Joop

'Acteren om erbij te passen'

  •  
14-09-2015
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
RTEmagicC_diversiteit.jpg
Alle lijstjes en debatten ten spijt, voor échte diversiteit is een cultuuromslag nodig
Programmamakers, schrijvende pers, innovatieve online media. De negende editie van de Nacht van de Journalistiek vindt op 26 september plaats. Een avond waar mediaorganisaties en geïnteresseerden samenkomen om te spreken over de nieuwste ontwikkelingen in het vak. Het thema dit jaar is diversiteit: inmiddels een kwaliteitskeurmerk dat je kan plakken op elk bedrijf dat niet alleen maar witte, mannelijke, heteroseksuelen van middelbare leeftijd in dienst heeft. Maar waarom blijkt échte diversiteit toch zo moeilijk te bereiken?
Uit onderzoek van NRC blijkt dat de negen grootste redacties voor maar drie procent uit niet-westerse Nederlanders bestaan terwijl er ruim drie keer zoveel niet-westerse mensen in Nederland wonen. Ik had recentelijk een discussie met vrienden uit het vak. Volgens hen lag het gebrek aan diversiteit in de media toch echt aan het geringe aantal niet-westerlingen op de journalistieke opleiding: ‘Ze zijn er simpelweg niet en kiezen voor studies die geld of status opleveren’. Een zeer legitiem en kloppend argument, maar een waarbij we ons niet té comfortabel moeten voelen.
Corporate
 Want ook in het bedrijfsleven worden niet-westerse Nederlanders in managementfunctie – met maar 2 procent – zwaar ondervertegenwoordigd. Een kennis van mij werkt al veertien jaar in het bankwezen: in het buitenland gestudeerd, stond jarenlang in de landelijke top drie als trainee, heeft award na award binnengesleept maar kreeg altijd te horen dat de bankierswereld misschien niet klaar is voor ‘een zwarte vrouw’. Toen ze uiteindelijk een seniorfunctie kreeg toegewezen – die veel minder gekwalificeerde witte collega’s met gemak binnensleepten – werd er niet inhoudelijk commentaar geleverd op haar werk, maar op haar uiterlijk en gedrag. Ze was ‘te sexy’ met haar rokken tot over haar knie die langer waren dan die van andere collega’s maar vanwege haar rond achterwerk ‘toch iets anders stonden’. Haar wulpse heupen zouden afleiden. Haar hoge hakken accentueerden haar figuur te veel. Haar kroeshaar was te ánders’. Ze was de enige zwarte vrouw met een seniorpositie en haar ‘afwijkende look’ zou andere mensen ‘intimideren’. Ze werkte te hard en sprak te weinig en paste ‘gewoon niet binnen de cultuur van het bedrijf’. Ze transformeerde zichzelf om te passen bij mensen waar ze – besefte ze na met anderen met soortgelijke ervaring gesproken te hebben – nooit genoeg voor zou zijn. En daar ligt volgens mij het grootste probleem met diversiteit. Of je nou in de media of in het bankierswezen zit, prima ballerina of mannequin bent. Je moet maar normaal doen, dan doe je al gek genoeg. Maar ben je in onze samenleving alleen ‘normaal’ als je wit bent?
Onderzoek
 Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat er bij redacties een alom heersend beeld is dat minderheden niet objectief zouden zijn. Of echte objectiviteit überhaupt bestaat is weer een andere discussie. De neutraliteit die een wit persoon automatisch wordt toegekend als hij bericht over een ander wit persoon is niet vanzelfsprekend voor een ‘etnisch’ persoon die bericht over een ander ‘etnisch’ persoon. Een beredenering waarvan de absurditeit in een andere context onmiskenbaar is. Als een zwarte makelaar bijvoorbeeld huizen voor een lagere prijs zou verkopen aan mensen die toevallig dezelfde huidskleur delen.
Volgens het onderzoek van OCW (2008) zeggen veel media diversiteit te willen maar doen ze er niet genoeg aan om die echt te bewerkstelligen. Ook weten we inmiddels dat mensen andere mensen aannemen die het meest op hen lijken. Dat is een onbewust proces waar niemand immuun voor is. De discussie over meer diversiteit in de media wordt vaak op slot gegooid door hoofdredacteuren die wel een discrepantie zien maar zeggen toch echt niet naar afkomst te kijken. Nee, je ogen nemen dat wellicht niet bewust waar, maar je onderbewustzijn maakt wel dat onderscheid ondanks wat je als weldenkend mens zegt. En door het probleem te ontkennen kan je het niet aankaarten.
Cultuur
 Waarom is diversiteit (in de breedste zin van het woord) überhaupt belangrijk? Bij veel organisaties blijkt dat ze met divers personeel beter functioneren. Wat logisch is als je bedenkt dat er een verbreding aan kennis, ervaring en vaardigheden plaatsvindt. Je bent aantrekkelijker voor buitenstaanders, die herkenning kunnen vinden bij je. Je steekt meer op van elkaar waardoor het ook een verrijking is voor je eigen leven. En – niet onbelangrijk – iedereen heeft niet alleen maar in theorie hetzelfde recht maar ook in de praktijk.
Naar aanleiding van het onderzoek van NRC stellen deskundigen dat bij gebrek aan etnische diversiteit de redacties een monocultuur hebben waardoor de niet-westerse journalist die er wél is vaker afhaakt vanwege gebrek aan assimilatie. Wanneer je als ‘anders-zijnde’ wordt omringd door homogene collega’s die een cultuur hebben waar jij nooit en te nimmer tussen past, moet je –  zoals mijn kennis zegt – ‘acteren om erbij te passen’. In plaats van geaccepteerd te worden vanwege je excellentie of je middelmatigheid.
Dus we kunnen lijstjes maken, debatten organiseren en excellent divers talent als chocolaatjes op een presenteerblaadje blijven aanbieden (wat ik nog steeds aanmoedig) maar helaas verandert er alleen daarmee bar weinig als de cultuur hetzelfde blijft. Wie zegt dat ook al weer? Als we een vis blijven beoordelen op zijn vermogen een boom te klimmen, zal het zijn hele leven blijven denken dat hij dom is. En (eigen toevoeging) zullen onze bedrijven een schaduw blijven van de ware potentie die in de kleurrijke toekomst ligt.

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (21)

Haastig
Haastig14 sep. 2015 - 18:37

"maar kreeg altijd te horen dat de bankierswereld misschien niet klaar is voor 'een zwarte vrouw" Aan de HR-afdelingen van de bankierswereld (en ... en ....): Are you kidding me ?!? Waar zou je klaar voor moeten zijn? We leven gvd in 2015 !!

Machielse2
Machielse214 sep. 2015 - 18:37

Ik werk zelf in een vrij internationaal bedrijf. Denk wel dat het betere resultaten kan leveren. Echter het moet niet opgedrongen worden. Wanneer je een beleid begint met quota, positieve discriminatie etc. daar wordt niemand beter van. Net wat Rutte zegt: invechten

Armagaddon
Armagaddon14 sep. 2015 - 18:37

>>> Citaat: Alle lijstjes en debatten ten spijt, voor échte diversiteit is een cultuuromslag nodig... >>> Ware woorden...maar moeten in de praktijk maar blijkbaar genoegen nemen aan uitvluchten en holle voornemens en wensen...de huidige confronterende realiteit..

robvaniren
robvaniren14 sep. 2015 - 18:37

Dilan Yesilgoz (hoe autochtoon klinkt dit?) schrijft het mooi in de NRC: het maakt uit of wij onderscheid maken in echte oorlogsvluchtelingen en mensen die het beter willen hebben. Dat Sheila Sitalsing dat verschil discriminerend vind, zie ik als çultuurbepaald'(omdat zij ooit geimmigreerd is, of haar voorouders, vereenzelvigt ze zich met ALLe vluchtelingen) . Begrijpelijk, maar een frontcolumn in de VK onwaardig.

kassakijker73
kassakijker7314 sep. 2015 - 18:37

In de inleiding zijn de minderheden nog iedereen die niet valt onder 'witte, mannelijke, heteroseksuelen van middelbare leeftijd.' (échte diversiteit). Het verdere betoog gaat alleen nog maar over huidskleur en een niet-westerse culturele achtergrond. Waar in dit verhaal gaat het dan nog om emancipatie van vrouwen, afwijkende seksuele voorkeur of mensen die niet van middelbare leeftijd zijn? En dan vergeet de auteur volgens mij nog een groep mensen die zwaar gediscrimineerd wordt, die met een lichamelijke handicap. Dit betoog toont daarmee vooral aan dat opkomen voor je 'eigen groep' de normaalste zaak van de wereld is.

Sardar2
Sardar214 sep. 2015 - 18:37

Het is onzin over objectiviteit in het algemeen praten als de samenleving bestaat uit uiteenlopende belangen die elk eigen objectiviteit hebben. Het is enkel bedoeld om aan te geven wie er geaccepteerd en wie geweigerd wordt. Hetzelfde geldt over neutraliteit. Die bestaat ook niet als algemene kenmerk. Zelfs wetenschap in gekleurd. Als er een overwegend blanken of gekleurde aanwezig zijn, is dat niks anders dan de opname van hetzelfde. Het probleem is dat men de etnische verscheidenheid ondergeschikt maakt aan politieke of polaire diversiteit. Terwijl de samenleving een zeer bredere diversiteit kent van etnische afkomst. Dat weerspiegelt zich niet in media en bedrijfsleven maar ook elders. Het objectieve oplossing is dat men eerst de diversiteit dient erkennen, alvorens tot een gezamenlijke en werkbare ‘objectiviteit’ of ‘neutraliteit’ te komen. Het probleem is dat het erkennen louter in woord is en geen daad. De kwalijke ligt hierin. Het blijft beperkt tot selectieve opname om het schijn van acceptatie te wekken. De achterliggende redenen, politiek correct, wordt toegeschreven aan kennisniveau en niet aan diversiteit zelf. Dat men beschikt niet over de voldoende capaciteiten, dan de noodzakelijke taligheid, of omgangsvormen die wel verschillen en effectiviteit in de weg zitten. En men vergeet dit is een verwijt naar eigen adres. De capaciteiten en taligheid (lange culturele geheugen) kunnen aangeleerd worden mits ervoor de middelen al beschikbaar zijn gesteld. Dat ontbreekt breed in Nederland en enkel wordt gewezen op eigen middelen of breedheid van individu zelf. Dat is niks anders dan weigeren te investeren op migranten op hun integratieproces, een goedkope benadering en goedkope investering. Ook omgangsvormen zijn geen keuzes maar het gevolg van deelname in praktijk, waar men het moet aanleren. Wat betekent dat men in integratieproces dient eerst accepteren de verschillen er zijn, alvorens de kans van het ontstaan van hetzelfde gezamenlijke omgangsvormen mogelijk te maken. Alles op alles zegt dat diversiteit in begin fase niet een rendabele en conflictloze proces is. Het acceptatie ervan ligt juist in het aannemen van deze overgangsfase. Of men wilt dat assimilatie noemen, integratie of eenheid, alles ligt aan de voorwaarde van acceptatie en opnemen van migranten. Het is gewoon niet acceptabel als een land na generaties nog zou over integratie te praten van eigen onderdanen die toevallig nakomelingen zijn van elders geboren voorouders. Hierin ligt de ware redenen van voortduren van mono-culturele hegemonie op werk, onderwijs en beleid.

pietdeg2
pietdeg214 sep. 2015 - 18:37

"De neutraliteit die een wit persoon automatisch wordt toegekend als hij bericht over een ander wit persoon is niet vanzelfsprekend voor een 'etnisch' persoon die bericht over een ander 'etnisch' persoon." Dat hangt natuurlijk in de eerste plaats van het onderwerp af. Als een etnisch persoon zoals jij dat noemt als journalist een culinaire rubriek verzorgt of zich op de economieredactie bezighoudt met de gang van zaken in de financiële wereld, dan is de kans verdomd klein dat hem vanwege de huidskleur een gebrek aan neutraliteit wordt verweten. Heel anders ligt dat als die journalist zich met onderwerpen als racisme bezig gaat houden. Kaart je dan misstanden aan, dan loop je de kans dat die stukken als activistisch worden ervaren ook al kloppen alle feiten en is de strekking objectief gezien juist. Maar dat geldt niet minder voor een witte journalist (waarom mag je die overigens witte noemen en moet je voor een zwarte een gedrocht als etnisch persoon verzinnen?). Schrijft die feitelijk over problemen in achterstandswijken dan wordt dat ook niet als objectief ervaren: in plaats van een vanzelfsprekende neutraliteit komt dan ineens het verwijt van racisme. "Bij veel organisaties blijkt dat ze met divers personeel beter functioneren. Wat logisch is als je bedenkt dat er een verbreding aan kennis, ervaring en vaardigheden plaatsvindt." Dat klopt als een bus. "Je bent aantrekkelijker voor buitenstaanders, die herkenning kunnen vinden bij je." Maar hier ga je de mist in. Die herkenning is namelijk de kuil waarin je als 'etnisch persoon' in de journalistiek maar al te snel valt. Want die herkenning spijkert je vast op onderwerpen waarbij je huidskleur een rol speelt, wat maakt dat er per definitie geen sprake zal zijn van vanzelfsprekende neutraliteit. Ik vind het systeem van de Kamerfractie van D66 veel verstandiger: halen die de voorzitten van het COC binnen dan gaat zij zich vooral niet bezighouden met homo-emancipatie en heeft iemand een etnische achtergrond dan gaat die zich niet met dat soort onderwerpen bezighouden. Omdat je daar zit vanwege wat je kunt en niet vanwege je achtergrond. Hoeveel onvolwassener gaat het er wel niet aan toe in de journalistiek. Redacties slepen expliciet moslims binnen omdat die zoveel herkenning vinden in moslimkringen en daar makkelijker een netwerk kunnen opbouwen. Wat praktisch gezien natuurlijk ook voor een deel zo is, al heb je het dan wel over probleemmilieus binnen moslimkringen. Met als gevolg dat een 'etnische' charlatan bijna eindeloos door kan gaan met het verzinnen van interviews, omdat de rest te weinig kijk op de zaak heeft en al lang blij is dat ze iemand met vermeende toegang tot die kringen binnen hebben weten te slepen. Een beetje meer professionele distantie zou wel op zijn plaats zijn, want je huurt toch ook geen staalbewerker in voor een reportage over de scheepsbouw? En als het om lastiger toegankelijke kringen gaat: wat is er minder toegankelijk dan de georganiseerde misdaad? Toch zetten redacties daar niet gemakshalve criminelen voor in. Maar het probleem ligt natuurlijk niet alleen aan de vraagkant (dus bij de redacties) maar ook bij de aanbodkant (de 'etnische mensen'). Clarice Gargard is daar zelf een goed voorbeeld van, want zij is o.a. gespecialiseerd in 'diversiteit' en voert ter promotie van haar werk de Connecting Differences Award aan waarvoor ze slechts genomineerd was. Dan zoek je de onderwerpen waarbij geen vanzelfsprekende neutraliteit bestaat ook wel op. En dan draag je automatisch weinig bij aan echte diversiteit. Wat dat betreft is er sowieso sprake van een merkwaardige tegenstelling: het land is te klein als bijvoorbeeld aan moslims wordt gevraagd om zich van de extremisten in hun kring te distantiëren. Op zich volkomen terecht, want wat heeft jouw achtergrond daarmee te maken? Maar dan moet je je anderzijds ook niet op basis van je achtergrond continu storten op onderwerpen waarbij die achtergrond beslist wel een rol speelt. Zie alleen al hoeveel moslimvrouwen zich op joop.nl bijna exclusief bezighouden met onderwerpen die alles te maken hebben met hun vrouw zijn, hun etnische achtergrond en hun moslim zijn. En natuurlijk met Israël. Streef je echte diversiteit na, dan moet je focus toch echt liggen op onderwerpen waarbij je op basis van je inhoudelijke kwaliteiten wordt gewaardeerd. Of daarbij hoge hakken en een strechjurk gepaste kledij is of niet is een ander verhaal.

Lunarts
Lunarts14 sep. 2015 - 18:37

Geen enkele cultuur is te sturen, behalve door dictators en zelfs dat lukt uiteindelijk niet.

Zephyr2
Zephyr214 sep. 2015 - 18:37

Als je zo'n topper bent en je wordt zo gepasseerd als jij hier beschrijft ben je toch zo weg naar een ander? Dan wil je daar toch geen dag langer werken. Serieuze bedrijven selecteren op kwaliteit, vindt dat bedrijf. Als je perse bij de jakhalsen wilt horen moet je zelf een jakhals kunnen zijn .

1 Reactie
Sardar2
Sardar214 sep. 2015 - 18:37

‘Serieuze bedrijven selecteren op kwaliteit’ Echt waar? Ik dacht dat bedrijven jagen op winst en rendabiliteit. Waar is die serieuze bedrijf? Ik wil daar wel solliciteren. ‘Als je perse bij de jakhalsen wilt horen moet je zelf een jakhals kunnen zijn’ Mag ik je logica even doortrekken? Als je perse bij de blanken wilt horen moet je zelf een blank kunnen zijn!

[verwijderd]
[verwijderd]14 sep. 2015 - 18:37

Het valt mij op dat niet-westerse journalisten steeds maar weer over dezelfde onderwerpen schrijven. Misschien is het tijd uw vleugels eens uit te slaan en u te verdiepen in ander nieuws.

2 Reacties
TomPoes2
TomPoes214 sep. 2015 - 18:37

Als we nu de niet-westerse journalisten eens laten schrijven over Nederlandse onderwerpen en de Nederlandse journalisten over niet-westerse onderwerpen, dan schrijven ze weliswaar misschien niet over de onderwerpen waar ze het meeste over weten, maar anderzijds komt het misschien de objectiviteit ten goede. Origineel voorstel.

Sardar2
Sardar214 sep. 2015 - 18:37

Mijn ervaring is heel anders: Ik ken de autochtone journalisten gespecialiseerd op een thema. Hun originaliteit zit juist in breed kunnen inspelen op hetzelfde thema. Dat is wel rendabel maar een achterhaalde originaliteit in internettijdperk. De niet westerse journalist schrijft misschien al zijn carrièreperiode niet over een en hetzelfde, wel heeft oog voor veelzijdigheid en verscheidenheid van de wereld dat journalisten moeten weerspiegelen bij de gewone mensen. Wat bij blanke originaliteit als amateurisme wordt aangeduid! Het is een cultuur relatieve verschijnsel en dat is merkbaar waar men eigen cultuur kan overstijgen. Dat kun je dus van blanke bastion niet verwachten.

[verwijderd]
[verwijderd]14 sep. 2015 - 18:37

--- Dit bericht is verwijderd —

1 Reactie
edgarmat
edgarmat14 sep. 2015 - 18:37

En waarom voelt u zich aangesproken?

Achterberghen
Achterberghen14 sep. 2015 - 18:37

Waarom zou je in godsnaam bij een bank willen werken? Dan is elke vernedering die je over je heen krijgt dik verdiend.

1 Reactie
edgarmat
edgarmat14 sep. 2015 - 18:37

@J: "Dan is elke vernedering die je over je heen krijgt dik verdiend." Wat is dit voor een belachelijke opmerking? Wat heeft dit met het uiterlijk van die mevrouw te maken? En waarom is het uiterlijk überhaupt een issue?

OlavM
OlavM14 sep. 2015 - 18:37

Clarice Gargard snijdt een hardnekkig probleem aan. Nl. dat witte mensen en mannen in het algemeen heel vaak niet onderkennen dat ze door hun culturele achtergrond zijn geïmpregneerd en dat ze dat veelal niet beseffen. Ze nemen alle “vanzelfsprekendheden” waarin ze zijn opgegroeid (al of niet bewust) tot norm, en denken toch dat ze “neutraal’ en “objectief” naar maatschappelijke verschijnselen en situaties in een diverse wereld kunnen kijken. Velen beweren b.v. “geen kleur te zien”. Maar als je je “white” of “male privilege” niet bewust bent zullen die altijd een rol blijven spelen. (De schrijfster vermijdt zorgvuldig deze termen, maar het gaat wel om deze kwesties). En jawel, de lange tenen zijn hieronder in diverse commentaren weer te vinden. Alsof men “hoogstpersoonlijk” wordt aangevallen en beschuldigd. Voor de zoveelste keer: nee hoor, het gaat hier om een structureel, maatschappelijk verschijnsel. Iets waaraan wel kan en m.i. moet worden gewerkt, maar waaraan het verwerven van inzicht in de problematiek onvermijdelijk vooraf gaat. Dat vereist wél moeite en goede wil.

1 Reactie
123456zeven
123456zeven14 sep. 2015 - 18:37

Dat mensen ergens anders dingen anders doen moeten ze daar vooral zelf weten. In Nederland worden dingen echter op de Nederlandse manier gedaan. Niet omdat die objectief beter is, maar omdat die manier goed genoeg is, en er helemaal geen overeenstemming bestaat over wat dan wel beter is. 's Lands wijs, 's lands eer, heet dat. "when in Rome, act as the Romans", nog zo eentje.

Weetnietalles2
Weetnietalles214 sep. 2015 - 18:37

Je zou normaal moeten doen, volgens de schrijfster. Dat zou de eis zijn. Normaal is wat 70% van de bevolking doet. Laat nou 70% van de bevolking blank zijn. Dus wil je weten wat als normaal beschouwd worden, kijk dan naar de blanke ongeschreven regels. Maar het duurt wel twee a drie generaties voor je die ongeschreven regels kent. Ik verbaas me erover dat eerste generatie immigranten zich al Nederlander zeggen te voelen, dat kan bijna niet. De eerste en tweede generatie identificeert zich niet met de Nederlandse geschiedenis, doch met het land van herkomst. Dezelfde overschatting geldt voor bekleden van hogere functies. Immigranten hebben verhoudingsgewijs een minder hoge opleiding, spreken niet vlekkeloos Nederlands, dan moet je niet denken dat je naar verhouding tot je percentage cultuurgenoten hoge posities bekleedt. Ook hier gaan twee a drie generaties overheen, voordat je normaal bent.

1 Reactie
De redactie van Joop zijn een stel hypocrieten
De redactie van Joop zijn een stel hypocrieten14 sep. 2015 - 18:37

Wat de meeste mensen doen is niet normaal, maar modaal. Normaal is volgens een norm en die hoeft niet door de grote massa vastgesteld te zijn. Deze norm kan bijvoorbeeld "multiculturele samenleving" en tja dat de (meestal voor het overgrote deel domme) massa het daar niet mee eens is, jammer dan.