The Sympathizer S01: overdonderend historisch drama met een satirische twist

Boekverfilming van Park Chan-wook over een jonge Noord-Vietnamees die tijdens de Vietnamoorlog in Zuid-Vietnam spioneert is een Altmaneske vorm van satire die, en dat is een zeldzaamheid, zéér ontroert.

Het boek The Sympathizer, geschreven door de Vietnamees-Amerikaanse auteur Viet Thanh Nguyen, verscheen in 2015 en werd in 2016 bekroond met de befaamde Amerikaanse Pulitzerprijs voor fictie. Je zou de roman, over een jonge Noord-Vietnamees die tijdens de Vietnamoorlog in Zuid-Vietnam infiltreert, kunnen omschrijven als een ontroerende maar complexe satire. Met in het centrum ‘de Kapitein’ (Hoa Xuande): een jonge Noord-Vietnamees met een Franse vader die begin jaren zeventig vanuit Saigon informatie probeert te verzamelen voor zijn communistische superieuren door zijn werk als assistent-officier in het Zuid-Vietnamese leger. Hij moet dus veinzen te geloven in het kapitalisme terwijl hij intussen heilig gelooft in de communistische idealen.

De Kapitein studeert voorafgaande aan deze periode in de Verenigde Staten en komt daar nadat de Zuid-Vietnamezen de oorlog verliezen opnieuw terecht. Om vanuit Los Angeles de Zuid-Vietnamezen te bespioneren die hun land zijn ontvlucht. Uiteindelijk komt de Kapitein terecht op een filmset waar hij na de val van Saigon wordt aangesteld als consultant: hij moet aangeven of scènes en personages wel Vietnamees genoeg zijn. Kortom: The Sympathizer is een complexe roman. Maar filmmaker Park Chan-wook (Decision to Leave, 2022), wiens werk sowieso complex is, weet wel raad met Nguyens gelauwerde debuut.

Parks nieuwe wapenfeit, dat hij schreef met scenarist Don McKellar, is een overdonderend allegaartje. Een Altmaneske (naar Robert Altman, misschien wel dé filmmaker van de jaren zeventig) neo noir. Een satirische thriller. Een intelligente allegorie voor het post-kolonialisme. Met de bijzonder getalenteerde Xuande (zijn acteerwerk doet bij vlagen denken aan dat van Keanu Reeves) als een zeer gelaagde protagonist. De Kapitein zit altijd met een been in zijn thuisland en met zijn andere been in het land dat hij een hak wil zetten. Tegelijkertijd is hij ook een mens en cultiveert hij vriendschappen met zijn vijanden.

De enige witte personages van betekenis die op zijn pad komen (waaronder een CIA-agent, een senator en een filmmaker) worden gespeeld door Robert Downey Jr. Dat is bijzonder ironisch. Waar Vietnamezen in de geschiedenis vaak door westerlingen werden beticht ‘er allemaal hetzelfde uit te zien’ draaien Park en zijn team letterlijk de rollen om. Ditmaal zien de witte bad guys er (in zekere zin) allemaal hetzelfde uit. Overigens moet ook gesteld worden dat Downey Jr., die beschikt over een uitstekende komische timing, die veelzijdigheid aan acteerwerk prima kan hebben. Daarnaast zijn er onder meer fijne rollen voor Sandra Oh (als de minnares van de Kapitein) en David Duchovny (een acteur die zijn rol als militair iets te serieus neemt).

Maar de onbekende gezichten stelen de show. Fred Nugyen Khan als Bon, de boezemvriend van de Kapitein; nieuwkomer Vy Le als Lana, de love interest van de Kapitein; Toan Le als de generaal.

Hun aanwezigheid is minstens zo belangrijk, omdat The Sympathizer de Vietnamoorlog, en het leven van Vietnamese vluchtelingen in de Verenigde Staten, bijna uitsluitend vanuit Vietnamees perspectief belicht. Park toont hun dilemma's, de gewetenswroeging van de Kapitein, en het gebrek aan toekomstperspectief bij sommige van de vluchtelingen. Dit alles levert scènes op waarin de tragiek zich juist leent voor humor. En Park, die de eerste drie afleveringen regisseerde, dikt die dualiteit van drama en komedie nog eens aan door opzichtig met de camera te spelen, bijvoorbeeld door de aloude zoom (ineens inzoomen op personages, ook zo’n Altmanesk stijlmiddel) weer uit de kast te halen.

The Sympathizer is een buitengewoon geslaagde boekverfilming. Een messcherpe satire die ondanks het soms cartooneske karakter zéér weet te ontroeren. Dat Park die balans, die ook in het boek zit, bijna voortdurend weet te vinden, getuigt van zijn grote talent.

The Sympathizer, vanaf maandag 15 april 2024 wekelijks op HBO Max