Wat is er mis met de term girlboss? Nou dit:

‘Je kan als vrouw wel succesvol zijn, als je maar een soort vent bent’, vertelt Sheryl Sandberg in haar boek Lean in. Wat is er mis met die gedachte en de daaruit voortgekomen term girlboss?

Vrouwen zouden harder hun best moeten doen op de werkvloer, meer doorzettingsvermogen moeten tonen, een plek aan tafel moeten claimen en zichzelf minder moeten onderschatten, om mannen uit de bedrijfstop te stoten. Dat adviseert voormalig algemeen directeur van Facebook Sheryl Sandberg haar boek Lean In. Haar girlboss-mentaliteit leidt al jaren tot kritiek.

Voorheen werd er gesproken van een carrièrevrouw, maar door de autobiografie #GIRLBOSS van de Amerikaanse zakenvrouw Sophia Amoruso zag de term girlboss in 2014 het levenslicht. ‘Ik denk dat het heel lang een soort tijd is geweest waarin er werd gezegd: “Als je als vrouw succes wil hebben of jezelf wil onderscheiden, moet je een soort girlboss zijn”’, vertelt journalist Doortje Smithuijsen in Op de Matrix. Vrouwen moesten zich maar aanpassen aan dit ideaal.

Onafhankelijkheid, ambitie en gedrevenheid waren volgens Amoruso de kernwaarden van een girlboss, toen ze in 2014 de term introduceerde in haar boek. De term kreeg toen al kritiek, maar werd ook bejubeld. Jonge, ambitieuze vrouwen zagen het namelijk als een vorm van feminisme op de werkvloer.

De kritiek is in de loop der jaren groter geworden. Zo komen voornamelijk rijke, witte vrouwen aan de top, waardoor minderheden minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt. Daarnaast versterkt de term girlboss het idee dat vrouwen zich niet aan dezelfde normen als een mannelijke baas zouden moeten houden. Dit is een gevaar voor de sociale veiligheid op de werkvloer. Tijdens de coronapandemie werden veel girlbosses beschuldigd van een onveilige werksfeer, waardoor zij aftraden en de term minder populair werd.

Verder ging in 2021 de meme Gatekeep, Gaslight, Girlboss viral op social media: een parodie op Live, Love, Laugh waarmee de empowered feminist op de hak werd genomen. Vrouwen zouden anderen manipuleren en uitbuiten, voor hun eigen succes.

Inmiddels hebben steeds meer mensen door dat er geen plaats meer is voor maatschappelijke ongelijkheid op de werkvloer. Amoruso tweette in 2022 zelfs: ‘Stop alsjeblieft met het gebruik van het woord girlboss, dankjewel’.

‘Ik heb de term girlboss nooit goed getrokken’, vertelt columnist Carmen Felix in Op de Matrix. Ze vindt dat vrouwen geen tegenhanger hoeven te zijn van wat een man doet. We spreken tenslotte toch ook niet van een boyboss? ‘Je bent gewoon een vrouw, je bent succesvol en je werkt hard.’

Als tegengeluid bedacht Gabrielle Judge, bekend als The Anti Work Girlboss, de term lazy girl job. Dat houdt in dat je als vrouw een goedbetaalde baan hebt, die weinig inspanning en contact met collega’s vraagt. Deze banen zijn vaak flexibel, waardoor je niet vastzit aan de 9-tot-5-mentaliteit en je zonder moeite kan quiet quitten. Die laatste term betekent: niet meer werk doen dan waarvoor je betaald wordt. ‘Er zijn veel banen waar je gemakkelijk 60.000 tot 80.000 dollar kunt verdienen, behoorlijk comfortabele salarissen, terwijl je niet zoveel werk doet’, vertelt The Anti Work Girlboss op TikTok. Met haar platform geeft ze een nieuwe betekenis aan werk en stelt ze vragen bij de huidige norm op de werkvloer.