Aanslag op Frans satirisch weekblad: 12 doden

Bij de redactie van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo in Parijs is woensdagochtend een schietpartij geweest. Daarbij zijn 12 doden gevallen: acht journalisten van Charlie Hebdo, waaronder hoofdredacteur Stéphane Charbonnier, twee agenten, een genodigde en een receptionist. Tien mensen raakten gewond, vier daarvan zijn er slecht aan toe. De verdachten zijn teruggekeerde Syriëgangers, die wraak wilde nemen vanwege spotprenten in het blad over de profeet Mohammed.

Updates onderaan artikel

Franse media melden dat gewapende mannen het hoofdkantoor bestormden. Ooggetuigen zeggen dat ze bij binnenkomst vroegen naar de journalisten en redacteurs die betrokken waren bij de Mohammed cartoon en hen zouden wreken. Vervolgens begonnen ze als wilden om zich heen te schieten met kalasjnikovs en automatische vuurwapens. De politie zou hebben ingegrepen, maar werd ook onder vuur genomen. Er ontstond een chaos waarbij een aantal redactieleden het dak opklom.

Volgens president Hollande zijn ongeveer 40 mensen aan de aanslag ontkomen. Hij spreekt van een terroristische aanslag die helemaal in scène was gezet: ‘een extreme actie van barbaren tegen het weekblad’. “Frankrijk heeft te maken met een shock en we moeten laten zien dat we met elkaar verbonden zijn”, aldus Hollande. De veiligheidsmaatregelen in Parijs zijn momenteel opgeschroefd aangezien de gemaskerde mannen nog steeds op de vlucht zijn. Om 14.00 uur komt het Franse parlement bijeen.

Guardian verslaggever Kim Willsher sprak met agenten in Parijs. Zij zeggen dat het binnen een ‘bloedbad’ was, ‘een afslachting’. Ook een raam van een politieauto zit vol kogelgaten. “Het was een commando met Kalasnikov…ze zijn naar binnen gegaan om te doden”, aldus één van de agenten.

Vandaag plaatste het blad een uur voor de aanslag een satirische cartoon op Twitter waarin IS-leider al-Baghdadi een rol speelde. De Nederlandse freelance verslaggever Stefan de Vries die onder andere werkt voor France 24 en RTL Nieuws zegt dat Charlie Hebdo extra bewaking kreeg van de politie vanwege bedreigingen. Ook hoofdredacteur Charbonnier kreeg persoonlijke bewaking. De ingang van het pand was ook anoniem, maar toch kon de aanslag op klaarlichte dag plaatsvinden in een drukke omgeving midden in Parijs.

De gewapende mannen gebruikten een gekaapte auto om weg te komen. Het ging volgens de laatste berichten om vier mannen. In hun route richting het Noord-Oosten van Port de Patin ruilden ze van auto door een andere auto te kapen.

In 2011 kreeg Charlie Hebdo ook al te maken met een aanslag. Toen werd er een molotovcocktail naar binnen gegooid. Daarbij raakte toen niemand gewond. De aanslag gebeurde nadat de redactie had aangekondigd dat de profeet Mohammed bij de volgende editie van het weekblad zou optreden als gasthoofdredacteur. Daardoor zou het blad eenmalig de naam ‘Sharia Hebdo’ krijgen.

In 2012 kwam het blad opnieuw in opspraak omdat het een speciale bijlage publiceerde met een stripverhaal over het leven van de profeet Mohammed. Het blad kreeg kritiek dat het moedwillig moslims zou provoceren. “Wanneer mensen geshockeerd willen zijn, zullen ze dat ook zijn”, gaf uitgever Stéphane Charbonnier toen als reactie. Sindsdien wordt de redactie van Charlie Hebdo bedreigd door extremistische islamitische groeperingen in Parijs.

Update 16:09 uur

De plegers van de terroristische aanslag in Parijs riepen dat ze van Al Qaida Jemen waren voordat ze begonnen te schieten, schrijft de Britse krant The Telegraph. Omstanders werden door de terroristen gevraagd dat door te geven aan de media. In Jemen vielen zeker 30 doden en minstens 40 geworden, vermoedelijk door een Al Qaida-aanslag.

Journalisten en cartoonisten reageren massaal op de aanslag op Charlie Hebdo en betuigen op hun eigen manier hun steun aan de omgekomen journalisten en cartoonisten. Zo kwam de gehele Belgische VRT-redactie bij elkaar om met de bordje ‘Je suis Charlie’ een statement te maken en twitterde de groepsfoto :

De Nederlandse cartooniste Joep Bertrams en Ruben L Oppenheimer deden dat ieder op hun eigen originele wijze: 

‘Charlie Hebdo nooit opzij’, twitter Bertrams met deze cartoon:

Cartoonist Ruben L. Oppenheimer pakte ook zijn potlood erbij en tekende deze:

Een anonieme cartoonist uitte zich op Twitter en werd opgepikt door ‘Straatmarokkaan’ op Twitter:

Journalist Alexander Bakker twitterde : ‘Joden, christenen en moslims. Iedereen kwam aan de beurt in weekblad Charlie Hebdo’, samen met deze foto:

Ook verschillende cartoonisten maakten vandaag prenten voor Joop. Gerco van Beek tekende ‘De wraak van humorlozen’, René Krewinkel maakte ‘Bring it on’ en van Korneel Jeuken is ‘Jamais’.

Demonstraties

Overal in Frankrijk zijn optochten gepland als demonstratie tegen de aanslag op Charlie Hebdo. Op deze kaart zijn maar liefst al 46 plekken aangemerkt. 

Ook in Nederland is er vanavond een herdenking ter ere van de Charlie Hebdo slachtoffers en de persvrijheid. Via deze Facebookpagina roepen journalisten elkaar op om 18.00 uur vanavond bij elkaar te komen op de Dam in Amsterdam.

Update 18.20 uur

Burgemeester Van der Laan van Amsterdam overweegt een bijeenkomst te organiseren om in gesprek te gaan met hoofdredacties in Amsterdam. Tegen AT5 zegt de burgemeester:

Ik denk dat niemand zich nu veilig voelt. Dit is internationale ellende die ook Amsterdam raakt. We hebben er ook aanwijzingen voor, dat mensen zich grote zorgen maken. Ik heb al contact gehad met de hoofdofficier van Justitie en de hoofdcommissaris, we komen hier zeker nog op terug.” “Een van de dingen die ik heb overwogen, maar dit is nog heel vers, is dat we nu gaan overleggen met de hoofdredacties in de stad. Net zoals we dat bijvoorbeeld doen met de joodse gemeenschap als daar iets gebeurt. We moeten er goed over nadenken over hoe we hier in Amsterdam op kunnen reageren.

De burgemeester wil zijn solidariteit naar de slachtoffers uiten en heeft een brief naar de burgemeester van Parijs gestuurd.

Het is het allerbelangrijkste dat we naast hen gaan staan en dat we laten merken dat we dit ook voelen als een aanslag op ons.” Van der Laan voegt toe dat het belangrijk is niet bang te worden:

Als we bang worden doen we precies wat deze afgrijselijke terroristen willen en dat is angst zaaien. We moeten flink blijven en de feiten onder ogen blijven zien en die feiten zijn dat in Amsterdam in het algemeen juist heel goed wordt samengeleefd met elkaar. Dat moeten we als uitgangspunt nemen.

Update 19.50 uur

Donderdagavond wordt er op de Dam in Amsterdam vanaf 18.00 uur een protestmars georganiseerd. Initiatiefnemer is onder andere Marokkaanse jongerenorganisatie Stichting Argan. Onder andere PvdA-raadslid Ahmed Marcouch riep eerder op woensdag op tot het organiseren van een dergelijke actie.

Update 20.15 uur – Toespraak president François Hollande

Om 20.00 uur hield de Franse president Hollande een persconferentie. Hij zei onder andere:

Ik wil zeggen dat de boodschap die [de cartoonisten van Charlie Hebdo] hadden voor altijd onze boodschap zal zijn.” “Ik wil de slachtoffers erkennen en iedereen die hun lijden heeft gedeeld vandaag. De slachtoffers zijn onze helden.” “Vandaag is de republiek Frankrijk aangevallen. Ze hebben onze idealen van vrede, rechtvaardigheid, vrijheid van meningsuiting aangevallen.” “Ons beste wapen is onze eenheid. Niets kan ons verdelen in het licht van de uitdaging waarvoor we nu staan. Vrijheid zal barbarij altijd overwinnen.” “Alles zal eraan gedaan worden om de daders te arresteren en zeer zwaar te straffen.

Het niveau van terreurdreiging in Frankrijk is opgeschroefd tot het hoogste niveau.

Update 20.40 uur – De laatste tweet van Charlie Hebdo voor de aanslag

Er wordt veel gespeculeerd over de betekenis van laatste tweet die is verzonden vanaf het Twitteraccount @Charlie_Hebdo_ , vlak voor de aanslag werd gepleegd.  Men vraagt zich af of de aanslag en de bewuste tweet direct verband houden met elkaar. De cartoon die werd verstuurd laat IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi zien en erbij stond de tekst: “De beste wensen. Ook voor jou, Al-Baghdadi.” Waarop Al-Baghdadi antwoordt: “En vooral op een goede gezondheid”. Lees meer bij de BBC.

Update 20.45 uur – AP verwijdert Mohammed-covers

Associated Press, het grootste persbureau ter wereld, verwijdert alle Charlie Hebdo-covers uit haar databank waarop de profeet Mohammed is afgebeeld. Verschillende andere media kiezen voor het onherkenbaar maken van de afbeeldingen. AP-woordvoerder Paul Colford verklaart :

Geen enkele AP-foto bevat nog de afbeelding van Mohammed. Het is al jaren beleid dat we afzien van het publiceren van bewust provocatieve beelden.

Update 21.15 uur – ‘Drie verdachten geïdentificeerd’

Metronews Frankrijk meldt dat er drie verdachten zijn geïdentificeerd. Hun namen en geboortedata zouden bekend zijn bij de politie. Het zou gaan om 3 mannen van 18, 32 en 34 jaar. De oudste twee zijn broers met de Franse nationaliteit, afkomstig uit Parijs, genaamd Saïd K. en Chérif K. De nationaliteit van de derde verdachte, Hamyd M., is nog niet bekend bij Metro. Hij zou dakloos zijn.

De broers zijn teruggekeerde Syriëgangers. Ze zijn afgelopen zomer teruggekeerd naar Frankrijk, waar ze zijn opgegroeid.

Chérif K. is een bekende van de politie. Hij werd in 2005 opgepakt omdat hij lid was van een in Parijs gevestigde terreurgroep. Hij had plannen om als jihadganger naar Irak te vertrekken.

Update 21.50 uur – Herdenkingen donderdag in Amsterdam, Rotterdam en Haarlem

Op donderdagavond om 18.00 uur worden in Amsterdam, Rotterdam en Haarlem demonstraties gehouden als protest tegen de aanslagen, meldt de Volkskrant. In Parijs wordt op datzelfde moment een stille tocht gehouden. Burgemeesters van andere gemeenten roepen ook op te demonstreren.

De optocht in Rotterdam begint op Plein 1940, de demonstratie in Amsterdam begint waarschijnlijk bij het Franse consulaat aan de Vijzelgracht en loopt vanaf daar naar de Dam.

Update 22.00 uur – Verdachten opgepakt

Franse media melden dat de drie vermoedelijke daders, Hamyd M. en de broers Saïd K. en Chérif K., zijn gearresteerd. 

Update 23.50 uur

Een woordvoerder van de politie in Parijs heeft bevestigd aan The Guardian dat de verdachten zijn opgepakt, maar andere media dat de verdachten nog steeds op vrije voeten zijn. Er is een anti-terrorisme-eenheid op weg naar Reims, omdat de verdachten zich daar zouden schuilhouden.

Update donderdag 01.00 uur

Veel agenten zijn vertrokken uit Reims, de Franse plaats waar eerder gezocht werd naar de verdachten. Enkele gebouwen blijven onder toezicht, aldus France 3 volgens de Volkskrant.

Update vrijdag 07:00 uur

Een van de drie verdachten heeft zich donderdagnacht gemeld bij de politie, zo meldt het Openbaar Ministerie in Frankrijk. Hamyd Mourad zegt niets met de aanslag te maken te hebben en beweert dat hij op school was. Van de overige twee verdachten zijn inmiddels foto’s verspreid. Zij worden nog steeds gezocht.