Vier keer drukker dan Manhattan: welkom op het dichtstbevolkte eiland ter wereld

Jaren geleden voeren enkele vissers over de Caraïbische Zee. Het was laat en de vissers waren ver van huis. Daarom besloten ze de nacht door te brengen op een dichterbij gelegen eiland. Eén overnachting werden meerdere overnachtingen. En toen de hengelaars erachter kwamen dat er geen muggen waren en de zee hier rijk gevuld was met vissen, besloten ze te blijven.

Met schelpen, zand, koraal en zelfs afval breidden ze het eiland uit. Ook vroegen ze vrienden en familie om op het eiland te komen wonen. Deze mensen nodigden weer anderen uit en zo werd het steeds drukker. Het is niet officieel bevestigd, maar de bewoners beweren in elk geval dat dit het begin van Santa Cruz del Islote was. Ze zijn de derde generatie nakomelingen van de visserlui die hier ooit strandden.

Vandaag de dag woont hier een levendige gemeenschap flink op elkaars lip. Het Colombiaanse eiland is qua oppervlakte niet groter dan twee voetbalvelden. Volgens schattingen wonen er zo’n 1250 mensen. Dat is flink wat meer dan de vier elftallen die je normaal op zo'n oppervlakte vindt.

Dit maakt de plek het dichtstbevolkte eiland ter wereld, met een bevolkingsdichtheid die vier keer hoger is dan Manhattan in New York. Net als in deze wereldstad is er door gebrek aan ruimte geen andere optie dan huizen omhoog te bouwen. Het is daarom de gewoonte dat jongeren in een huis boven op de woning van hun ouders wonen. De bewoners slapen zo dicht op elkaar dat er wel eens wordt gezegd dat ze hun dromen delen.

Toch vind je niet altijd exact 1250 mensen op het eiland. Kinderen kunnen hier slechts tot hun zestiende naar school en moeten – als ze door willen studeren – naar het vasteland. Naast visserij is er niet veel werk op het eiland. Veel volwassenen werken daarom in Cartagena, dat op twee uur varen ligt, of in een van de resorts op andere eilanden. Ook deze forenzen zijn dus niet altijd op het eiland te vinden.

Op het Spaanstalige eiland wonen zo’n achttien grote families in ongeveer honderd huizen. ‘Ons kent ons’ is hier zacht uitgedrukt. En dat maakt het leven op Santa Cruz del Islote extra speciaal: d e gemeenschap op het eiland is zo hecht dat sloten op deuren overbodig zijn. Politie is er niet, want criminaliteit is hier een onbekend fenomeen. Een groot contrast met het onstuimige vasteland van Colombia.

Wat ook rust geeft, is het gebrek aan verkeer. Auto’s zijn er niet en mensen bezoeken elkaar te voet of per kano. Ook straatfeesten van drie dagen zijn geen uitzondering op het eiland. Men gaat hier gewoon door tot de rum en het bier op is.

Het leven speelt zich vooral op straat af. Op elke hoek kom je dan ook spelende kinderen tegen. De enige uitzondering hierop is het moment dat de telenovela op televisie is. Dan zijn de straten leeg en verzamelen tientallen buren zich in een huis om de serie samen te kijken.

Het wonen op zo'n klein eiland is echter niet alleen maar hosanna. Zo is er bijvoorbeeld geen stromend water. Inwoners proberen regenwater op te vangen, ontzilten het zoute zeewater en zijn verder afhankelijk van Colombiaanse marineschepen. Die brengen elke drie weken drinkwater. Mensen leven van de visserij en het overige eten moet ook van het vasteland komen.

Verder is er maar vijf uur per dag elektriciteit: van zeven uur ‘s avonds tot twaalf uur ’s nachts. Het hele eiland is daarbij afhankelijk van slechts één generator. Ook is hygiëne een probleem door het gebrek aan riolering en afvalverwerking.

Toch zou het allesbehalve eerlijk zijn om het eiland een drijvende vuilnisbelt te noemen. Zodra je er bent, word je namelijk verrast door de levendigheid, gezellige straten en gekleurde huizen. Daar bovenop biedt het een winkel, restaurant, kleine basisschool en een mini-dorpsplein gemarkeerd met een aangespoeld kruis.

Wat het eiland niet heeft, is een hotel. Kortom: overnachten is hier niet mogelijk. Wél kan je de plek bezoeken. Bij aankomst hoor je omgerekend ongeveer een euro te betalen voor je bezoek. Waarom? Voorheen vroegen bewoners geen entree en liepen reizigers zelf over het eiland om foto’s te maken. Inwoners kregen hierdoor het gevoel als dieren in een dierentuin behandeld te worden. Sindsdien geven bewoners tours en is het niet de bedoeling dat je zelf op pad gaat. Het geld dat binnenkomt gaat naar de gemeenschap en wordt onder andere gebruikt om drinkwater te kopen.

Santa Cruz del Islote ligt als een drijvend vlot op de zee. Regelmatig krijgt het daarom te maken met overstromingen en er bestaat een groot risico dat het eiland op lange termijn onder de stijgende zeespiegel zal verdwijnen. De bewoners van Santa Cruz del Islote hopen echter vurig dat deze angst geen werkelijkheid wordt, net als veel andere eilandbewoners. Maar ondanks dat het leven op het eiland niet altijd makkelijk is, willen ze dit voor geen goud ruilen met een leven op het vasteland.