22 mei, stemmen of niet?

De nieuwe ‘vrienden van Wilders’ zoals de PvdA het noemt, FPÖ, FN, Vlaams Belang e.d., lijken mij een overtuigende reden om niet op de PVV te stemmen. Wilders is een onbetrouwbare man. Al op verkiezingsavond 2010 liet hij zijn verkiezingsbelofte om de pensioenleeftijd niet te verhogen vallen.

Tijdens het Gedoogkabinet had Wilders een groot deel van zijn rechtse idealen kunnen verwezenlijken maar hij brak met Rutte. Waarom? Mogelijk vreesde hij zijn electoraat, maar eerlijk gezegd geloof ik dat het bij hem dieper zit: hij is niet op zoek naar een oplossing, maar naar aandacht. Hij wil controversieel zijn. Hij maakt vrienden en laat ze vervolgens zitten. Hij geniet van vijandschap en verraad. Wilders is zo onderhand geen studieobject voor politicologen meer, maar voor psychologen: Zijn gedraag vertoont borderline-achtige trekjes. 

Janmaat Als de Centrum-Democraten niet Janmaat maar een soort Fortuyn hadden gehad waren ze veel groter geworden. Wilders is nu zo’n Janmaat-achtige politicus, die zo ridicuul is dat hij en zijn achterban nooit politieke invloed zullen krijgen. Ideaal voor de andere partijen, maar tragisch voor diegenen die hun laatste hoop op de hem hebben gevestigd. De zorgen van deze mensen zijn wat mij betreft legitiem en verdienen een serieuze behandeling. De uitwassen van globalisering: het op hol geslagen paard Europa, het verlies aan culturele identiteit en sociale zekerheid, de onveiligheid in z’n algemeen, die zaken worden veel te achteloos irrelevant verklaard.

De PvdA had een aantal mensen in hun gelederen die hier oog voor hadden: René Cuperus en Paul Scheffer bijvoorbeeld. Maar de neoliberale, euro-fiele tak met mensen als Frans Timmermans en Michiel Servaes heeft het kritische deel van de partij leren zwijgen. Met de huidige campagnestrategie verbloemt de partij de pijnlijke keuze die moet worden gemaakt. Natúúrlijk begrijpen ze dat een stabiele  Euro een radicale politieke integratie van Europa vereist en dat bureaucratische obstakels als Parlement en Grondwet daarvoor moeten wijken.

De PvdA (en evengoed het CDA en de VVD trouwens) zal dat echter niet hardop zeggen, omdat een deel van hun achterban niets moet hebben van een federaal Europa en nog steeds de voorkeur geeft aan een democratische bestuursvorm. Het gevolg is een defensieve campagne waarbij vooral wordt gewezen op het kwaad dat Wilders heet om de aandacht af te leiden van de afweging tussen goed en (noodzakelijk?) kwaad die de partij zou kunnen splijten. 

D66 en democratie Wat dat betreft is D66 beter, al slaat hun naam “Democraten ’66” natuurlijk nergens op. Voor de D66-er is Democratie er om voor het benodigde draagvlak voor ambitieuze bestuurders te zorgen. Een ideaal is het allang niet meer. D66-ers die ik hier over gesproken heb (inclusief hun hoogste baas) maken privé geen geheim van hun bedenkingen bij Democratie. Dat vind ik ernstig. Maar wat voor ze pleit is dat ze eerlijk durven te zijn. Over Europa liegt D66 niet. Althans niet expres.  Ze erkennen volledig dat de Euro onhoudbaar is zonder een bindend federaal sociaal-economisch beleid dat geldt voor de gehele Unie. Wie na het bestuderen van fusies in zorg en onderwijs tot de conclusie is gekomen dat grootschaligheid beter werkt dan kleinschaligheid, en dat ook staten zouden moeten fuseren, die kan van D66 op aan.

Op 22 mei hebben we dus de keuze tussen partijen die de burger recht in het gezicht durven te zeggen waar ze voor staan en partijen die dat niet doen. Vóór radicale federalisering? D66  (of GroenLinks). Tegen? Dan zijn er twee opties: Voel je meer voor rechts, overweeg dan Artikel 50 (alliantie met UKIP). Geloof je niet in een versnippering van het euro-sceptische electoraat? Stem dan SP. Bang voor een socialistisch armageddon? Geen zorgen. Het EP heeft geen enkele macht, maar winst voor euro-sceptische partijen beïnvloedt wél de landelijke politiek. Wil je nationaal een beetje meer naar links maar hoef je geen Europese superstaat? SP. 

Extreem Wil je gewoon bij je eigen clubje blijven horen en het gevoel hebben dat je op 4 mei goed hebt opgelet? Denk dan niet te lang na en stem op een van de andere partijen. Maar overweeg je Wilders te stemmen, weet dan dat je bij hem nooit weet wat je krijgt. En vanwege zijn racistische vrienden betekent winst voor Wilders dat de reputatie van euro-sceptici alleen maar wordt besmeurd. Het zal in de toekomst alleen maar lastiger worden om tegen een Europese superstaat te zijn als dat verhaal wordt geassocieerd met de vrienden van Wilders. Maar tegelijkertijd geldt  dat extreem-rechts juist wordt gerehabiliteerd doordat partijen als de PvdA geen goed verhaal hebben. Als de roep om democratie gemakzuchtig wordt afgedaan als ‘extremistisch’, wat de vier voornaamste lijstrekkers voor het EP unaniem doen, worden beschaafde mensen ‘extreem’.

Ik zelf ben er nog niet over uit of ik überhaupt ga stemmen. Een lage opkomst is misschien nog wel een sterkere motie van afkeuring dan een euro-sceptische meerderheid.