Joop

Boko Haram kan je klappen verkopen maar de ideologie raak je niet

  •    •  
13-01-2016
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
boko-haram
Waarom er meer nodig is dan het leger om de Nigeriaanse terreurgroep te bestrijden
De Nigeriaanse president Muhammadu Buhari beweerde eind december in een media-interview de oorlog
tegen Boko Haram ‘technisch te hebben gewonnen’. De staatsman wil dat graag doen geloven, want 31 december is zijn beloofde deadline verlopen de terreurgroep, die het noordoosten van Nigeria al ruim zes jaar tot een bloedbad maakt, te hebben verslagen. Maar een reeks recente aanslagen maakt die woorden weer eens toekomstmuziek.
Een goed begrip van de drijvende krachten achter Boko Haram leert dat alleen militaire middelen de groep niet kunnen beteugelen. Boko Haram kan je ‘klappen verkopen, maar de ideologie raak je niet’, zei een goed ingevoerde Nigeriaanse journalist tijdens een interview voor mijn boek. Ongetwijfeld weet Boko Haram zijn strijders te rekruteren uit een vijver van vele slecht geschoolde en werkloze jongeren. Dat doet ze op slinkse wijze, via geleidelijke infiltratie in dorpen. Boko Haram biedt ze geld, wapens en het gevoel ergens bij te horen. Toch is de beweging allesbehalve een opstand van ‘straatarme jongens’. Er zijn tientallen miljoenen kansarme Nigerianen die zich niet laten verleiden tot terreur. Ook gebrekkige religieuze kennis maakt jongeren vatbaar voor Boko Haram’s ideologische boodschap, het islamiseren van Nigeria.
In dit immense en uiterst religieuze land, waar jongeren de koran of de bijbel een ‘way of life’ noemen, onderschatten we de kracht van die ideologie. Een charismatisch leider met een ‘goed’ verhaal en een beetje geld wint makkelijk massa’s jonge gelovigen voor zich. Boko Haram’s voormalige leider, een jonge welbespraakte ideoloog genaamd Mohammed Yusuf werd razend populair met zijn verzet tegen de corruptie, armoede én de volgens hem halfslachtige beoefening van de islam in Nigeria. Hij gaf democratie, partijpolitiek en westers onderwijs daarvan de schuld. En daarin was hij niet de enige. Vele radicale bewegingen gingen Boko Haram voor.
Nog steeds telt Nigeria talloze rondtrekkende predikanten wiens woorden nauwelijks worden gecontroleerd. Jongeren zeggen door de bomen het bos niet meer te zien en weten niet wie ze moeten geloven. Behalve werk en inkomen kan ook beter religieus onderwijs hen weerbaarder maken. Want na Boko Haram staat zo weer een radicale ander op. Het besef groeit dat een effectieve strijd tegen terreur ook een grotere rol voor religieuze leiders vereist. Zij kunnen en moeten een eensgezind ‘ideologisch weerwoord’ bieden tegen radicaal gedachtengoed. Maar dan moeten zij wel adequate bescherming krijgen. De terreurgroep heeft tientallen imams vermoord, omdat ze gematigd waren of kritiek hadden op de beweging.
Ook moeten Boko Haram’s bronnen van geld en wapens worden onderzocht en afgesneden. Na al die jaren weten we nog steeds niet wie of wat Boko Haram ondersteunt. De westerse interesse voor vermeende banden met Al Qaeda of Isis is vooral op suggestief giswerk gestoeld, maar nooit bewezen. Die aandacht leidt bovendien af van de lokale politieke context. Boko Haram werd groot met politieke steun. En nog steeds zijn er stevige aanwijzingen dat politici de groep beschermingsgeld betalen, in ruil voor behoud van rust, bescherming van hun investeringen. Soms het resultaat van afpersing, soms uit sympathie. Ook zijn er legerofficieren die de groep informatie en wapens doorsluizen. Bij gebrek aan bewijs komen arrestanten echter steevast vrij.
Nigeria moet meer investeren in onafhankelijke onderzoeksjournalistiek en rechtspraak om die aanvoerkanalen te doorgronden en Boko Haram’s godfathers te vervolgen. Het is stuitend dat het ooit almachtige Nigeriaanse leger, dat wereldwijd bijdroeg aan vele vredesmissies, een terreurgroep van enkele duizenden strijders op eigen bodem niet kan verslaan. Leger- en politiegeweld heeft de beweging enkel bloeddorstiger gemaakt. Burgermilities zijn effectiever, maar daardoor zijn burgers steeds vaker doelwit van nietsontziende wraakacties en is het aantal burgerslachtoffers de lucht in geschoten. Daar moeten we lessen uit trekken. Willen we echt een einde aan de terreur, investeer in een leger dat behalve uit soldaten ook uit religieuze leiders, analisten, rechters en bestrijders van armoede en corruptie bestaat.
 
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (8)

crumb2
crumb213 jan. 2016 - 16:41

Fascinerend verhaal, het zou zo een oud testamentisch epos van Cecil B. deMille kunnen zijn. Relatief kort geleden zouden wetenschappers geboeid zijn geweest over dergelijke verhalen van teruggekeerde ontdekkingreizigers. Dikke verhandelingen zouden geschreven kunnen worden over het bestaan van primitieve volkeren die elkaar in verre landen blijkbaar nog steeds de hersens inslaan om godsdienstige redenen. . Gelukkig weten we via de gezegende moderne digitale technieken dat diezelfde waanzin nog stééds bestaat. En wel per direct ! . Jammer alleen dat de moordlustige reli waanzinnigen in die landen over dezelfde digitale technieken beschikken, en….het véél efficiëntere wapentuig dat daar bij hoort.

Wij, Prins Pils, bij de gratie Gods
Wij, Prins Pils, bij de gratie Gods13 jan. 2016 - 16:32

++Het is stuitend dat het ooit almachtige Nigeriaanse leger, dat wereldwijd bijdroeg aan vele vredesmissies, een terreurgroep van enkele duizenden strijders op eigen bodem niet kan verslaan.++ PP: Dat is inderdaad stuitend. En dat niet alleen: het is daarbij verdacht dat het Nigeriaanse leger zo laat en zo halfbakken optrad tegen BH. Ik vraag me af wat daar achter zat, maar het zou me niets verbazen als hoge militairen waren omgekocht. Gelukkig gaat het onder de nieuwe president Buhari, die een veel sterkere persoonlijkheid is dan zijn voorganger Jonathan Goodluck, beduidend beter. Ook is van belang dat er goed samengewerkt wordt met de buurlanden. Verder een goed stuk van Stravens.

PietManeo
PietManeo13 jan. 2016 - 14:58

Een interessant verhaal, maar ik blijf zitten met de vraag waarom Boko Haram een Islamitische grondslag heeft en niet een Christelijke. Zijn de Christelijke jongeren soms niet kansarm? Zijn de Christelijke jongeren soms minder religieus? Zijn er soms geen charismatische Christelijke leiders? Zijn de Chrstenen soms niet tegen corruptie? Een uiteenzetting van dit soort vragen zou helpen deze beweging beter te begrijpen.

2 Reacties
jellevwal
jellevwal13 jan. 2016 - 16:12

Ik vraag me af, maar weet niet hoe die vraag beantwoord kan worden, of Moslims de christenen in hun landen zien als handlangers van de christelijke bezetters, kolonialen, en neokolonialen. Het is opvallend hoe zowel de Kopten in Egypte, als de Assyriërs in Irak, aangevallen worden, werden. Ook in Pakistan worden christenen aangevallen, het is bekend dat Pakistan alleen onder VS druk meedoet in de strijd tegen Taliban etc. Gister zag ik een bericht dat Turken IS niet zien als terroristische organisatie. Cliteur vroeg zich al af of dit de eeuw wordt van de godsdienstoorlogen. Volgens mij zijn die er niet, er zijn oorlogen tussen groepen mensen, waarvan een gemeenschappelijk kenmerk een godsdienst is, maar waar de oorzaak onderdrukking en uitbuiting is.

PietManeo
PietManeo13 jan. 2016 - 22:08

"Volgens mij zijn die er niet, er zijn oorlogen tussen groepen mensen, waarvan een gemeenschappelijk kenmerk een godsdienst is, maar waar de oorzaak onderdrukking en uitbuiting is." Godsdienst is niet alleen een kenmerk, het is ook een bindende factor is. Hoe verklaart u anders dat buren of zelfs familieleden elkaar de kop inslaan? Religie kan net zo'n sterke bindende factor zijn als nationaliteit of stam. Misschien wel sterker. De oorzaken van oorlogen zijn legio, soms onderdrukking en uitbuiting zoals in vele burgeroorlogen en opstanden, maar ook veel andere redenen. Expansie drift, tekort aan grondstoffen, veroveren van handelsroutes, een aanslag, religie en ga maar door.

Blitskikker
Blitskikker13 jan. 2016 - 14:30

Ipv beter religieus onderwijs en een grotere rol voor religieuze leiders denk ik dat de bevolking in Nigeria meer geholpen zou zijn met het besef dat alle religies ongefundeerde lariekoek zijn en dat als ze per se ergens in willen geloven, ze beter kunnen gaan voor de universele verklaring van de rechten van de mens.

jellevwal
jellevwal13 jan. 2016 - 13:59

Het is een gekke wereld. Wie van mening is dat wij geen ladingen Moslims naar hier moeten halen, krijgt mensen als Han van der Horst over zich heen. Velen hier steunen Van der Horst en medestanders. Tegelijk doen verhalen over Islamitische terroristen het goed, dat zien we ook hier. Merkel had het er gister nog over, nadat een achttal Duitsers in Istanbul door een zelfmoord aanslag omkwamen. Mij lijkt er een merkwaardige tegenstelling te zijn tussen de zielige Islamitische vluchtelingen, en de vreselijke Islamitische terroristen. Dat het verband tussen beiden het westerse imperialisme en neokolonialisme zou kunnen zijn, dat lees je zelden. Manon Stravens schrijft " én de volgens hem halfslachtige beoefening van de islam in Nigeria. Hij gaf democratie, partijpolitiek en westers onderwijs daarvan de schuld. " Al in 1977 of zo legde in Pakistan een aldaar academisch gevormde Pakistani me uit dat dat 'als nu maar de Islam goed werd beoefend, dat Allah dan wel zou zorgen dat er olie in de Pakistaanse bodem KWAM'. Ik vroeg me toen af wat het Pakistaanse universitaire onderwijs voorstelde, wij hebben iets anders geleerd over de oorsprong van olie. Mohammed Yusuf is dus niet zo uitzonderlijk. Het boek wat ik nu noem is redelijk oud, maar ik heb niet het idee dat er sindsdien veel veranderd is in hoe het westen Afrika behandelt, zelfs Nederland heeft nu militairen in Mali. Walter Rodney, 'How Europe Underdeveloped Africa', London, 1983. Samenvattend, de vluchtelingenstromen, de radicale Islam, de Islamitische terroristen, in hoeverre hebben we het allemaal aan onszelf te danken ? Zowel wat nu doorgaat voor links, als voor rechts, zal nu wel over me heenvallen. Mocht dat gebeuren, dan denk ik dat ik gelijk heb. Die uitspraak kwam ik al eens ergens tegen 'we worden van beide kanten aangevallen, dan moeten we wel gelijk hebben'.

Ultrasnak
Ultrasnak13 jan. 2016 - 13:40

Wat je moet doen is net als met ISIS. Ze bij elkaar drijven in een geografische lokatie door ze een staat te laten vormen, dan all sympathisanten concentreren en vervolgens afmaken. Er is geen andere optie voor die mensen dan ze allemaal tot de laatste aan toe uit te roeien.