plaats. Een avond waar mediaorganisaties en geïnteresseerden samenkomen om te spreken over de nieuwste ontwikkelingen in het vak. Het thema dit jaar is diversiteit: inmiddels een kwaliteitskeurmerk dat je kan plakken op elk bedrijf dat niet alleen maar witte, mannelijke, heteroseksuelen van middelbare leeftijd in dienst heeft. Maar waarom blijkt échte diversiteit toch zo moeilijk te bereiken?
Uit onderzoek van NRC blijkt dat de negen grootste redacties voor maar drie procent uit niet-westerse Nederlanders bestaan terwijl er ruim drie keer zoveel niet-westerse mensen in Nederland wonen. Ik had recentelijk een discussie met vrienden uit het vak. Volgens hen lag het gebrek aan diversiteit in de media toch echt aan het geringe aantal niet-westerlingen op de journalistieke opleiding: ‘Ze zijn er simpelweg niet en kiezen voor studies die geld of status opleveren’. Een zeer legitiem en kloppend argument, maar een waarbij we ons niet té comfortabel moeten voelen.
Corporate
 Want ook in het bedrijfsleven worden niet-westerse Nederlanders in managementfunctie – met maar 2 procent – zwaar ondervertegenwoordigd. Een kennis van mij werkt al veertien jaar in het bankwezen: in het buitenland gestudeerd, stond jarenlang in de landelijke top drie als trainee, heeft award na award binnengesleept maar kreeg altijd te horen dat de bankierswereld misschien niet klaar is voor ‘een zwarte vrouw’. Toen ze uiteindelijk een seniorfunctie kreeg toegewezen – die veel minder gekwalificeerde witte collega’s met gemak binnensleepten – werd er niet inhoudelijk commentaar geleverd op haar werk, maar op haar uiterlijk en gedrag. Ze was ‘te sexy’ met haar rokken tot over haar knie die langer waren dan die van andere collega’s maar vanwege haar rond achterwerk ‘toch iets anders stonden’. Haar wulpse heupen zouden afleiden. Haar hoge hakken accentueerden haar figuur te veel. Haar kroeshaar was te ánders’. Ze was de enige zwarte vrouw met een seniorpositie en haar ‘afwijkende look’ zou andere mensen ‘intimideren’. Ze werkte te hard en sprak te weinig en paste ‘gewoon niet binnen de cultuur van het bedrijf’. Ze transformeerde zichzelf om te passen bij mensen waar ze – besefte ze na met anderen met soortgelijke ervaring gesproken te hebben – nooit genoeg voor zou zijn. En daar ligt volgens mij het grootste probleem met diversiteit. Of je nou in de media of in het bankierswezen zit, prima ballerina of mannequin bent. Je moet maar normaal doen, dan doe je al gek genoeg. Maar ben je in onze samenleving alleen ‘normaal’ als je wit bent?
Onderzoek
 Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat er bij redacties een alom heersend beeld is dat minderheden niet objectief zouden zijn. Of echte objectiviteit überhaupt bestaat is weer een andere discussie. De neutraliteit die een wit persoon automatisch wordt toegekend als hij bericht over een ander wit persoon is niet vanzelfsprekend voor een ‘etnisch’ persoon die bericht over een ander ‘etnisch’ persoon. Een beredenering waarvan de absurditeit in een andere context onmiskenbaar is. Als een zwarte makelaar bijvoorbeeld huizen voor een lagere prijs zou verkopen aan mensen die toevallig dezelfde huidskleur delen.
Volgens het onderzoek van OCW (2008) zeggen veel media diversiteit te willen maar doen ze er niet genoeg aan om die echt te bewerkstelligen. Ook weten we inmiddels dat mensen andere mensen aannemen die het meest op hen lijken. Dat is een onbewust proces waar niemand immuun voor is. De discussie over meer diversiteit in de media wordt vaak op slot gegooid door hoofdredacteuren die wel een discrepantie zien maar zeggen toch echt niet naar afkomst te kijken. Nee, je ogen nemen dat wellicht niet bewust waar, maar je onderbewustzijn maakt wel dat onderscheid ondanks wat je als weldenkend mens zegt. En door het probleem te ontkennen kan je het niet aankaarten.
Cultuur
 Waarom is diversiteit (in de breedste zin van het woord) überhaupt belangrijk? Bij veel organisaties blijkt dat ze met divers personeel beter functioneren. Wat logisch is als je bedenkt dat er een verbreding aan kennis, ervaring en vaardigheden plaatsvindt. Je bent aantrekkelijker voor buitenstaanders, die herkenning kunnen vinden bij je. Je steekt meer op van elkaar waardoor het ook een verrijking is voor je eigen leven. En – niet onbelangrijk – iedereen heeft niet alleen maar in theorie hetzelfde recht maar ook in de praktijk.
Naar aanleiding van het onderzoek van NRC stellen deskundigen dat bij gebrek aan etnische diversiteit de redacties een monocultuur hebben waardoor de niet-westerse journalist die er wél is vaker afhaakt vanwege gebrek aan assimilatie. Wanneer je als ‘anders-zijnde’ wordt omringd door homogene collega’s die een cultuur hebben waar jij nooit en te nimmer tussen past, moet je –  zoals mijn kennis zegt – ‘acteren om erbij te passen’. In plaats van geaccepteerd te worden vanwege je excellentie of je middelmatigheid.
Dus we kunnen lijstjes maken, debatten organiseren en excellent divers talent als chocolaatjes op een presenteerblaadje blijven aanbieden (wat ik nog steeds aanmoedig) maar helaas verandert er alleen daarmee bar weinig als de cultuur hetzelfde blijft. Wie zegt dat ook al weer? Als we een vis blijven beoordelen op zijn vermogen een boom te klimmen, zal het zijn hele leven blijven denken dat hij dom is. En (eigen toevoeging) zullen onze bedrijven een schaduw blijven van de ware potentie die in de kleurrijke toekomst ligt.

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.