Column: Waar zijn Spider-Mans scherpe randjes?

Tom Holland is een prima Spider-Man. Maar waar is de persoonlijke overwinning?

Onlangs heb ik voor het eerst – op verzoek van onze zoon en zijn speelmaatje – Spider-Man: No Way Home gekeken, de film waarin Peter Parker/Spider-Man (Tom Holland) door een mislukte toverspreuk opeens bezocht wordt door twee Spider-Mans uit eerdere filmversies.

Na het kijken van de film werden me twee dingen duidelijk: 1) Doctor Strange (Benedict Cumberbatch) is toch echt een redelijk belabberde tovenaar 2) ik moet snel weer eens de Spider-Man-films met Tobey Maguire (lichting 2002-2007) terugkijken!

Nu kan ik de kwetsbare puppykwaliteiten van Andrew Garfield (2012-2014) en het jeugdige enthousiasme van Holland (2016-nu) ook zeker waarderen, maar voor mij was Maguire toch altijd dé Spider-Man.

Deels is dit een kwestie van inprenting (zoals bij pasgeboren vogels die zich binden aan het eerste wezen dat ze zien): Maguire was de eerste acteur die ik in de rol van Spider-Man zag (Christopher Daniel Barnes in de jaren-90-animatieserie even niet meegerekend). Net zoals Roger Moore voor mij altijd dé James Bond zal zijn en Christopher Eccleston voor mij altijd dé Doctor uit Doctor Who zal zijn.

Maar tegelijkertijd viel het me, tijdens het terugkijken, op hoe Spider-Man in de jaren toch steeds voorzichtiger is geworden. Nu was Spider-Man sowieso al één van de meest makkelijk verteerbare superhelden. Hij was geen steenrijke man, of god, geen mislukt experiment of supersoldaat. En zelfs al zijn zijn ouders buiten beeld; hij heeft een liefhebbend thuis bij zijn oom Ben en tante May. Voor veel mensen is Peter ook heel herkenbaar: de heel intelligente, beetje nerdy middelbare scholier - niet de populairste of de sportiefste, maar ook niet het pispaaltje van school - die stilletjes hunkert naar klasgenootje Mary Jane. Ook nadat hij door de beet van een radioactieve spin in een superheld verandert, probeert hij een crisis net zo lief te bezweren met een gevatte opmerking als met zijn superspinnenkrachten.

Niet voor niets omschrijft hij zichzelf als ‘je vriendelijke buurtgenoot Spider-Man’ ('Your friendly neighbourhood Spider-Man').

Toch wisten regisseur Sam Rami en acteur Tobey Maguire Peter Parker in de eerste drie Spider-Man-films ook wat scherpe randjes mee te geven. Zijn Peter probeert ook steeds het juiste en meest onbaatzuchtige te doen, maar worstelt ook met minder appetijtelijke emoties zoals jaloezie, zelfvoldaanheid en egoïsme. Peter kan zelfs opzettelijk gevoelloos en wreed zijn, zeker wanneer hij in Spider-Man 3 tijdelijk de gastheer is van Venom, een buitenaardse symbiont die al zijn slechtste karaktereigenschappen versterkt.

In de twee latere lichtingen worden die scherpe randjes steeds meer weggepoetst. Het duidelijkst komt dit naar voren in de manier waarop de verschillende filmlichtingen omgaan met de dood van oom Ben, die wordt neergeschoten wanneer hij een overvaller probeert te stoppen. Maguires Peter Parker is – deels uit schuldgevoel (hij had de overvaller even daarvoor kunnen tegenhouden, maar deed dat bewust niet) – uit op wraak. Zijn confrontatie met de overvaller eindigt met diens dood, door toedoen van Spider-Man. Ook Garfield staat uiteindelijk oog in oog met de overvaller, maar besluit hem juist te laten leven. Bij Holland hebben ze deze zwarte bladzijde maar helemaal overgeslagen (wanneer we met Peter kennismaken is oom Ben al overleden).

Gespeeld door Maguire is Peter misschien geen onvoorwaardelijke goeierik, maar zijn gebreken maken hem wel menselijker. En het geeft zijn vaste mantra – met grote macht komt grote verantwoordelijkheid (With great power comes great responsibility) – ook echt meer betekenis. Want wat is de persoonlijke overwinning, als je toch eigenlijk altijd al het juiste doet?

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.