Weblog: Dans rond bankrekeningen van demente bejaarden

Door Gilles Frenken Als regisseur bij Zembla wil je graag ‘nieuws’ maken, zelf maken, niet achter een krantenberichtje aangaan en dat visualiseren, maar echt van scratch af aan het onderwerp uitzoeken, verfilmen en dan hard roepen dat het belangrijk is.

Het onderwerp van ‘bewindvoerders’ was niet nieuw, maar de afgelopen drie jaar hadden researcher Hans van Dijk en ik er niets over gelezen. De laatste keer was in 2005, toen een groot bewindvoerderskantoor in Amsterdam, ‘De Opstap’, failliet ging en de ruim 250 onder-bewind-gestelden een deel van hun geld of vermogen kwijt raakten. De Opstap beheerde dat geld van al die cliënten op een zogenaamde derden-rekening, maar in het dreigende faillissement werden uitgaven door De Opstap betaald met geld van de onder-bewind-gestelden. In totaal zou er 800.000 euro weg geraakt zijn.

De zaak loopt nog steeds, al drie jaar, dingen zijn ingewikkeld, Justitie heeft geen haast, de kantonrechters die destijds géén goed toezicht hebben gehouden, hebben geen belang bij een behandeling van deze zaak. In de afgelopen 5 jaar gingen er meer van dat soort bewindvoerderskantoren failliet en dat bracht veel onrust onder klanten en in de maatschappij.

Vandaar dat er een branche-vereniging voor bewindvoerders werd opgericht, om de aangesloten leden, bewindvoerders, op kwaliteit te controleren. Dat kantonrechters blij zijn met die controle, omdat ze zelf zo beperkt zijn in hun controlemiddelen, dat is een van de pointes van de uitzending. Dat er controle van bewindvoerders nu door de branchevereniging zelf gedaan wordt (de slager keurt zijn eigen vlees) en dat de voorzitter van de branchevereniging dat zelf ook raar vindt, is een andere pointe.

Onze ambitie was om met het onderwerp van bewindvoering te laten zien hoe er in het huidige systeem misbruik gemaakt kan worden van geld van cliënten en dat dat misbruik ook af en toe gebeurt. Of dat misbruik vaak voorkomt of dat het incidenten zijn, dat weten we niet, daar is überhaupt geen onderzoek naar gedaan (door Justitie), maar het feit dat kwetsbare mensen die onder bewind staan door de eigen vertrouwenspersonen die de financiële bewindvoering doen worden opgelicht, maakt dat deze uitzending gemaakt moest worden.

De zaak ‘tante Net’ met Theo S.
Bij Zembla komen vaak brieven binnen van mensen die opgelicht zijn door bedrijven of instanties. Over een malafide bewindvoerder was er ook zo’n brief, van Ans Claessens uit Valkenburg. Haar tante Net stond onder bewind en Ans Claessens had in de administratie gezien hoe de bewindvoerder voor duizenden euro’s van haar tante had kwijt gemaakt. Nu zou ik als journalist hier botweg kunnen schrijven dat er gejat werd, maar ik ben geen rechter die oordeelt of dat werkelijk zo gebeurd is of niet. Als journalist moet ik zo’n bewindvoerder die naar mijn eigen speurwerk, inzicht en oordeel een ‘dief’ genoemd kan worden, toch als een ‘verdachte’ blijven zien. Vandaar dat balkje dat wij plaatsen over het gezicht van Theo S. uit Sittard.

Toen ik de administratie van tante Net doorbladerde zag ik dat S. voor duizenden euro’s naar zijn eigen bankrekeningen had overgemaakt, maar echt beschuldigen, dat kunnen wij als Zembla niet doen. Ik wilde hem vragen of hij misschien NIET gestolen had, en bood hem aan ‘wederhoor’ te geven, zich te door mij te laten interviewen. Maar, Theo S. wilde absoluut niet voor de camera.

Ik ben wel naar Sittard gegaan, naar het kantoor van Stichting Hulp Bij Beheer en heb Theo S. daar netjes een hand gegeven en kort gesproken. Die ontmoeting is in een camerashot opgenomen, maar ik heb de man niet herkenbaar en beschuldigend in beeld gebracht. Geen ‘Breekijzer-methoden’ of verborgen camera-opnamen a la Peter R. de Vries. Het gaat mijns inziens te ver door zo’n man als Joran van der Sloot in beeld te brengen en zijn naam te noemen. S. mag zich verantwoorden voor de rechter, althans, het Openbaar Ministerie (OM) had op het moment dat wij daar stonden te filmen de man nog niet aangeklaagd, maar dat is inmiddels wel gebeurd.

De inval bij bewindvoerder Theo S.
Twee weken nadat we bij Theo S. op de stoep stonden te filmen, op 6 november j.l., deed de politie een inval bij het kantoor van S. en werd de complete administratie in beslag genomen. De rechter vertrouwde de methoden van deze bewindvoerder niet meer, schorste hem, bracht alle onder-bewind-gestelden onder bij twee andere bewindvoerders.

Moet je je eens voorstellen dat de politie die inval niet gedaan had en dat de uitzending van Zembla de man had ‘ontmaskerd’ of aangemerkt als verdachte van diefstal en oplichting, dan had het Openbaar Ministerie in Limburg een slecht figuur geslagen. Want, de zaak tante Net speelde van 1995 tot 2004. In dat jaar 2004, toen tante Net overleed, heeft Ans Claessens aangifte gedaan bij de politie wegens verduistering door bewindvoerder Theo S.

Al die tijd, dus de afgelopen 4 jaar, heeft de Officier van Justitie niet ingegrepen en kon bewindvoerder Theo S. doorgaan met het bedonderden van zijn klanten. Omdat de praktijken van S. op tv zouden komen, en justitie wist dat want we hadden kantonrechter J.J. Groen in Sittard geïnterviewd, moest er wel ingegrepen worden en kwam die inval ten kantoren van Theo S. van Stichting Hulp Bij Beheer.

In dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad las ik een artikel van collega journalisten Paul van Gageldonk en Theo Sniekers. Zij meldden dat alle 245 onderbewindgestelden bij Stichting Hulp Bij Beheer zijn weggehaald. Zij brachten ook andere door Theo S. gedupeerden in hun artikel, waaronder een vrachtwagenchauffeur met schulden die zijn schulden ondanks dat beheer flink zag oplopen. De grap was dat deze collega’s per ongeluk aan het eind van hun artikel de hele naam van S. hadden geschreven, terwijl ze die steeds hadden afgekort. Was dat een ongelukje, of zijn mijn collega’s echt boos op deze bewindvoerder geworden?

Zij schreven ook dat Theo S. geld leende bij mensen die bij hem onder beheer stonden. Dat had ik ook al gezien bij tante Net. Overigens was tante Net in die jaren 1995-2004 beslist niet de enige gedupeerde. Er waren ook andere demente bejaarden in Verpleeghuis Sint Jansgeleen die bij Theo S. onder bewind stonden en waarvan hij geld ‘leende’ of bij wie hij jaarlijks duizenden euro’s aan ‘accountantskosten’ in rekening bracht, terwijl het wettelijk bepaald is dat een bewindvoerder maximaal ongeveer 80 euro per maand mag rekenen…. Ik heb een lijst van cliënten van Theo S. gezien en de vergoedingen die hij rekende. Het heeft de uitzending niet gehaald, want ik moest kiezen, mezelf beperken, maar het is werkelijk een flinke beerput wat daar gebeurd is.

Wat gaat justitie nu doen met Theo S.?
Hoe gaat het nu verder, in Sittard? Ik heb gehoord dat de 63-jarige Theo S. ondergedoken is en inmiddels een aantal keer gehoord is door de politie. Ik heb ook gehoord (en dit is nieuws) dat Theo S. schuld heeft bekend en gedupeerden schadeloos wil stellen om zo zijn ‘goede naam’ te zuiveren. Theo S. zal zijn mooie huis wel moeten verkopen, en dan ben ik bang dat hij met de pakweg 6 ton die dat huis oplevert, mocht het al hypotheekvrij zijn, de totale schulden niet zal kunnen betalen.

Ik hoorde een dag na onze uitzending van een insider (deep throat) dat S. denkt dat de schuld 3,5 tot 4 ton bedraagt. Ik schat dat het het dubbele is. Dat zie ik door de casussen uit de Limburger en ‘de zaak tante Net’, waarin Ans Claessens niet alleen spreekt over het geld dat weg is, maar ook over de rente die daarbij moet komen, zodat ze een schade van ruim een ton zou hebben. Ik vraag me af wat Theo S. heeft aan een gezuiverde naam? Hij wil toch niet opnieuw gaan beginnen?

Ik heb overwogen om de uitzending niet aan 5 verschillende bewindvoerders te wijden, maar alleen aan die in Sittard. Dan zou ik ook op zoek zijn gegaan naar accountant N. die in het pand van S. in Sittard gevestigd was en die jarenlang de administratie van Theo S. heeft goedgekeurd. Als eenvoudige tv-journalist zonder enige administratieve achtergrond zag ik meteen hoe ondoorzichtig al die verschillende bankrekeningen waren, waarop S. bankierde en hoe slecht die jaarlijkse R&V’s (Rekening en Verantwoording) door hem waren opgesteld. Ongelooflijk dat hier een accountant bij betrokken was. Ongelooflijk ook dat de kantonrechters in Sittard en de griffiemedewerkers aldaar al die jaren die R&V’s hebben goedgekeurd! Schande!

Nu mevrouw Ans Claessens er wel van uit kan gaan dat ze nog niet de helft van de schade terug gaat krijgen van Theo S., kan ze beter procederen tegen de Staat der Nederlanden, omdat de kantonrechter al die jaren ten onrechte de rommelige R&V’s van tante Net, opgesteld door bewindvoerder S., heeft goedgekeurd. Ans Claessens is nu in contact met advocaat Richard Korver uit Amsterdam. In de uitzending hadden we Korver als specialist geïnterviewd in verband met een andere zaak, ‘de zaak Hofstra’, maar dankzij de uitzending is er contact gekomen en wil Korver Ans Claessens daar ‘deep down in Valkenburg’ wel helpen.

Ook buiten beschouwing en buiten onze research bleef al die tijd de voorzitter van Stichting Hulp Bij Beheer, een persoon die tevens directeur was van de plaatselijke ING-bank, de bank waarmee Theo S. al die jaren zijn zaken deed en waarmee hij grote bedragen, duizenden euro’s, kon overboeken van de rekeningen van zijn cliënten naar die van hemzelf. Ook hadden we graag de directie van het Verpleeghuis Orbis-Sint Jansgeleen geïnterviewd, met als eerste vraag hoe het geld van hun psycho-geriatrische cliënten wordt beheerd, maar de directie wilde ons niet eens telefonisch te woord staan.

Als je naar het hele plaatje kijkt, van een groep zeer oude demente bejaarden en dan de groep die daarom heen danste, met toegang tot de bankrekeningen en het vermogen, en als je dan bedenkt dat Justitie jarenlang niets gedaan heeft, dan ga je bijna denken aan maffia-praktijken van de notabelen in dit deel van Limburg. Te vrezen is ook dat het elders in Nederland niet veel anders gaat.

Het maakt me als programmamaker mismoedig, maar tegelijkertijd strijdvaardig om dit soort wantoestanden aan de kaak te stellen. Dus, researcher Hans van Dijk en ik gaan op naar een nieuwe zaak, een nieuw onderwerp. Hopelijk is het weer een onderwerp dat door mensen in het land zelf aangedragen wordt en dat we niet uit de krant hoeven te halen. Want dat blijft de mooiste vorm van onderzoeksjournalistiek.