Houda (34) kampte met binge eating disorder: ‘Ik at om emoties te verdoven’

Houda (34) kampte jarenlang met binge eating disorder (BED), ofwel een eetbuistoornis. Ze vertelt erover in De Bovenkamer.

‘Waar zijn de stroopwafels, de vis, de patat, de loempia’s? Ik was hier altijd op zoek naar eten’, weet Houda over haar herinneringen aan de markt, waar ze presentator Sahil Aissa vandaag ontmoet. Inmiddels heeft ze een gezonde relatie met eten, maar vroeger had ze op deze plek veel triggers ervaren.

'Het is gewoon een vicieuze cirkel waar je in terechtkomt. Je gaat eten omdat je je eenzaam voelt. Je voelt je rot, je hebt emoties die je wil verdoven. Je gaat eten en voelt je vervolgens nog rotter. En zo gaat dat cirkeltje verder', vertelt ze aan Sahil. In De Bovenkamer praat ze met hem over hoe het is om in de greep te zijn van een eetbuistoornis.

‘Een eetbuistoornis houdt in dat iemand heel erg veel eet in een heel korte tijd en de controle over het eetgedrag verliest’, legt psycholoog Lidewy Hendriks, werkzaam bij de stichting MIND, uit. Mensen die lijden aan binge eating disorder hebben vaak last van een terugkerend patroon. ‘De spanning bouwt op, de controle is weg en dan moet alles gegeten worden.’ De persoon eet als het ware om gevoelens te verdoven, ‘maar ook daarna voel je je heel slecht en rot’.

Binge eating disorder komt op een paar punten overeen met de eetstoornis boulimia. ‘Daar wordt ook veel gegeten in korte tijd, maar bij boulimia wordt iets gedaan om de inname van al het eten te compenseren. Bijvoorbeeld overgeven, maken dat je overgeeft of soms het gebruik van middelen om aan de diarree te raken (…) en bij een eetbuistoornis gebeurt dat niet.’ Hierdoor leidt een eetbuistoornis eerder tot overgewicht, aldus de psycholoog.

Naar schatting lijden in Nederland zo'n 160.000 mensen aan binge eating disorder. De eetstoornis komt relatief gezien vaker voor dan de bekendere eetstoornissen anorexia (circa 5.600 mensen) en boulimia (circa 22.000 mensen).

Een eetbuistoornis ontstaat vaak door een samenhang van verschillende factoren. ‘Genetische aanleg, veel eetproblematiek zien in je omgeving of het meemaken van veel nare dingen’ zijn daar volgens Hendriks een aantal voorbeelden van.

‘Als ik kijk naar waar mijn eetproblemen zijn begonnen, dan was dat al in mijn pubertijd’, weet Houda. Ze groeit op in een dorp in het oosten van Nederland, waar zij vaak de enige is met een migratieachtergrond – zowel op school als op de werkvloer. ‘Ik werd gepest als Marokkaanse. Ik zat niet lekker in mijn vel. Toen ging ik het eigenlijk zoeken bij eten.’

Het eetgedrag van Houda verergert als ze op zichzelf gaat wonen. ‘De eenzaamheid kwam best wel naar boven, door het alleen zijn. Niemand lette op mij of wist wat er binnenshuis gebeurde. Dus ik kon alles inslaan wat ik wilde.’

‘Ik ging naar de supermarkt, haalde manden vol met eten en stalde het om me heen’, herinnert Houda zich. ‘En dan was het gewoon letterlijk vreten, echt gewoon vreten. Geen rem. Dan heb ik het over drie zakken chips, chocola, soesjes, twee stukken taart (…) ik kwam vaak al met een Turkse pizza op mijn werk binnen, en dan bestelde ik daar ook nog eten. Na mijn werk ging ik eten afhalen.’ De dagen dat Houda vrij is, bestaan maar uit één ding: eten. ‘Dat is wel iets waar je je voor schaamt.’

Die schaamte ervoer Houda vaker. ‘Ik bestelde bij de snackbar voor drie mensen aan voeding. Toen ze het aan de deur kwamen bezorgen, deed ik gewoon alsof ik mijn zusje riep dat het eten was gearriveerd. Gewoon om maar de bezorger een signaal te geven van: ik ga dit niet in mijn eentje opeten.’

Na een eetbui volgen vaak negatieve emoties. ‘Je voelt je daarna heel erg rot’, weet Hendriks. ‘Heel erg veel schaamte en schuldgevoel, denken dat je een mislukkeling bent (…) het is dan juist belangrijk om heel aardig voor jezelf te zijn.’ Dat klinkt misschien tegenstrijdig, aldus de psycholoog, ‘maar hoe onaardiger je tegen jezelf bent, hoe meer kans je dat rotgevoel weer weg wil eten’.

Houda erkende een aantal jaar geleden dat ze een probleem had. Ze hield zich daarom veel bezig met reflecteren: wat gebeurde er nou precies in haar hoofd, en waar kwamen haar gedrag en haar emoties vandaan? ‘Het punt dat ik echt niet meer op deze manier verder wilde leven, was toen ik veel last kreeg van kniepijn, enkelpijn en ik al buiten adem was na driehonderd meter lopen. Ik snurkte en zat tegen slaapapneu (problemen met ademen tijdens het slapen, red.) aan (…) en ik durfde mezelf niet meer in de spiegel aan te kijken.’

Het lukte Houda na een jarenlange worsteling om een gezonde relatie met eten te ontwikkelen. Een afspraak die ze met zichzelf maakte, speelde daar een belangrijke rol in. ‘Ik heb twee jaar geleden tegen mezelf gezegd: zolang ik maar niet uit emotie eet. En uit emotie eten heb ik al twee jaar niet meer gedaan. Dat is echt een afspraak waar ik mezelf aan houd.’