Wat mag een demissionair kabinet wel en niet?

Het is je vast niet ontgaan: kabinet-Rutte IV is gevallen. En dus is het kabinet nu demissionair. Maar wat houdt dat eigenlijk in?

Het verschil tussen de twee, daar gaat de Tweede Kamer over, legt politiek redacteur Joost Bekendam uit in Alledaagse Vragen. ‘Die maken een soort afspraak. Dat heet: controversieel verklaren. Dat gebeurt in september. Een heel aantal onderwerpen wordt controversieel verklaard. (…) daarin wordt bepaald wat wel en niet kan. In de praktijk betekent het dat onderwerpen die een beetje gevoelig liggen, of waar partijen verschillend over denken, controversieel worden verklaard. Want tja: welke partij heeft er zin in om vlak voor de verkiezingen allerlei compromissen te sluiten, of gevoelige deals te sluiten, over een onderwerp waar ze zonder grijstinten mee naar de kiezer willen?’

In de praktijk komen er vaak dus best veel belangrijke zaken stil te liggen als een kabinet demissionair wordt.

Over alles wat overblijft, kan het kabinet nog wel beslissen: 'Bijvoorbeeld dingen waar men het min of meer over eens is – waar geen grote politieke discussies over zijn. En dingen die echt moeten; denk bijvoorbeeld aan de oorlog in Oekraïne, of corona een paar jaar geleden. Ook de begroting die eraan komt de aanstaande Prinsjesdag moet gemaakt worden.’

Het kan, maar het is ingewikkeld, weet Bekendam: ‘Besturen is niet makkelijk zonder zittende coalitie. Je hebt geen vaste manier om af te stemmen. Dus het wordt niet eenvoudig om het land te besturen.’